Book 5 Chapter 133
1	putra uvāca
1	kṛṣṇāyasasyeva ca te saṃhatya hṛdayaṃ kṛtam mama mātas tv akaruṇe vairaprajñe hy amarṣaṇe
2	aho kṣatrasamācāro yatra mām aparaṃ yathā īdṛśaṃ vacanaṃ brūyād bhavatī putram ekajam
3	kiṃ nu te mām apaśyantyāḥ pṛthivyā api sarvayā kim ābharaṇakṛtyaṃ te kiṃ bhogair jīvitena vā
4	mātovāca
4	sarvārambhā hi viduṣāṃ tāta dharmārthakāraṇāt tān evābhisamīkṣyāhaṃ saṃjaya tvām acūcudam
5	sa samīkṣyakramopeto mukhyaḥ kālo 'yam āgataḥ asmiṃś ced āgate kāle kāryaṃ na pratipadyase asaṃbhāvitarūpas tvaṃ sunṛśaṃsaṃ kariṣyasi
6	taṃ tvām ayaśasā spṛṣṭaṃ na brūyāṃ yadi saṃjaya kharīvātsalyam āhus tan niḥsāmarthyam ahetukam
7	sadbhir vigarhitaṃ mārgaṃ tyaja mūrkhaniṣevitam avidyā vai mahaty asti yām imāṃ saṃśritāḥ prajāḥ
8	tava syād yadi sadvṛttaṃ tena me tvaṃ priyo bhaveḥ dharmārthaguṇayuktena netareṇa kathaṃ cana daivamānuṣayuktena sadbhir ācaritena ca
9	yo hy evam avinītena ramate putranaptṛṇā anutthānavatā cāpi moghaṃ tasya prajāphalam
10	akurvanto hi karmāṇi kurvanto ninditāni ca sukhaṃ naiveha nāmutra labhante puruṣādhamāḥ
11	yuddhāya kṣatriyaḥ sṛṣṭaḥ saṃjayeha jayāya ca krūrāya karmaṇe nityaṃ prajānāṃ paripālane jayan vā vadhyamāno vā prāpnotīndrasalokatām
12	na śakrabhavane puṇye divi tad vidyate sukham yad amitrān vaśe kṛtvā kṣatriyaḥ sukham aśnute
13	manyunā dahyamānena puruṣeṇa manasvinā nikṛteneha bahuśaḥ śatrūn pratijigīṣayā
14	ātmānaṃ vā parityajya śatrūn vā vinipātya vai ato 'nyena prakāreṇa śāntir asya kuto bhavet
15	iha prājño hi puruṣaḥ svalpam apriyam icchati yasya svalpaṃ priyaṃ loke dhruvaṃ tasyālpam apriyam
16	priyābhāvāc ca puruṣo naiva prāpnoti śobhanam dhruvaṃ cābhāvam abhyeti gatvā gaṅgeva sāgaram
17	putra uvāca
17	neyaṃ matis tvayā vācyā mātaḥ putre viśeṣataḥ kāruṇyam evātra paśya bhūtveha jaḍamūkavat
18	mātovāca
18	ato me bhūyasī nandir yad evam anupaśyasi codyaṃ māṃ codayasy etad bhṛśaṃ vai codayāmi te
19	atha tvāṃ pūjayiṣyāmi hatvā vai sarvasaindhavān ahaṃ paśyāmi vijayaṃ kṛtsnaṃ bhāvinam eva te
20	putra uvāca
20	akośasyāsahāyasya kutaḥ svid vijayo mama ity avasthāṃ viditvemām ātmanātmani dāruṇām rājyād bhāvo nivṛtto me tridivād iva duṣkṛteḥ
21	īdṛśaṃ bhavatī kaṃ cid upāyam anupaśyati tan me pariṇataprajñe samyak prabrūhi pṛcchate kariṣyāmi hi tat sarvaṃ yathāvad anuśāsanam
22	mātovāca
22	putrātmā nāvamantavyaḥ pūrvābhir asamṛddhibhiḥ abhūtvā hi bhavanty arthā bhūtvā naśyanti cāpare
23	amarṣeṇaiva cāpy arthā nārabdhavyāḥ subāliśaiḥ sarveṣāṃ karmaṇāṃ tāta phale nityam anityatā
24	anityam iti jānanto na bhavanti bhavanti ca atha ye naiva kurvanti naiva jātu bhavanti te
25	aikaguṇyam anīhāyām abhāvaḥ karmaṇāṃ phalam atha dvaiguṇyam īhāyāṃ phalaṃ bhavati vā na vā
26	yasya prāg eva viditā sarvārthānām anityatā nuded vṛddhisamṛddhī sa pratikūle nṛpātmaja
27	utthātavyaṃ jāgṛtavyaṃ yoktavyaṃ bhūtikarmasu bhaviṣyatīty eva manaḥ kṛtvā satatam avyathaiḥ maṅgalāni puraskṛtya brāhmaṇaiś ceśvaraiḥ saha
28	prājñasya nṛpater āśu vṛddhir bhavati putraka abhivartati lakṣmīs taṃ prācīm iva divākaraḥ
29	nidarśanāny upāyāṃś ca bahūny uddharṣaṇāni ca anudarśitarūpo 'si paśyāmi kuru pauruṣam puruṣārtham abhipretaṃ samāhartum ihārhasi
30	kruddhāṃl lubdhān parikṣīṇān avakṣiptān vimānitān spardhinaś caiva ye ke cit tān yukta upadhāraya
31	etena tvaṃ prakāreṇa mahato bhetsyase gaṇān mahāvega ivoddhūto mātariśvā balāhakān
32	teṣām agrapradāyī syāḥ kalyotthāyī priyaṃvadaḥ te tvāṃ priyaṃ kariṣyanti puro dhāsyanti ca dhruvam
33	yadaiva śatrur jānīyāt sapatnaṃ tyaktajīvitam tadaivāsmād udvijate sarpād veśmagatād iva
34	taṃ viditvā parākrāntaṃ vaśe na kurute yadi nirvādair nirvaded enam antatas tad bhaviṣyati
35	nirvādād āspadaṃ labdhvā dhanavṛddhir bhaviṣyati dhanavantaṃ hi mitrāṇi bhajante cāśrayanti ca
36	skhalitārthaṃ punas tāta saṃtyajanty api bāndhavāḥ apy asminn āśrayante ca jugupsanti ca tādṛśam
37	śatruṃ kṛtvā yaḥ sahāyaṃ viśvāsam upagacchati ataḥ saṃbhāvyam evaitad yad rājyaṃ prāpnuyād iti