Book 5 Chapter 164 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | śakunir mātulas te 'sau ratha eko narādhipa
prasajya pāṇḍavair vairaṃ yotsyate nātra saṃśayaḥ |
2 | etasya sainyā durdharṣāḥ samare 'pratiyāyinaḥ
vikṛtāyudhabhūyiṣṭhā vāyuvegasamā jave |
3 | droṇaputro maheṣvāsaḥ sarveṣām ati dhanvinām
samare citrayodhī ca dṛḍhāstraś ca mahārathaḥ |
4 | etasya hi mahārāja yathā gāṇḍīvadhanvanaḥ
śarāsanād vinirmuktāḥ saṃsaktā yānti sāyakāḥ |
5 | naiṣa śakyo mayā vīraḥ saṃkhyātuṃ rathasattamaḥ
nirdahed api lokāṃs trīn icchann eṣa mahāyaśāḥ |
6 | krodhas tejaś ca tapasā saṃbhṛto 'śramavāsinā
droṇenānugṛhītaś ca divyair astrair udāradhīḥ |
7 | doṣas tv asya mahān eko yenaiṣa bharatarṣabha
na me ratho nātiratho mataḥ pārthivasattama |
8 | jīvitaṃ priyam atyartham āyuṣkāmaḥ sadā dvijaḥ
na hy asya sadṛśaḥ kaś cid ubhayoḥ senayor api |
9 | hanyād ekarathenaiva devānām api vāhinīm
vapuṣmāṃs talaghoṣeṇa sphoṭayed api parvatān |
10 | asaṃkhyeyaguṇo vīraḥ prahartā dāruṇadyutiḥ
daṇḍapāṇir ivāsahyaḥ kālavat pracariṣyati |
11 | yugāntāgnisamaḥ krodhe siṃhagrīvo mahāmatiḥ
eṣa bhārata yuddhasya pṛṣṭhaṃ saṃśamayiṣyati |
12 | pitā tv asya mahātejā vṛddho 'pi yuvabhir varaḥ
raṇe karma mahat kartā tatra me nāsti saṃśayaḥ |
13 | astravegāniloddhūtaḥ senākakṣendhanotthitaḥ
pāṇḍuputrasya sainyāni pradhakṣyati jaye dhṛtaḥ |
14 | rathayūthapayūthānāṃ yūthapaḥ sa nararṣabhaḥ
bhāradvājātmajaḥ kartā karma tīvraṃ hitāya vaḥ |
15 | sarvamūrdhābhiṣiktānām ācāryaḥ sthaviro guruḥ
gacched antaṃ sṛñjayānāṃ priyas tv asya dhanaṃjayaḥ |
16 | naiṣa jātu maheṣvāsaḥ pārtham akliṣṭakāriṇam
hanyād ācāryakaṃ dīptaṃ saṃsmṛtya guṇanirjitam |
17 | ślāghaty eṣa sadā vīraḥ pārthasya guṇavistaraiḥ
putrād abhyadhikaṃ caiva bhāradvājo 'nupaśyati |
18 | hanyād ekarathenaiva devagandharvadānavān
ekībhūtān api raṇe divyair astraiḥ pratāpavān |
19 | pauravo rājaśārdūlas tava rājan mahārathaḥ
mato mama ratho vīra paravīrarathārujaḥ |
20 | svena sainyena sahitaḥ pratapañ śatruvāhinīm
pradhakṣyati sa pāñcālān kakṣaṃ kṛṣṇagatir yathā |
21 | satyavrato rathavaro rājaputro mahārathaḥ
tava rājan ripubale kālavat pracariṣyati |
22 | etasya yodhā rājendra vicitrakavacāyudhāḥ
vicariṣyanti saṃgrāme nighnantaḥ śātravāṃs tava |
23 | vṛṣaseno rathāgryas te karṇaputro mahārathaḥ
pradhakṣyati ripūṇāṃ te balāni balināṃ varaḥ |
24 | jalasaṃdho mahātejā rājan rathavaras tava
tyakṣyate samare prāṇān māgadhaḥ paravīrahā |
25 | eṣa yotsyati saṃgrāme gajaskandhaviśāradaḥ
rathena vā mahābāhuḥ kṣapayañ śatruvāhinīm |
26 | ratha eṣa mahārāja mato mama nararṣabhaḥ
tvadarthe tyakṣyati prāṇān saha sainyo mahāraṇe |
27 | eṣa vikrāntayodhī ca citrayodhī ca saṃgare
vītabhīś cāpi te rājañ śātravaiḥ saha yotsyate |
28 | bāhlīko 'tirathaś caiva samare cānivartitā
mama rājan mato yuddhe śūro vaivasvatopamaḥ |
29 | na hy eṣa samaraṃ prāpya nivarteta kathaṃ cana
yathā satatago rājan nābhihatya parān raṇe |
30 | senāpatir mahārāja satyavāṃs te mahārathaḥ
raṇeṣv adbhutakarmā ca rathaḥ pararathārujaḥ |
31 | etasya samaraṃ dṛṣṭvā na vyathāsti kathaṃ cana
utsmayann abhyupaity eṣa parān rathapathe sthitān |
32 | eṣa cāriṣu vikrāntaḥ karma satpuruṣocitam
kartā vimarde sumahat tvadarthe puruṣottamaḥ |
33 | alāyudho rākṣasendraḥ krūrakarmā mahābalaḥ
haniṣyati parān rājan pūrvavairam anusmaran |
34 | eṣa rākṣasasainyānāṃ sarveṣāṃ rathasattamaḥ
māyāvī dṛḍhavairaś ca samare vicariṣyati |
35 | prāgjyotiṣādhipo vīro bhagadattaḥ pratāpavān
gajāṅkuśadharaśreṣṭho rathe caiva viśāradaḥ |
36 | etena yuddham abhavat purā gāṇḍīvadhanvanaḥ
divasān subahūn rājann ubhayor jayagṛddhinoḥ |
37 | tataḥ sakhāyaṃ gāndhāre mānayan pākaśāsanam
akarot saṃvidaṃ tena pāṇḍavena mahātmanā |
38 | eṣa yotsyati saṃgrāme gajaskandhaviśāradaḥ
airāvatagato rājā devānām iva vāsavaḥ |