Book 5 Chapter 132
1	vidurovāca
1	athaitasyām avasthāyāṃ pauruṣaṃ hātum icchasi nihīnasevitaṃ mārgaṃ gamiṣyasy acirād iva
2	yo hi tejo yathāśakti na darśayati vikramāt kṣatriyo jīvitākāṅkṣī stena ity eva taṃ viduḥ
3	arthavanty upapannāni vākyāni guṇavanti ca naiva saṃprāpnuvanti tvāṃ mumūrṣum iva bheṣajam
4	santi vai sindhurājasya saṃtuṣṭā bahavo janāḥ daurbalyād āsate mūḍhā vyasanaughapratīkṣiṇaḥ
5	sahāyopacayaṃ kṛtvā vyavasāyya tatas tataḥ anuduṣyeyur apare paśyantas tava pauruṣam
6	taiḥ kṛtvā saha saṃghātaṃ giridurgālayāṃś cara kāle vyasanam ākāṅkṣan naivāyam ajarāmaraḥ
7	saṃjayo nāmataś ca tvaṃ na ca paśyāmi tat tvayi anvarthanāmā bhava me putra mā vyarthanāmakaḥ
8	samyagdṛṣṭir mahāprājño bālaṃ tvāṃ brāhmaṇo 'bravīt ayaṃ prāpya mahat kṛcchraṃ punar vṛddhiṃ gamiṣyati
9	tasya smarantī vacanam āśaṃse vijayaṃ tava tasmāt tāta bravīmi tvāṃ vakṣyāmi ca punaḥ punaḥ
10	yasya hy arthābhinirvṛttau bhavanty āpyāyitāḥ pare tasyārthasiddhir niyatā nayeṣv arthānusāriṇaḥ
11	samṛddhir asamṛddhir vā pūrveṣāṃ mama saṃjaya evaṃ vidvān yuddhamanā bhava mā pratyupāhara
12	nātaḥ pāpīyasīṃ kāṃ cid avasthāṃ śambaro 'bravīt yatra naivādya na prātar bhojanaṃ pratidṛśyate
13	patiputravadhād etat paramaṃ duḥkham abravīt dāridryam iti yat proktaṃ paryāyamaraṇaṃ hi tat
14	ahaṃ mahākule jātā hradād dhradam ivāgatā īśvarī sarvakalyāṇair bhartrā paramapūjitā
15	mahārhamālyābharaṇāṃ sumṛṣṭāmbaravāsasam purā dṛṣṭvā suhṛdvargo mām apaśyat sudurgatām
16	yadā māṃ caiva bhāryāṃ ca draṣṭāsi bhṛśadurbale na tadā jīvitenārtho bhavitā tava saṃjaya
17	dāsakarmakarān bhṛtyān ācāryartvik purohitān avṛttyāsmān prajahato dṛṣṭvā kiṃ jīvitena te
18	yadi kṛtyaṃ na paśyāmi tavādyeha yathā purā ślāghanīyaṃ yaśasyaṃ ca kā śāntir hṛdayasya me
19	neti ced brāhmaṇān brūyāṃ dīryate hṛdayaṃ mama na hy ahaṃ na ca me bhartā neti brāhmaṇam uktavān
20	vayam āśrayaṇīyāḥ sma nāśritāraḥ parasya ca sānyān āśritya jīvantī parityakṣyāmi jīvitam
21	apāre bhava naḥ pāram aplave bhava naḥ plavaḥ kuruṣva sthānam asthāne mṛtān saṃjīvayasva naḥ
22	sarve te śatravaḥ sahyā na cej jīvitum icchasi atha ced īdṛśīṃ vṛttiṃ klībām abhyupapadyase
23	nirviṇṇātmā hatamanā muñcaitāṃ pāpajīvikām ekaśatruvadhenaiva śūro gacchati viśrutim
24	indro vṛtravadhenaiva mahendraḥ samapadyata māhendraṃ ca grahaṃ lebhe lokānāṃ ceśvaro 'bhavat
25	nāma viśrāvya vā saṃkhye śatrūn āhūya daṃśitān senāgraṃ vāpi vidrāvya hatvā vā puruṣaṃ varam
26	yadaiva labhate vīraḥ suyuddhena mahad yaśaḥ tadaiva pravyathante 'sya śatravo vinamanti ca
27	tyaktvātmānaṃ raṇe dakṣaṃ śūraṃ kāpuruṣā janāḥ avaśāḥ pūrayanti sma sarvakāmasamṛddhibhiḥ
28	rājyaṃ vāpy ugravibhraṃśaṃ saṃśayo jīvitasya vā pralabdhasya hi śatror vai śeṣaṃ kurvanti sādhavaḥ
29	svargadvāropamaṃ rājyam atha vāpy amṛtopamam ruddham ekāyane matvā patolmuka ivāriṣu
30	jahi śatrūn raṇe rājan svadharmam anupālaya mā tvā paśyet sukṛpaṇaṃ śatruḥ śrīmān kadā cana
31	asmadīyaiś ca śocadbhir nadadbhiś ca parair vṛtam api tvāṃ nānupaśyeyaṃ dīnā dīnam avasthitam
32	uṣya sauvīrakanyābhiḥ ślāghasvārthair yathā purā mā ca saindhavakanyānām avasan no vaśaṃ gamaḥ
33	yuvā rūpeṇa saṃpanno vidyayābhijanena ca yas tvādṛśo vikurvīta yaśasvī lokaviśrutaḥ voḍhavye dhury anaḍuvan manye maraṇam eva tat
34	yadi tvām anupaśyāmi parasya priyavādinam pṛṣṭhato 'nuvrajantaṃ vā kā śāntir hṛdayasya me
35	nāsmiñ jātu kule jāto gacched yo 'nyasya pṛṣṭhataḥ na tvaṃ parasyānudhuraṃ tāta jīvitum arhasi
36	ahaṃ hi kṣatrahṛdayaṃ veda yat pariśāśvatam pūrvaiḥ pūrvataraiḥ proktaṃ paraiḥ paratarair api
37	yo vai kaś cid ihājātaḥ kṣatriyaḥ kṣatradharmavit bhayād vṛttisamīkṣo vā na named iha kasya cit
38	udyacched eva na named udyamo hy eva pauruṣam apy aparvaṇi bhajyeta na named iha kasya cit
39	mātaṅgo matta iva ca parīyāt sumahāmanāḥ brāhmaṇebhyo namen nityaṃ dharmāyaiva ca saṃjaya
40	niyacchann itarān varṇān vinighnan sarvaduṣkṛtaḥ sasahāyo 'sahāyo vā yāvajjīvaṃ tathā bhavet