Book 5 Chapter 179 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | tato mām abravīd rāmaḥ prahasann iva bhārata
diṣṭyā bhīṣma mayā sārdhaṃ yoddhum icchasi saṃgare |
2 | ayaṃ gacchāmi kauravya kurukṣetraṃ tvayā saha
bhāṣitaṃ tat kariṣyāmi tatrāgaccheḥ paraṃtapa |
3 | tatra tvāṃ nihataṃ mātā mayā śaraśatācitam
jāhnavī paśyatāṃ bhīṣma gṛdhrakaṅkabaḍāśanam |
4 | kṛpaṇaṃ tvām abhiprekṣya siddhacāraṇasevitā
mayā vinihataṃ devī rodatām adya pārthiva |
5 | atadarhā mahābhāgā bhagīrathasutā nadī
yā tvām ajījanan mandaṃ yuddhakāmukam āturam |
6 | ehi gaccha mayā bhīṣma yuddham adyaiva vartatām
gṛhāṇa sarvaṃ kauravya rathādi bharatarṣabha |
7 | iti bruvāṇaṃ tam ahaṃ rāmaṃ parapuraṃjayam
praṇamya śirasā rājann evam astv ity athābruvam |
8 | evam uktvā yayau rāmaḥ kurukṣetraṃ yuyutsayā
praviśya nagaraṃ cāhaṃ satyavatyai nyavedayam |
9 | tataḥ kṛtasvastyayano mātrā pratyabhinanditaḥ
dvijātīn vācya puṇyāhaṃ svasti caiva mahādyute |
10 | ratham āsthāya ruciraṃ rājataṃ pāṇḍurair hayaiḥ
sūpaskaraṃ svadhiṣṭhānaṃ vaiyāghraparivāraṇam |
11 | upapannaṃ mahāśastraiḥ sarvopakaraṇānvitam
tat kulīnena vīreṇa hayaśāstravidā nṛpa |
12 | yuktaṃ sūtena śiṣṭena bahuśo dṛṣṭakarmaṇā
daṃśitaḥ pāṇḍureṇāhaṃ kavacena vapuṣmatā |
13 | pāṇḍuraṃ kārmukaṃ gṛhya prāyāṃ bharatasattama
pāṇḍureṇātapatreṇa dhriyamāṇena mūrdhani |
14 | pāṇḍuraiś cāmaraiś cāpi vījyamāno narādhipa
śuklavāsāḥ sitoṣṇīṣaḥ sarvaśuklavibhūṣaṇaḥ |
15 | stūyamāno jayāśīrbhir niṣkramya gajasāhvayāt
kurukṣetraṃ raṇakṣetram upāyāṃ bharatarṣabha |
16 | te hayāś coditās tena sūtena paramāhave
avahan māṃ bhṛśaṃ rājan manomārutaraṃhasaḥ |
17 | gatvāhaṃ tat kurukṣetraṃ sa ca rāmaḥ pratāpavān
yuddhāya sahasā rājan parākrāntau parasparam |
18 | tataḥ saṃdarśane 'tiṣṭhaṃ rāmasyātitapasvinaḥ
pragṛhya śaṅkhapravaraṃ tataḥ prādhamam uttamam |
19 | tatas tatra dvijā rājaṃs tāpasāś ca vanaukasaḥ
apaśyanta raṇaṃ divyaṃ devāḥ sarṣigaṇās tadā |
20 | tato divyāni mālyāni prādurāsan muhur muhuḥ
vāditrāṇi ca divyāni meghavṛndāni caiva ha |
21 | tatas te tāpasāḥ sarve bhārgavasyānuyāyinaḥ
prekṣakāḥ samapadyanta parivārya raṇājiram |
22 | tato mām abravīd devī sarvabhūtahitaiṣiṇī
mātā svarūpiṇī rājan kim idaṃ te cikīrṣitam |
23 | gatvāhaṃ jāmadagnyaṃ taṃ prayāciṣye kurūdvaha
bhīṣmeṇa saha mā yotsīḥ śiṣyeṇeti punaḥ punaḥ |
24 | mā maivaṃ putra nirbandhaṃ kuru vipreṇa pārthiva
jāmadagnyena samare yoddhum ity avabhartsayat |
25 | kiṃ na vai kṣatriyaharo haratulyaparākramaḥ
viditaḥ putra rāmas te yatas tvaṃ yoddhum icchasi |
26 | tato 'ham abruvaṃ devīm abhivādya kṛtāñjaliḥ
sarvaṃ tad bharataśreṣṭha yathāvṛttaṃ svayaṃvare |
27 | yathā ca rāmo rājendra mayā pūrvaṃ prasāditaḥ
kāśirājasutāyāś ca yathā kāmaḥ purātanaḥ |
28 | tataḥ sā rāmam abhyetya jananī me mahānadī
madarthaṃ tam ṛṣiṃ devī kṣamayām āsa bhārgavam bhīṣmeṇa saha mā yotsīḥ śiṣyeṇeti vaco 'bravīt |
29 | sa ca tām āha yācantīṃ bhīṣmam eva nivartaya
na hi me kurute kāmam ity ahaṃ tam upāgamam |
30 | saṃjaya uvāca |
30 | tato gaṅgā sutasnehād bhīṣmaṃ punar upāgamat
na cāsyāḥ so 'karod vākyaṃ krodhaparyākulekṣaṇaḥ |
31 | athādṛśyata dharmātmā bhṛguśreṣṭho mahātapāḥ
āhvayām āsa ca punar yuddhāya dvijasattamaḥ |