Book 5 Chapter 151 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | vāsudevasya tad vākyam anusmṛtya yudhiṣṭhiraḥ
punaḥ papraccha vārṣṇeyaṃ kathaṃ mando 'bravīd idam |
2 | asminn abhyāgate kāle kiṃ ca naḥ kṣamam acyuta
kathaṃ ca vartamānā vai svadharmān na cyavemahi |
3 | duryodhanasya karṇasya śakuneḥ saubalasya ca
vāsudeva matajño 'si mama sabhrātṛkasya ca |
4 | vidurasyāpi te vākyaṃ śrutaṃ bhīṣmasya cobhayoḥ
kuntyāś ca vipulaprajña prajñā kārtsnyena te śrutā |
5 | sarvam etad atikramya vicārya ca punaḥ punaḥ
yan naḥ kṣamaṃ mahābāho tad bravīhy avicārayan |
6 | śrutvaitad dharmarājasya dharmārthasahitaṃ vacaḥ
meghadundubhinirghoṣaḥ kṛṣṇo vacanam abravīt |
7 | uktavān asmi yad vākyaṃ dharmārthasahitaṃ hitam
na tu tan nikṛtiprajñe kauravye pratitiṣṭhati |
8 | na ca bhīṣmasya durmedhāḥ śṛṇoti vidurasya vā
mama vā bhāṣitaṃ kiṃ cit sarvam evātivartate |
9 | na sa kāmayate dharmaṃ na sa kāmayate yaśaḥ
jitaṃ sa manyate sarvaṃ durātmā karṇam āśritaḥ |
10 | bandham ājñāpayām āsa mama cāpi suyodhanaḥ
na ca taṃ labdhavān kāmaṃ durātmā śāsanātigaḥ |
11 | na ca bhīṣmo na ca droṇo yuktaṃ tatrāhatur vacaḥ
sarve tam anuvartante ṛte viduram acyuta |
12 | śakuniḥ saubalaś caiva karṇaduḥśāsanāv api
tvayy ayuktāny abhāṣanta mūḍhā mūḍham amarṣaṇam |
13 | kiṃ ca tena mayoktena yāny abhāṣanta kauravāḥ
saṃkṣepeṇa durātmāsau na yuktaṃ tvayi vartate |
14 | na pārthiveṣu sarveṣu ya ime tava sainikāḥ
yat pāpaṃ yan na kalyāṇaṃ sarvaṃ tasmin pratiṣṭhitam |
15 | na cāpi vayam atyarthaṃ parityāgena karhi cit
kauravaiḥ śamam icchāmas tatra yuddham anantaram |
16 | tac chrutvā pārthivāḥ sarve vāsudevasya bhāṣitam
abruvanto mukhaṃ rājñaḥ samudaikṣanta bhārata |
17 | yudhiṣṭhiras tv abhiprāyam upalabhya mahīkṣitām
yogam ājñāpayām āsa bhīmārjunayamaiḥ saha |
18 | tataḥ kilakilābhūtam anīkaṃ pāṇḍavasya ha
ājñāpite tadā yoge samahṛṣyanta sainikāḥ |
19 | avadhyānāṃ vadhaṃ paśyan dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
niṣṭanan bhīmasenaṃ ca vijayaṃ cedam abravīt |
20 | yadarthaṃ vanavāsaś ca prāptaṃ duḥkhaṃ ca yan mayā
so 'yam asmān upaity eva paro 'narthaḥ prayatnataḥ |
21 | yasmin yatnaḥ kṛto 'smābhiḥ sa no hīnaḥ prayatnataḥ
akṛte tu prayatne 'smān upāvṛttaḥ kalir mahān |
22 | kathaṃ hy avadhyaiḥ saṃgrāmaḥ kāryaḥ saha bhaviṣyati
kathaṃ hatvā gurūn vṛddhān vijayo no bhaviṣyati |
23 | tac chrutvā dharmarājasya savyasācī paraṃtapaḥ
yad uktaṃ vāsudevena śrāvayām āsa tad vacaḥ |
24 | uktavān devakīputraḥ kuntyāś ca vidurasya ca
vacanaṃ tat tvayā rājan nikhilenāvadhāritam |
25 | na ca tau vakṣyato 'dharmam iti me naiṣṭhikī matiḥ
na cāpi yuktaṃ kaunteya nivartitum ayudhyataḥ |
26 | tac chrutvā vāsudevo 'pi savyasācivacas tadā
smayamāno 'bravīt pārtham evam etad iti bruvan |
27 | tatas te dhṛtasaṃkalpā yuddhāya sahasainikāḥ
pāṇḍaveyā mahārāja tāṃ rātriṃ sukham āvasan |