Book 5 Chapter 177 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | evam uktas tadā rāmo jahi bhīṣmam iti prabho
uvāca rudatīṃ kanyāṃ codayantīṃ punaḥ punaḥ |
2 | kāśye kāmaṃ na gṛhṇāmi śastraṃ vai varavarṇini
ṛte brahmavidāṃ hetoḥ kim anyat karavāṇi te |
3 | vācā bhīṣmaś ca śālvaś ca mama rājñi vaśānugau
bhaviṣyato 'navadyāṅgi tat kariṣyāmi mā śucaḥ |
4 | na tu śastraṃ grahīṣyāmi kathaṃ cid api bhāmini
ṛte niyogād viprāṇām eṣa me samayaḥ kṛtaḥ |
5 | ambovāca |
5 | mama duḥkhaṃ bhagavatā vyapaneyaṃ yatas tataḥ
tat tu bhīṣmaprasūtaṃ me taṃ jahīśvara māciram |
6 | rāma uvāca |
6 | kāśikanye punar brūhi bhīṣmas te caraṇāv ubhau
śirasā vandanārho 'pi grahīṣyati girā mama |
7 | ambovāca |
7 | jahi bhīṣmaṃ raṇe rāma mama ced icchasi priyam
pratiśrutaṃ ca yadi tat satyaṃ kartum ihārhasi |
8 | bhīṣma uvāca |
8 | tayoḥ saṃvadator evaṃ rājan rāmāmbayos tadā
akṛtavraṇo jāmadagnyam idaṃ vacanam abravīt |
9 | śaraṇāgatāṃ mahābāho kanyāṃ na tyaktum arhasi
jahi bhīṣmaṃ raṇe rāma garjantam asuraṃ yathā |
10 | yadi bhīṣmas tvayāhūto raṇe rāma mahāmune
nirjito 'smīti vā brūyāt kuryād vā vacanaṃ tava |
11 | kṛtam asyā bhavet kāryaṃ kanyāyā bhṛgunandana
vākyaṃ satyaṃ ca te vīra bhaviṣyati kṛtaṃ vibho |
12 | iyaṃ cāpi pratijñā te tadā rāma mahāmune
jitvā vai kṣatriyān sarvān brāhmaṇeṣu pratiśrutam |
13 | brāhmaṇaḥ kṣatriyo vaiśyaḥ śūdraś caiva raṇe yadi
brahmadviḍ bhavitā taṃ vai haniṣyāmīti bhārgava |
14 | śaraṇaṃ hi prapannānāṃ bhītānāṃ jīvitārthinām
na śakṣyāmi parityāgaṃ kartuṃ jīvan kathaṃ cana |
15 | yaś ca kṣatraṃ raṇe kṛtsnaṃ vijeṣyati samāgatam
dṛptātmānam ahaṃ taṃ ca haniṣyāmīti bhārgava |
16 | sa evaṃ vijayī rāma bhīṣmaḥ kurukulodvahaḥ
tena yudhyasva saṃgrāme sametya bhṛgunandana |
17 | rāma uvāca |
17 | smarāmy ahaṃ pūrvakṛtāṃ pratijñām ṛṣisattama
tathaiva ca kariṣyāmi yathā sāmnaiva lapsyate |
18 | kāryam etan mahad brahman kāśikanyāmanogatam
gamiṣyāmi svayaṃ tatra kanyām ādāya yatra saḥ |
19 | yadi bhīṣmo raṇaślāghī na kariṣyati me vacaḥ
haniṣyāmy enam udriktam iti me niścitā matiḥ |
20 | na hi bāṇā mayotsṛṣṭāḥ sajjantīha śarīriṇām
kāyeṣu viditaṃ tubhyaṃ purā kṣatriyasaṃgare |
21 | bhīṣma uvāca |
21 | evam uktvā tato rāmaḥ saha tair brahmavādibhiḥ
prayāṇāya matiṃ kṛtvā samuttasthau mahāmanāḥ |
22 | tatas te tām uṣitvā tu rajanīṃ tatra tāpasāḥ
hutāgnayo japtajapyāḥ pratasthur majjighāṃsayā |
23 | abhyagacchat tato rāmaḥ saha tair brāhmaṇarṣabhaiḥ
kurukṣetraṃ mahārāja kanyayā saha bhārata |
24 | nyaviśanta tataḥ sarve parigṛhya sarasvatīm
tāpasās te mahātmāno bhṛguśreṣṭhapuraskṛtāḥ |