Book 6 Chapter 7
1	dhṛtarāṣṭra uvāca
1	ukto dvīpasya saṃkṣepo vistaraṃ brūhi saṃjaya yāvad bhūmyavakāśo 'yaṃ dṛśyate śaśalakṣaṇe tasya pramāṇaṃ prabrūhi tato vakṣyasi pippalam
2	vaiśaṃpāyana uvāca
2	evam uktaḥ sa rājñā tu saṃjayo vākyam abravīt prāgāyatā mahārāja ṣaḍ ete ratnaparvatāḥ avagāḍhā hy ubhayataḥ samudrau pūrvapaścimau
3	himavān hemakūṭaś ca niṣadhaś ca nagottamaḥ nīlaś ca vaiḍūryamayaḥ śvetaś ca rajataprabhaḥ sarvadhātuvinaddhaś ca śṛṅgavān nāma parvataḥ
4	ete vai parvatā rājan siddhacāraṇasevitāḥ teṣām antaraviṣkambho yojanāni sahasraśaḥ
5	tatra puṇyā janapadās tāni varṣāṇi bhārata vasanti teṣu sattvāni nānājātīni sarvaśaḥ
6	idaṃ tu bhārataṃ varṣaṃ tato haimavataṃ param hemakūṭāt paraṃ caiva harivarṣaṃ pracakṣate
7	dakṣiṇena tu nīlasya niṣadhasyottareṇa ca prāgāyato mahārāja mālyavān nāma parvataḥ
8	tataḥ paraṃ mālyavataḥ parvato gandhamādanaḥ parimaṇḍalas tayor madhye meruḥ kanakaparvataḥ
9	ādityataruṇābhāso vidhūma iva pāvakaḥ yojanānāṃ sahasrāṇi ṣoḍaśādhaḥ kila smṛtaḥ
10	uccaiś ca caturāśītir yojanānāṃ mahīpate ūrdhvam antaś ca tiryak ca lokān āvṛtya tiṣṭhati
11	tasya pārśve tv ime dvīpāś catvāraḥ saṃsthitāḥ prabho bhadrāśvaḥ ketumālaś ca jambūdvīpaś ca bhārata uttarāś caiva kuravaḥ kṛtapuṇyapratiśrayāḥ
12	vihagaḥ sumukho yatra suparṇasyātmajaḥ kila sa vai vicintayām āsa sauvarṇān prekṣya vāyasān
13	merur uttamamadhyānām adhamānāṃ ca pakṣiṇām aviśeṣakaro yasmāt tasmād enaṃ tyajāmy aham
14	tam ādityo 'nuparyeti satataṃ jyotiṣāṃ patiḥ candramāś ca sanakṣatro vāyuś caiva pradakṣiṇam
15	sa parvato mahārāja divyapuṣpaphalānvitaḥ bhavanair āvṛtaḥ sarvair jāmbūnadamayaiḥ śubhaiḥ
16	tatra devagaṇā rājan gandharvāsurarākṣasāḥ apsarogaṇasaṃyuktāḥ śaile krīḍanti nityaśaḥ
17	tatra brahmā ca rudraś ca śakraś cāpi sureśvaraḥ sametya vividhair yajñair yajante 'nekadakṣiṇaiḥ
18	tumburur nāradaś caiva viśvāvasur hahā huhūḥ abhigamyāmaraśreṣṭhāḥ stavai stunvanti cābhibho
19	saptarṣayo mahātmānaḥ kaśyapaś ca prajāpatiḥ tatra gacchanti bhadraṃ te sadā parvaṇi parvaṇi
20	tasyaiva mūrdhany uśanāḥ kāvyo daityair mahīpate tasya hīmāni ratnāni tasyeme ratnaparvatāḥ
21	tasmāt kubero bhagavāṃś caturthaṃ bhāgam aśnute tataḥ kalāṃśaṃ vittasya manuṣyebhyaḥ prayacchati
22	pārśve tasyottare divyaṃ sarvartukusumaṃ śivam karṇikāravanaṃ ramyaṃ śilājālasamudgatam
23	tatra sākṣāt paśupatir divyair bhūtaiḥ samāvṛtaḥ umāsahāyo bhagavān ramate bhūtabhāvanaḥ
24	karṇikāramayīṃ mālāṃ bibhrat pādāvalambinīm tribhir netraiḥ kṛtoddyotas tribhiḥ sūryair ivoditaiḥ
25	tam ugratapasaḥ siddhāḥ suvratāḥ satyavādinaḥ paśyanti na hi durvṛttaiḥ śakyo draṣṭuṃ maheśvaraḥ
26	tasya śailasya śikharāt kṣīradhārā nareśvara triṃśad bāhuparigrāhyā bhīmanirghātanisvanā
