Book 5 Chapter 162 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | pratijñāte phalgunena vadhe bhīṣmasya saṃjaya
kim akurvanta me mandāḥ putrā duryodhanādayaḥ |
2 | hatam eva hi paśyāmi gāṅgeyaṃ pitaraṃ raṇe
vāsudevasahāyena pārthena dṛḍhadhanvanā |
3 | sa cāparimitaprajñas tac chrutvā pārthabhāṣitam
kim uktavān maheṣvāso bhīṣmaḥ praharatāṃ varaḥ |
4 | senāpatyaṃ ca saṃprāpya kauravāṇāṃ dhuraṃdharaḥ
kim aceṣṭata gāṅgeyo mahābuddhiparākramaḥ |
5 | vaiśaṃpāyana uvāca |
5 | tatas tat saṃjayas tasmai sarvam eva nyavedayat
yathoktaṃ kuruvṛddhena bhīṣmeṇāmitatejasā |
6 | saṃjaya uvāca |
6 | senāpatyam anuprāpya bhīṣmaḥ śāṃtanavo nṛpa
duryodhanam uvācedaṃ vacanaṃ harṣayann iva |
7 | namaskṛtvā kumārāya senānye śaktipāṇaye
ahaṃ senāpatis te 'dya bhaviṣyāmi na saṃśayaḥ |
8 | senākarmaṇy abhijño 'smi vyūheṣu vividheṣu ca
karma kārayituṃ caiva bhṛtān apy abhṛtāṃs tathā |
9 | yātrāyāneṣu yuddheṣu labdhapraśamaneṣu ca
bhṛśaṃ veda mahārāja yathā veda bṛhaspatiḥ |
10 | vyūhān api mahārambhān daivagāndharvamānuṣān
tair ahaṃ mohayiṣyāmi pāṇḍavān vyetu te jvaraḥ |
11 | so 'haṃ yotsyāmi tattvena pālayaṃs tava vāhinīm
yathāvac chāstrato rājan vyetu te mānaso jvaraḥ |
12 | duryodhana uvāca |
12 | na vidyate me gāṅgeya bhayaṃ devāsureṣv api
samasteṣu mahābāho satyam etad bravīmi te |
13 | kiṃ punas tvayi durdharṣe senāpatye vyavasthite
droṇe ca puruṣavyāghre sthite yuddhābhinandini |
14 | bhavadbhyāṃ puruṣāgryābhyāṃ sthitābhyāṃ vijayo mama
na durlabhaṃ kuruśreṣṭha devarājyam api dhruvam |
15 | rathasaṃkhyāṃ tu kārtsnyena pareṣām ātmanas tathā
tathaivātirathānāṃ ca vettum icchāmi kaurava |
16 | pitāmaho hi kuśalaḥ pareṣām ātmanas tathā
śrotum icchāmy ahaṃ sarvaiḥ sahaibhir vasudhādhipaiḥ |
17 | bhīṣma uvāca |
17 | gāndhāre śṛṇu rājendra rathasaṃkhyāṃ svake bale
ye rathāḥ pṛthivīpāla tathaivātirathāś ca ye |
18 | bahūnīha sahasrāṇi prayutāny arbudāni ca
rathānāṃ tava senāyāṃ yathāmukhyaṃ tu me śṛṇu |
19 | bhavān agre rathodāraḥ saha sarvaiḥ sahodaraiḥ
duḥśāsanaprabhṛtibhir bhrātṛbhiḥ śatasaṃmitaiḥ |
20 | sarve kṛtapraharaṇāś chedyabhedyaviśāradāḥ
rathopasthe gajaskandhe gadāyuddhe 'sicarmaṇi |
21 | saṃyantāraḥ prahartāraḥ kṛtāstrā bhārasādhanāḥ
iṣvastre droṇaśiṣyāś ca kṛpasya ca śaradvataḥ |
22 | ete haniṣyanti raṇe pāñcālān yuddhadurmadān
kṛtakilbiṣāḥ pāṇḍaveyair dhārtarāṣṭrā manasvinaḥ |
23 | tato 'haṃ bharataśreṣṭha sarvasenāpatis tava
śatrūn vidhvaṃsayiṣyāmi kadarthīkṛtya pāṇḍavān na tv ātmano guṇān vaktum arhāmi vidito 'smi te |
24 | kṛtavarmā tv atiratho bhojaḥ praharatāṃ varaḥ
arthasiddhiṃ tava raṇe kariṣyati na saṃśayaḥ |
25 | astravidbhir anādhṛṣyo dūrapātī dṛḍhāyudhaḥ
haniṣyati ripūṃs tubhyaṃ mahendro dānavān iva |
26 | madrarājo maheṣvāsaḥ śalyo me 'tiratho mataḥ
spardhate vāsudevena yo vai nityaṃ raṇe raṇe |
27 | bhāgineyān nijāṃs tyaktvā śalyas te rathasattamaḥ
eṣa yotsyati saṃgrāme kṛṣṇaṃ cakragadādharam |
28 | sāgarormisamair vegaiḥ plāvayann iva śātravān
bhūriśravāḥ kṛtāstraś ca tava cāpi hitaḥ suhṛt |
29 | saumadattir maheṣvāso rathayūthapayūthapaḥ
balakṣayam amitrāṇāṃ sumahāntaṃ kariṣyati |
30 | sindhurājo mahārāja mato me dviguṇo rathaḥ
yotsyate samare rājan vikrānto rathasattamaḥ |
31 | draupadīharaṇe pūrvaṃ parikliṣṭaḥ sa pāṇḍavaiḥ
saṃsmaraṃs taṃ parikleśaṃ yotsyate paravīrahā |
32 | etena hi tadā rājaṃs tapa āsthāya dāruṇam
sudurlabho varo labdhaḥ pāṇḍavān yoddhum āhave |
33 | sa eṣa rathaśārdūlas tad vairaṃ saṃsmaran raṇe
yotsyate pāṇḍavāṃs tāta prāṇāṃs tyaktvā sudustyajān |