Book 5 Chapter 160 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | duryodhanasya tad vākyaṃ niśamya bharatarṣabhaḥ
netrābhyām atitāmrābhyāṃ kaitavyaṃ samudaikṣata |
2 | sa keśavam abhiprekṣya guḍākeśo mahāyaśāḥ
abhyabhāṣata kaitavyaṃ pragṛhya vipulaṃ bhujam |
3 | svavīryaṃ yaḥ samāśritya samāhvayati vai parān
abhītaḥ pūrayañ śaktiṃ sa vai puruṣa ucyate |
4 | paravīryaṃ samāśritya yaḥ samāhvayate parān
kṣatrabandhur aśaktatvāl loke sa puruṣādhamaḥ |
5 | sa tvaṃ pareṣāṃ vīryeṇa manyase vīryam ātmanaḥ
svayaṃ kāpuruṣo mūḍhaḥ parāṃś ca kṣeptum icchasi |
6 | yas tvaṃ vṛddhaṃ sarvarājñāṃ hitabuddhiṃ jitendriyam
maraṇāya mahābuddhiṃ dīkṣayitvā vikatthase |
7 | bhāvas te vidito 'smābhir durbuddhe kulapāṃsana
na haniṣyanti gaṅgeyaṃ pāṇḍavā ghṛṇayeti ca |
8 | yasya vīryaṃ samāśritya dhārtarāṣṭra vikatthase
hantāsmi prathamaṃ bhīṣmaṃ miṣatāṃ sarvadhanvinām |
9 | kaitavya gatvā bharatān sametya; suyodhanaṃ dhārtarāṣṭraṃ bravīhi
tathety āha arjunaḥ savyasācī; niśāvyapāye bhavitā vimardaḥ |
10 | yad vo 'bravīd vākyam adīnasattvo; madhye kurūṇāṃ harṣayan satyasaṃdhaḥ
ahaṃ hantā pāṇḍavānām anīkaṃ; śālveyakāṃś ceti mamaiṣa bhāraḥ |
11 | hanyām ahaṃ droṇam ṛte hi lokaṃ; na te bhayaṃ vidyate pāṇḍavebhyaḥ
tato hi te labdhatamaṃ ca rājyaṃ; kṣayaṃ gatāḥ pāṇḍavāś ceti bhāvaḥ |
12 | sa darpapūrṇo na samīkṣase tvam; anartham ātmany api vartamānam
tasmād ahaṃ te prathamaṃ samūhe; hantā samakṣaṃ kuruvṛddham eva |
13 | sūryodaye yuktasenaḥ pratīkṣya; dhvajī rathī rakṣa ca satyasaṃdham
ahaṃ hi vaḥ paśyatāṃ dvīpam enaṃ; rathād bhīṣmaṃ pātayitāsmi bāṇaiḥ |
14 | śvobhūte katthanāvākyaṃ vijñāsyati suyodhanaḥ
arditaṃ śarajālena mayā dṛṣṭvā pitāmaham |
15 | yad uktaś ca sabhāmadhye puruṣo hrasvadarśanaḥ
kruddhena bhīmasenena bhrātā duḥśāsanas tava |
16 | adharmajño nityavairī pāpabuddhir nṛśaṃsakṛt
satyāṃ pratijñāṃ nacirād rakṣyase tāṃ suyodhana |
17 | abhimānasya darpasya krodhapāruṣyayos tathā
naiṣṭhuryasyāvalepasya ātmasaṃbhāvanasya ca |
18 | nṛśaṃsatāyās taikṣṇyasya dharmavidveṣaṇasya ca
adharmasyātivādasya vṛddhātikramaṇasya ca |
19 | darśanasya ca vakrasya kṛtsnasyāpanayasya ca
drakṣyasi tvaṃ phalaṃ tīvram acireṇa suyodhana |
20 | vāsudevadvitīye hi mayi kruddhe narādhipa
āśā te jīvite mūḍha rājye vā kena hetunā |
21 | śānte bhīṣme tathā droṇe sūtaputre ca pātite
nirāśo jīvite rājye putreṣu ca bhaviṣyasi |
22 | bhrātṝṇāṃ nidhanaṃ dṛṣṭvā putrāṇāṃ ca suyodhana
bhīmasenena nihato duṣkṛtāni smariṣyasi |
23 | na dvitīyāṃ pratijñāṃ hi pratijñāsyati keśavaḥ
satyaṃ bravīmy ahaṃ hy etat sarvaṃ satyaṃ bhaviṣyati |
24 | ity uktaḥ kaitavo rājaṃs tad vākyam upadhārya ca
anujñāto nivavṛte punar eva yathāgatam |
25 | upāvṛtya tu pāṇḍubhyaḥ kaitavyo dhṛtarāṣṭrajam
gatvā yathoktaṃ tat sarvam uvāca kurusaṃsadi |
26 | keśavārjunayor vākyaṃ niśamya bharatarṣabhaḥ
duḥśāsanaṃ ca karṇaṃ ca śakuniṃ cābhyabhāṣata |
27 | ājñāpayata rājñaś ca balaṃ mitrabalaṃ tathā
yathā prāg udayāt sarvā yuktā tiṣṭhaty anīkinī |
28 | tataḥ karṇasamādiṣṭā dūtāḥ pratvaritā rathaiḥ
uṣṭravāmībhir apy anye sadaśvaiś ca mahājavaiḥ |
29 | tūrṇaṃ pariyayuḥ senāṃ kṛtsnāṃ karṇasya śāsanāt
ājñāpayanto rājñas tān yogaḥ prāg udayād iti |