Book 6 Chapter 42 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | evaṃ vyūḍheṣv anīkeṣu māmakeṣv itareṣu ca
ke pūrvaṃ prāharaṃs tatra kuravaḥ pāṇḍavās tathā |
2 | saṃjaya uvāca |
2 | bhrātṛbhiḥ sahito rājan putro duryodhanas tava
bhīṣmaṃ pramukhataḥ kṛtvā prayayau saha senayā |
3 | tathaiva pāṇḍavāḥ sarve bhīmasenapurogamāḥ
bhīṣmeṇa yuddham icchantaḥ prayayur hṛṣṭamānasāḥ |
4 | kṣveḍāḥ kilakilāśabdāḥ krakacā goviṣāṇikāḥ
bherīmṛdaṅgamurajā hayakuñjaranisvanāḥ |
5 | ubhayoḥ senayo rājaṃs tatas te 'smān samādravan
vayaṃ pratinadantaś ca tadāsīt tumulaṃ mahat |
6 | mahānty anīkāni mahāsamucchraye; samāgame pāṇḍavadhārtarāṣṭrayoḥ
cakampire śaṅkhamṛdaṅganisvanaiḥ; prakampitānīva vanāni vāyunā |
7 | narendranāgāśvarathākulānām; abhyāyatīnām aśive muhūrte
babhūva ghoṣas tumulaś camūnāṃ; vātoddhutānām iva sāgarāṇām |
8 | tasmin samutthite śabde tumule lomaharṣaṇe
bhīmaseno mahābāhuḥ prāṇadad govṛṣo yathā |
9 | śaṅkhadundubhinirghoṣaṃ vāraṇānāṃ ca bṛṃhitam
siṃhanādaṃ ca sainyānāṃ bhīmasenaravo 'bhyabhūt |
10 | hayānāṃ heṣamāṇānām anīkeṣu sahasraśaḥ
sarvān abhyabhavac chabdān bhīmasenasya nisvanaḥ |
11 | taṃ śrutvā ninadaṃ tasya sainyās tava vitatrasuḥ
jīmūtasyeva nadataḥ śakrāśanisamasvanam |
12 | vāhanāni ca sarvāṇi śakṛnmūtraṃ prasusruvuḥ
śabdena tasya vīrasya siṃhasyevetare mṛgāḥ |
13 | darśayan ghoram ātmānaṃ mahābhram iva nādayan
vibhīṣayaṃs tava sutāṃs tava senāṃ samabhyayāt |
14 | tam āyāntaṃ maheṣvāsaṃ sodaryāḥ paryavārayan
chādayantaḥ śaravrātair meghā iva divākaram |
15 | duryodhanaś ca putras te durmukho duḥsahaḥ śalaḥ
duḥśāsanaś cātirathas tathā durmarṣaṇo nṛpa |
16 | viviṃśatiś citraseno vikarṇaś ca mahārathaḥ
purumitro jayo bhojaḥ saumadattiś ca vīryavān |
17 | mahācāpāni dhunvanto jaladā iva vidyutaḥ
ādadānāś ca nārācān nirmuktāśīviṣopamān |
18 | atha tān draupadīputrāḥ saubhadraś ca mahārathaḥ
nakulaḥ sahadevaś ca dhṛṣṭadyumnaś ca pārṣataḥ |
19 | dhārtarāṣṭrān pratiyayur ardayantaḥ śitaiḥ śaraiḥ
vajrair iva mahāvegaiḥ śikharāṇi dharābhṛtām |
20 | tasmin prathamasaṃmarde bhīmajyātalanisvane
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca nāsīt kaś cit parāṅmukhaḥ |
21 | lāghavaṃ droṇaśiṣyāṇām apaśyaṃ bharatarṣabha
nimittavedhināṃ rājañ śarān utsṛjatāṃ bhṛśam |
22 | nopaśāmyati nirghoṣo dhanuṣāṃ kūjatāṃ tathā
viniśceruḥ śarā dīptā jyotīṃṣīva nabhastalāt |
23 | sarve tv anye mahīpālāḥ prekṣakā iva bhārata
dadṛśur darśanīyaṃ taṃ bhīmaṃ jñātisamāgamam |
24 | tatas te jātasaṃrambhāḥ parasparakṛtāgasaḥ
anyonyaspardhayā rājan vyāyacchanta mahārathāḥ |
25 | kurupāṇḍavasene te hastyaśvarathasaṃkule
śuśubhāte raṇe 'tīva paṭe citragate iva |
26 | tatas te pārthivāḥ sarve pragṛhītaśarāsanāḥ
sahasainyāḥ samāpetuḥ putrasya tava śāsanāt |
27 | yudhiṣṭhireṇa cādiṣṭāḥ pārthivās te sahasraśaḥ
vinadantaḥ samāpetuḥ putrasya tava vāhinīm |
28 | ubhayoḥ senayos tīvraḥ sainyānāṃ sa samāgamaḥ
antardhīyata cādityaḥ sainyena rajasāvṛtaḥ |
29 | prayuddhānāṃ prabhagnānāṃ punarāvartatām api
nātra sveṣāṃ pareṣāṃ vā viśeṣaḥ samajāyata |
30 | tasmiṃs tu tumule yuddhe vartamāne mahābhaye
ati sarvāṇy anīkāni pitā te 'bhivyarocata |