Book 6 Chapter 52 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | prabhātāyāṃ tu śarvaryāṃ bhīṣmaḥ śāṃtanavas tataḥ
anīkāny anusaṃyāne vyādideśātha bhārata |
2 | gāruḍaṃ ca mahāvyūhaṃ cakre śāṃtanavas tadā
putrāṇāṃ te jayākāṅkṣī bhīṣmaḥ kurupitāmahaḥ |
3 | garuḍasya svayaṃ tuṇḍe pitā devavratas tava
cakṣuṣī ca bharadvājaḥ kṛtavarmā ca sātvataḥ |
4 | aśvatthāmā kṛpaś caiva śīrṣam āstāṃ yaśasvinau
trigartair matsyakaikeyair vāṭadhānaiś ca saṃyutau |
5 | bhūriśravāḥ śalaḥ śalyo bhagadattaś ca māriṣa
madrakāḥ sindhusauvīrās tathā pañcanadāś ca ye |
6 | jayadrathena sahitā grīvāyāṃ saṃniveśitāḥ
pṛṣṭhe duryodhano rājā sodaraiḥ sānugair vṛtaḥ |
7 | vindānuvindāv āvantyau kāmbojaś ca śakaiḥ saha
puccham āsan mahārāja śūrasenāś ca sarvaśaḥ |
8 | māgadhāś ca kaliṅgāś ca dāśerakagaṇaiḥ saha
dakṣiṇaṃ pakṣam āsādya sthitā vyūhasya daṃśitāḥ |
9 | kānanāś ca vikuñjāś ca muktāḥ puṇḍrāviṣas tathā
bṛhadbalena sahitā vāmaṃ pakṣam upāśritāḥ |
10 | vyūḍhaṃ dṛṣṭvā tu tat sainyaṃ savyasācī paraṃtapaḥ
dhṛṣṭadyumnena sahitaḥ pratyavyūhata saṃyuge ardhacandreṇa vyūhena vyūhaṃ tam atidāruṇam |
11 | dakṣiṇaṃ śṛṅgam āsthāya bhīmaseno vyarocata
nānāśastraughasaṃpannair nānādeśyair nṛpair vṛtaḥ |
12 | tad anv eva virāṭaś ca drupadaś ca mahārathaḥ
tadanantaram evāsīn nīlo nīlāyudhaiḥ saha |
13 | nīlād anantaraṃ caiva dhṛṣṭaketur mahārathaḥ
cedikāśikarūṣaiś ca pauravaiś cābhisaṃvṛtaḥ |
14 | dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca pāñcālāś ca prabhadrakāḥ
madhye sainyasya mahataḥ sthitā yuddhāya bhārata |
15 | tathaiva dharmarājo 'pi gajānīkena saṃvṛtaḥ
tatas tu sātyakī rājan draupadyāḥ pañca cātmajāḥ |
16 | abhimanyus tatas tūrṇam irāvāṃś ca tataḥ param
bhaimasenis tato rājan kekayāś ca mahārathāḥ |
17 | tato 'bhūd dvipadāṃ śreṣṭho vāmaṃ pārśvam upāśritaḥ
sarvasya jagato goptā goptā yasya janārdanaḥ |
18 | evam etan mahāvyūhaṃ pratyavyūhanta pāṇḍavāḥ
vadhārthaṃ tava putrāṇāṃ tatpakṣaṃ ye ca saṃgatāḥ |
19 | tataḥ pravavṛte yuddhaṃ vyatiṣaktarathadvipam
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca nighnatām itaretaram |
20 | hayaughāś ca rathaughāś ca tatra tatra viśāṃ pate
saṃpatantaḥ sma dṛśyante nighnamānāḥ parasparam |
21 | dhāvatāṃ ca rathaughānāṃ nighnatāṃ ca pṛthak pṛthak
babhūva tumulaḥ śabdo vimiśro dundubhisvanaiḥ |
22 | divaspṛṅ naravīrāṇāṃ nighnatām itaretaram
saṃprahāre sutumule tava teṣāṃ ca bhārata |