Book 6 Chapter 70 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | atha rājan mahābāhuḥ sātyakir yuddhadurmadaḥ
vikṛṣya cāpaṃ samare bhārasādhanam uttamam |
2 | prāmuñcat puṅkhasaṃyuktāñ śarān āśīviṣopamān
prakāśaṃ laghu citraṃ ca darśayann astralāghavam |
3 | tasya vikṣipataś cāpaṃ śarān anyāṃś ca muñcataḥ
ādadānasya bhūyaś ca saṃdadhānasya cāparān |
4 | kṣipataś ca śarān asya raṇe śatrūn vinighnataḥ
dadṛśe rūpam atyarthaṃ meghasyeva pravarṣataḥ |
5 | tam udīryantam ālokya rājā duryodhanas tataḥ
rathānām ayutaṃ tasya preṣayām āsa bhārata |
6 | tāṃs tu sarvān maheṣvāsān sātyakiḥ satyavikramaḥ
jaghāna parameṣvāso divyenāstreṇa vīryavān |
7 | sa kṛtvā dāruṇaṃ karma pragṛhītaśarāsanaḥ
āsasāda tato vīro bhūriśravasam āhave |
8 | sa hi saṃdṛśya senāṃ tāṃ yuyudhānena pātitām
abhyadhāvata saṃkruddhaḥ kurūṇāṃ kīrtivardhanaḥ |
9 | indrāyudhasavarṇaṃ tat sa visphārya mahad dhanuḥ
vyasṛjad vajrasaṃkāśāñ śarān āśīviṣopamān sahasraśo mahārāja darśayan pāṇilāghavam |
10 | śarāṃs tān mṛtyusaṃsparśān sātyakes tu padānugāḥ
na viṣehus tadā rājan dudruvus te samantataḥ vihāya samare rājan sātyakiṃ yuddhadurmadam |
11 | taṃ dṛṣṭvā yuyudhānasya sutā daśa mahābalāḥ
mahārathāḥ samākhyātāś citravarmāyudhadhvajāḥ |
12 | samāsādya maheṣvāsaṃ bhūriśravasam āhave
ūcuḥ sarve susaṃrabdhā yūpaketuṃ mahāraṇe |
13 | bho bho kauravadāyāda sahāsmābhir mahābala
ehi yudhyasva saṃgrāme samastaiḥ pṛthag eva vā |
14 | asmān vā tvaṃ parājitya yaśaḥ prāpnuhi saṃyuge
vayaṃ vā tvāṃ parājitya prītiṃ dāsyāmahe pituḥ |
15 | evam uktas tadā śūrais tān uvāca mahābalaḥ
vīryaślāghī naraśreṣṭhas tān dṛṣṭvā samupasthitān |
16 | sādhv idaṃ kathyate vīrā yad evaṃ matir adya vaḥ
yudhyadhvaṃ sahitā yattā nihaniṣyāmi vo raṇe |
17 | evam uktā maheṣvāsās te vīrāḥ kṣiprakāriṇaḥ
mahatā śaravarṣeṇa abhyavarṣann ariṃdamam |
18 | aparāhṇe mahārāja saṃgrāmas tumulo 'bhavat
ekasya ca bahūnāṃ ca sametānāṃ raṇājire |
19 | tam ekaṃ rathināṃ śreṣṭhaṃ śaravarṣair avākiran
prāvṛṣīva mahāśailaṃ siṣicur jaladā nṛpa |
20 | tais tu muktāñ śaraughāṃs tān yamadaṇḍāśaniprabhān
asaṃprāptān asaṃprāptāṃś cicchedāśu mahārathaḥ |
21 | tatrādbhutam apaśyāma saumadatteḥ parākramam
yad eko bahubhir yuddhe samasajjad abhītavat |
22 | visṛjya śaravṛṣṭiṃ tāṃ daśa rājan mahārathāḥ
parivārya mahābāhuṃ nihantum upacakramuḥ |
23 | saumadattis tataḥ kruddhas teṣāṃ cāpāni bhārata
ciccheda daśabhir bāṇair nimeṣeṇa mahārathaḥ |
24 | athaiṣāṃ chinnadhanuṣāṃ bhallaiḥ saṃnataparvabhiḥ
ciccheda samare rājañ śirāṃsi niśitaiḥ śaraiḥ te hatā nyapatan bhūmau vajrabhagnā iva drumāḥ |
25 | tān dṛṣṭvā nihatān vīrān raṇe putrān mahābalān
vārṣṇeyo vinadan rājan bhūriśravasam abhyayāt |
26 | rathaṃ rathena samare pīḍayitvā mahābalau
tāv anyonyasya samare nihatya rathavājinaḥ virathāv abhivalgantau sameyātāṃ mahārathau |
27 | pragṛhītamahākhaḍgau tau carmavaradhāriṇau
śuśubhāte naravyāghrau yuddhāya samavasthitau |
28 | tataḥ sātyakim abhyetya nistriṃśavaradhāriṇam
bhīmasenas tvaran rājan ratham āropayat tadā |
29 | tavāpi tanayo rājan bhūriśravasam āhave
āropayad rathaṃ tūrṇaṃ paśyatāṃ sarvadhanvinām |
30 | tasmiṃs tathā vartamāne raṇe bhīṣmaṃ mahāratham
ayodhayanta saṃrabdhāḥ pāṇḍavā bharatarṣabha |
31 | lohitāyati cāditye tvaramāṇo dhanaṃjayaḥ
pañcaviṃśatisāhasrān nijaghāna mahārathān |
32 | te hi duryodhanādiṣṭās tadā pārthanibarhaṇe
saṃprāpyaiva gatā nāśaṃ śalabhā iva pāvakam |
33 | tato matsyāḥ kekayāś ca dhanurvedaviśāradāḥ
parivavrus tadā pārthaṃ sahaputraṃ mahāratham |
34 | etasminn eva kāle tu sūrye 'stam upagacchati
sarveṣām eva sainyānāṃ pramohaḥ samajāyata |
35 | avahāraṃ tataś cakre pitā devavratas tava
saṃdhyākāle mahārāja sainyānāṃ śrāntavāhanaḥ |
36 | pāṇḍavānāṃ kurūṇāṃ ca parasparasamāgame
te sene bhṛśasaṃvigne yayatuḥ svaṃ niveśanam |
37 | tataḥ svaśibiraṃ gatvā nyaviśaṃs tatra bhārata
pāṇḍavāḥ sṛñjayaiḥ sārdhaṃ kuravaś ca yathāvidhi |