27	puṇyā puṇyatamair juṣṭā gaṅgā bhāgīrathī śubhā pataty ajasravegena hrade cāndramase śubhe tayā hy utpāditaḥ puṇyaḥ sa hradaḥ sāgaropamaḥ
28	tāṃ dhārayām āsa purā durdharāṃ parvatair api śataṃ varṣasahasrāṇāṃ śirasā vai maheśvaraḥ
29	meros tu paścime pārśve ketumālo mahīpate jambūṣaṇḍaś ca tatraiva sumahān nandanopamaḥ
30	āyur daśa sahasrāṇi varṣāṇāṃ tatra bhārata suvarṇavarṇāś ca narāḥ striyaś cāpsarasopamāḥ
31	anāmayā vītaśokā nityaṃ muditamānasāḥ jāyante mānavās tatra niṣṭaptakanakaprabhāḥ
32	gandhamādanaśṛṅgeṣu kuberaḥ saha rākṣasaiḥ saṃvṛto 'psarasāṃ saṃghair modate guhyakādhipaḥ
33	gandhamādanapādeṣu pareṣv aparagaṇḍikāḥ ekādaśa sahasrāṇi varṣāṇāṃ paramāyuṣaḥ
34	tatra kṛṣṇā narā rājaṃs tejoyuktā mahābalāḥ striyaś cotpalapatrābhāḥ sarvāḥ supriyadarśanāḥ
35	nīlāt parataraṃ śvetaṃ śvetād dhairaṇyakaṃ param varṣam airāvataṃ nāma tataḥ śṛṅgavataḥ param
36	dhanuḥsaṃsthe mahārāja dve varṣe dakṣiṇottare ilāvṛtaṃ madhyamaṃ tu pañca varṣāṇi caiva ha
37	uttarottaram etebhyo varṣam udricyate guṇaiḥ āyuṣpramāṇam ārogyaṃ dharmataḥ kāmato 'rthataḥ
38	samanvitāni bhūtāni teṣu varṣeṣu bhārata evam eṣā mahārāja parvataiḥ pṛthivī citā
39	hemakūṭas tu sumahān kailāso nāma parvataḥ yatra vaiśravaṇo rājā guhyakaiḥ saha modate
40	asty uttareṇa kailāsaṃ mainākaṃ parvataṃ prati hiraṇyaśṛṅgaḥ sumahān divyo maṇimayo giriḥ
41	tasya pārśve mahad divyaṃ śubhaṃ kāñcanavālukam ramyaṃ bindusaro nāma yatra rājā bhagīrathaḥ dṛṣṭvā bhāgīrathīṃ gaṅgām uvāsa bahulāḥ samāḥ
42	yūpā maṇimayās tatra cityāś cāpi hiraṇmayāḥ tatreṣṭvā tu gataḥ siddhiṃ sahasrākṣo mahāyaśāḥ
43	sṛṣṭvā bhūtapatir yatra sarvalokān sanātanaḥ upāsyate tigmatejā vṛto bhūtaiḥ samāgataiḥ naranārāyaṇau brahmā manuḥ sthāṇuś ca pañcamaḥ
44	tatra tripathagā devī prathamaṃ tu pratiṣṭhitā brahmalokād apakrāntā saptadhā pratipadyate
45	vasvokasārā nalinī pāvanā ca sarasvatī jambūnadī ca sītā ca gaṅgā sindhuś ca saptamī
46	acintyā divyasaṃkalpā prabhor eṣaiva saṃvidhiḥ upāsate yatra satraṃ sahasrayugaparyaye
47	dṛśyādṛśyā ca bhavati tatra tatra sarasvatī etā divyāḥ sapta gaṅgās triṣu lokeṣu viśrutāḥ
48	rakṣāṃsi vai himavati hemakūṭe tu guhyakāḥ sarpā nāgāś ca niṣadhe gokarṇe ca tapodhanāḥ
49	devāsurāṇāṃ ca gṛhaṃ śvetaḥ parvata ucyate gandharvā niṣadhe śaile nīle brahmarṣayo nṛpa śṛṅgavāṃs tu mahārāja pitṝṇāṃ pratisaṃcaraḥ
50	ity etāni mahārāja sapta varṣāṇi bhāgaśaḥ bhūtāny upaniviṣṭāni gatimanti dhruvāṇi ca
51	teṣām ṛddhir bahuvidhā dṛśyate daivamānuṣī aśakyā parisaṃkhyātuṃ śraddheyā tu bubhūṣatā
52	yāṃ tu pṛcchasi mā rājan divyām etāṃ śaśākṛtim pārśve śaśasya dve varṣe ubhaye dakṣiṇottare karṇau tu nāgadvīpaṃ ca kaśyapadvīpam eva ca
53	tāmravarṇaḥ śiro rājañ śrīmān malayaparvataḥ etad dvitīyaṃ dvīpasya dṛśyate śaśasaṃsthitam