Book 5 Chapter 142 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | asiddhānunaye kṛṣṇe kurubhyaḥ pāṇḍavān gate
abhigamya pṛthāṃ kṣattā śanaiḥ śocann ivābravīt |
2 | jānāsi me jīvaputre bhāvaṃ nityam anugrahe
krośato na ca gṛhṇīte vacanaṃ me suyodhanaḥ |
3 | upapanno hy asau rājā cedipāñcālakekayaiḥ
bhīmārjunābhyāṃ kṛṣṇena yuyudhānayamair api |
4 | upaplavye niviṣṭo 'pi dharmam eva yudhiṣṭhiraḥ
kāṅkṣate jñātisauhārdād balavān durbalo yathā |
5 | rājā tu dhṛtarāṣṭro 'yaṃ vayovṛddho na śāmyati
mattaḥ putramadenaiva vidharme pathi vartate |
6 | jayadrathasya karṇasya tathā duḥśāsanasya ca
saubalasya ca durbuddhyā mithobhedaḥ pravartate |
7 | adharmeṇa hi dharmiṣṭhaṃ hṛtaṃ vai rājyam īdṛśam
yeṣāṃ teṣām ayaṃ dharmaḥ sānubandho bhaviṣyati |
8 | hriyamāṇe balād dharme kurubhiḥ ko na saṃjvaret
asāmnā keśave yāte samudyokṣyanti pāṇḍavāḥ |
9 | tataḥ kurūṇām anayo bhavitā vīranāśanaḥ
cintayan na labhe nidrām ahaḥsu ca niśāsu ca |
10 | śrutvā tu kuntī tad vākyam arthakāmena bhāṣitam
aniṣṭanantī duḥkhārtā manasā vimamarśa ha |
11 | dhig astv arthaṃ yatkṛte 'yaṃ mahāñ jñātivadhe kṣayaḥ
vartsyate suhṛdāṃ hy eṣāṃ yuddhe 'smin vai parābhavaḥ |
12 | pāṇḍavāś cedipāñcālā yādavāś ca samāgatāḥ
bhāratair yadi yotsyanti kiṃ nu duḥkham ataḥ param |
13 | paśye doṣaṃ dhruvaṃ yuddhe tathā yuddhe parābhavam
adhanasya mṛtaṃ śreyo na hi jñātikṣaye jayaḥ |
14 | pitāmahaḥ śāṃtanava ācāryaś ca yudhāṃ patiḥ
karṇaś ca dhārtarāṣṭrārthaṃ vardhayanti bhayaṃ mama |
15 | nācāryaḥ kāmavāñ śiṣyair droṇo yudhyeta jātu cit
pāṇḍaveṣu kathaṃ hārdaṃ kuryān na ca pitāmahaḥ |
16 | ayaṃ tv eko vṛthādṛṣṭir dhārtarāṣṭrasya durmateḥ
mohānuvartī satataṃ pāpo dveṣṭi ca pāṇḍavān |
17 | mahaty anarthe nirbandhī balavāṃś ca viśeṣataḥ
karṇaḥ sadā pāṇḍavānāṃ tan me dahati sāṃpratam |
18 | āśaṃse tv adya karṇasya mano 'haṃ pāṇḍavān prati
prasādayitum āsādya darśayantī yathātatham |
19 | toṣito bhagavān yatra durvāsā me varaṃ dadau
āhvānaṃ devasaṃyuktaṃ vasantyāḥ pitṛveśmani |
20 | sāham antaḥpure rājñaḥ kuntibhojapuraskṛtā
cintayantī bahuvidhaṃ hṛdayena vidūyatā |
21 | balābalaṃ ca mantrāṇāṃ brāhmaṇasya ca vāgbalam
strībhāvād bālabhāvāc ca cintayantī punaḥ punaḥ |
22 | dhātryā viśrabdhayā guptā sakhījanavṛtā tadā
doṣaṃ pariharantī ca pituś cāritrarakṣiṇī |
23 | kathaṃ nu sukṛtaṃ me syān nāparādhavatī katham
bhaveyam iti saṃcintya brāhmaṇaṃ taṃ namasya ca |
24 | kautūhalāt tu taṃ labdhvā bāliśyād ācaraṃ tadā
kanyā satī devam arkam āsādayam ahaṃ tataḥ |
25 | yo 'sau kānīnagarbho me putravat parivartitaḥ
kasmān na kuryād vacanaṃ pathyaṃ bhrātṛhitaṃ tathā |
26 | iti kuntī viniścitya kāryaṃ niścitam uttamam
kāryārtham abhiniryāya yayau bhāgīrathīṃ prati |
27 | ātmajasya tatas tasya ghṛṇinaḥ satyasaṅginaḥ
gaṅgātīre pṛthāśṛṇvad upādhyayananisvanam |
28 | prāṅmukhasyordhvabāhoḥ sā paryatiṣṭhata pṛṣṭhataḥ
japyāvasānaṃ kāryārthaṃ pratīkṣantī tapasvinī |
29 | atiṣṭhat sūryatāpārtā karṇasyottaravāsasi
kauravyapatnī vārṣṇeyī padmamāleva śuṣyatī |
30 | ā pṛṣṭhatāpāj japtvā sa parivṛtya yatavrataḥ
dṛṣṭvā kuntīm upātiṣṭhad abhivādya kṛtāñjaliḥ yathānyāyaṃ mahātejā mānī dharmabhṛtāṃ varaḥ |