Book 5 Chapter 147 | |
1 | vāsudeva uvāca |
1 | evam ukte tu gāndhāryā dhṛtarāṣṭro janeśvaraḥ
duryodhanam uvācedaṃ nṛpamadhye janādhipa |
2 | duryodhana nibodhedaṃ yat tvāṃ vakṣyāmi putraka
tathā tat kuru bhadraṃ te yady asti pitṛgauravam |
3 | somaḥ prajāpatiḥ pūrvaṃ kurūṇāṃ vaṃśavardhanaḥ
somād babhūva ṣaṣṭho vai yayātir nahuṣātmajaḥ |
4 | tasya putrā babhūvuś ca pañca rājarṣisattamāḥ
teṣāṃ yadur mahātejā jyeṣṭhaḥ samabhavat prabhuḥ |
5 | pūrur yavīyāṃś ca tato yo 'smākaṃ vaṃśavardhanaḥ
śarmiṣṭhāyāḥ saṃprasūto duhitur vṛṣaparvaṇaḥ |
6 | yaduś ca bharataśreṣṭha devayānyāḥ suto 'bhavat
dauhitras tāta śukrasya kāvyasyāmitatejasaḥ |
7 | yādavānāṃ kulakaro balavān vīryasaṃmataḥ
avamene sa tu kṣatraṃ darpapūrṇaḥ sumandadhīḥ |
8 | na cātiṣṭhat pituḥ śāstre baladarpavimohitaḥ
avamene ca pitaraṃ bhrātṝṃś cāpy aparājitaḥ |
9 | pṛthivyāṃ caturantāyāṃ yadur evābhavad balī
vaśe kṛtvā sa nṛpatīn avasan nāgasāhvaye |
10 | taṃ pitā paramakruddho yayātir nahuṣātmajaḥ
śaśāpa putraṃ gāndhāre rājyāc ca vyaparopayat |
11 | ya cainam anvavartanta bhrātaro baladarpitam
śaśāpa tān api kruddho yayātis tanayān atha |
12 | yavīyāṃsaṃ tataḥ pūruṃ putraṃ svavaśavartinam
rājye niveśayām āsa vidheyaṃ nṛpasattamaḥ |
13 | evaṃ jyeṣṭho 'py athotsikto na rājyam abhijāyate
yavīyāṃso 'bhijāyante rājyaṃ vṛddhopasevayā |
14 | tathaiva sarvadharmajñaḥ pitur mama pitāmahaḥ
pratīpaḥ pṛthivīpālas triṣu lokeṣu viśrutaḥ |
15 | tasya pārthivasiṃhasya rājyaṃ dharmeṇa śāsataḥ
trayaḥ prajajñire putrā devakalpā yaśasvinaḥ |
16 | devāpir abhavaj jyeṣṭho bāhlīkas tadanantaram
tṛtīyaḥ śaṃtanus tāta dhṛtimān me pitāmahaḥ |
17 | devāpis tu mahātejās tvagdoṣī rājasattamaḥ
dhārmikaḥ satyavādī ca pituḥ śuśrūṣaṇe rataḥ |
18 | paurajānapadānāṃ ca saṃmataḥ sādhusatkṛtaḥ
sarveṣāṃ bālavṛddhānāṃ devāpir hṛdayaṃgamaḥ |
19 | prājñaś ca satyasaṃdhaś ca sarvabhūtahite rataḥ
vartamānaḥ pituḥ śāstre brāhmaṇānāṃ tathaiva ca |
20 | bāhlīkasya priyo bhrātā śaṃtanoś ca mahātmanaḥ
saubhrātraṃ ca paraṃ teṣāṃ sahitānāṃ mahātmanām |
21 | atha kālasya paryāye vṛddho nṛpatisattamaḥ
saṃbhārān abhiṣekārthaṃ kārayām āsa śāstrataḥ maṅgalāni ca sarvāṇi kārayām āsa cābhibhūḥ |
22 | taṃ brāhmaṇāś ca vṛddhāś ca paurajānapadaiḥ saha
sarve nivārayām āsur devāper abhiṣecanam |
23 | sa tac chrutvā tu nṛpatir abhiṣekanivāraṇam
aśrukaṇṭho 'bhavad rājā paryaśocata cātmajam |
24 | evaṃ vadānyo dharmajñaḥ satyasaṃdhaś ca so 'bhavat
priyaḥ prajānām api saṃs tvagdoṣeṇa pradūṣitaḥ |
25 | hīnāṅgaṃ pṛthivīpālaṃ nābhinandanti devatāḥ
iti kṛtvā nṛpaśreṣṭhaṃ pratyaṣedhan dvijarṣabhāḥ |
26 | tataḥ pravyathitātmāsau putraśokasamanvitaḥ
mamāra taṃ mṛtaṃ dṛṣṭvā devāpiḥ saṃśrito vanam |
27 | bāhlīko mātulakule tyaktvā rājyaṃ vyavasthitaḥ
pitṛbhrātṝn parityajya prāptavān puram ṛddhimat |
28 | bāhlīkena tv anujñātaḥ śaṃtanur lokaviśrutaḥ
pitary uparate rājan rājā rājyam akārayat |
29 | tathaivāhaṃ matimatā paricintyeha pāṇḍunā
jyeṣṭhaḥ prabhraṃśito rājyād dhīnāṅga iti bhārata |
30 | pāṇḍus tu rājyaṃ saṃprāptaḥ kanīyān api san nṛpaḥ
vināśe tasya putrāṇām idaṃ rājyam ariṃdama mayy abhāgini rājyāya kathaṃ tvaṃ rājyam icchasi |
31 | yudhiṣṭhiro rājaputro mahātmā; nyāyāgataṃ rājyam idaṃ ca tasya
sa kauravasyāsya janasya bhartā; praśāsitā caiva mahānubhāvaḥ |
32 | sa satyasaṃdhaḥ satatāpramattaḥ; śāstre sthito bandhujanasya sādhuḥ
priyaḥ prajānāṃ suhṛdānukampī; jitendriyaḥ sādhujanasya bhartā |
33 | kṣamā titikṣā dama ārjavaṃ ca; satyavratatvaṃ śrutam apramādaḥ
bhūtānukampā hy anuśāsanaṃ ca; yudhiṣṭhire rājaguṇāḥ samastāḥ |
34 | arājaputras tvam anāryavṛtto; lubdhas tathā bandhuṣu pāpabuddhiḥ
kramāgataṃ rājyam idaṃ pareṣāṃ; hartuṃ kathaṃ śakṣyasi durvinītaḥ |
35 | prayaccha rājyārdham apetamohaḥ; savāhanaṃ tvaṃ saparicchadaṃ ca
tato 'vaśeṣaṃ tava jīvitasya; sahānujasyaiva bhaven narendra |