Book 5 Chapter 102 | |
1 | nārada uvāca |
1 | sūto 'yaṃ mātalir nāma śakrasya dayitaḥ suhṛt
śuciḥ śīlaguṇopetas tejasvī vīryavān balī |
2 | śakrasyāyaṃ sakhā caiva mantrī sārathir eva ca
alpāntaraprabhāvaś ca vāsavena raṇe raṇe |
3 | ayaṃ harisahasreṇa yuktaṃ jaitraṃ rathottamam
devāsureṣu yuddheṣu manasaiva niyacchati |
4 | anena vijitān aśvair dorbhyāṃ jayati vāsavaḥ
anena prahṛte pūrvaṃ balabhit praharaty uta |
5 | asya kanyā varārohā rūpeṇāsadṛśī bhuvi
sattvaśīlaguṇopetā guṇakeśīti viśrutā |
6 | tasyāsya yatnāc caratas trailokyam amaradyute
sumukho bhavataḥ pautro rocate duhituḥ patiḥ |
7 | yadi te rocate saumya bhujagottama māciram
kriyatām āryaka kṣipraṃ buddhiḥ kanyāpratigrahe |
8 | yathā viṣṇukule lakṣmīr yathā svāhā vibhāvasoḥ
kule tava tathaivāstu guṇakeśī sumadhyamā |
9 | pautrasyārthe bhavāṃs tasmād guṇakeśīṃ pratīcchatu
sadṛśīṃ pratirūpasya vāsavasya śacīm iva |
10 | pitṛhīnam api hy enaṃ guṇato varayāmahe
bahumānāc ca bhavatas tathaivairāvatasya ca sumukhasya guṇaiś caiva śīlaśaucadamādibhiḥ |
11 | abhigamya svayaṃ kanyām ayaṃ dātuṃ samudyataḥ
mātales tasya saṃmānaṃ kartum arho bhavān api |
12 | kaṇva uvāca |
12 | sa tu dīnaḥ prahṛṣṭaś ca prāha nāradam āryakaḥ
vriyamāṇe tathā pautre putre ca nidhanaṃ gate |
13 | na me naitad bahumataṃ devarṣe vacanaṃ tava
sakhā śakrasya saṃyuktaḥ kasyāyaṃ nepsito bhavet |
14 | kāraṇasya tu daurbalyāc cintayāmi mahāmune
asya dehakaras tāta mama putro mahādyute bhakṣito vainateyena duḥkhārtās tena vai vayam |
15 | punar eva ca tenoktaṃ vainateyena gacchatā
māsenānyena sumukhaṃ bhakṣayiṣya iti prabho |
16 | dhruvaṃ tathā tad bhavitā jānīmas tasya niścayam
tena harṣaḥ pranaṣṭo me suparṇavacanena vai |
17 | mātalis tv abravīd enaṃ buddhir atra kṛtā mayā
jāmātṛbhāvena vṛtaḥ sumukhas tava putrajaḥ |
18 | so 'yaṃ mayā ca sahito nāradena ca pannagaḥ
trilokeśaṃ surapatiṃ gatvā paśyatu vāsavam |
19 | śeṣeṇaivāsya kāryeṇa prajñāsyāmy aham āyuṣaḥ
suparṇasya vighāte ca prayatiṣyāmi sattama |
20 | sumukhaś ca mayā sārdhaṃ deveśam abhigacchatu
kāryasaṃsādhanārthāya svasti te 'stu bhujaṃgama |
21 | tatas te sumukhaṃ gṛhya sarva eva mahaujasaḥ
dadṛśuḥ śakram āsīnaṃ devarājaṃ mahādyutim |
22 | saṃgatyā tatra bhagavān viṣṇur āsīc caturbhujaḥ
tatas tat sarvam ācakhyau nārado mātaliṃ prati |
23 | tataḥ puraṃdaraṃ viṣṇur uvāca bhuvaneśvaram
amṛtaṃ dīyatām asmai kriyatām amaraiḥ samaḥ |
24 | mātalir nāradaś caiva sumukhaś caiva vāsava
labhantāṃ bhavataḥ kāmāt kāmam etaṃ yathepsitam |
25 | puraṃdaro 'tha saṃcintya vainateyaparākramam
viṣṇum evābravīd enaṃ bhavān eva dadātv iti |
26 | viṣṇur uvāca |
26 | īśas tvam asi lokānāṃ carāṇām acarāś ca ye
tvayā dattam adattaṃ kaḥ kartum utsahate vibho |
27 | kaṇva uvāca |
27 | prādāc chakras tatas tasmai pannagāyāyur uttamam
na tv enam amṛtaprāśaṃ cakāra balavṛtrahā |
28 | labdhvā varaṃ tu sumukhaḥ sumukhaḥ saṃbabhūva ha
kṛtadāro yathākāmaṃ jagāma ca gṛhān prati |
29 | nāradas tv āryakaś caiva kṛtakāryau mudā yutau
pratijagmatur abhyarcya devarājaṃ mahādyutim |