Book 5 Chapter 90 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | taṃ bhuktavantam āśvastaṃ niśāyāṃ viduro 'bravīt
nedaṃ samyag vyavasitaṃ keśavāgamanaṃ tava |
2 | arthadharmātigo mūḍhaḥ saṃrambhī ca janārdana
mānaghno mānakāmaś ca vṛddhānāṃ śāsanātigaḥ |
3 | dharmaśāstrātigo mando durātmā pragrahaṃ gataḥ
aneyaḥ śreyasāṃ pāpo dhārtarāṣṭro janārdana |
4 | kāmātmā prājñamānī ca mitradhruk sarvaśaṅkitaḥ
akartā cākṛtajñaś ca tyaktadharmaḥ priyānṛtaḥ |
5 | etaiś cānyaiś ca bahubhir doṣair eṣa samanvitaḥ
tvayocyamānaḥ śreyo 'pi saṃrambhān na grahīṣyati |
6 | senāsamudayaṃ dṛṣṭvā pārthivaṃ madhusūdana
kṛtārthaṃ manyate bāla ātmānam avicakṣaṇaḥ |
7 | ekaḥ karṇaḥ parāñ jetuṃ samartha iti niścitam
dhārtarāṣṭrasya durbuddheḥ sa śamaṃ nopayāsyati |
8 | bhīṣme droṇe kṛpe karṇe droṇaputre jayadrathe
bhūyasīṃ vartate vṛttiṃ na śame kurute manaḥ |
9 | niścitaṃ dhārtarāṣṭrāṇāṃ sakarṇānāṃ janārdana
bhīṣmadroṇakṛpān pārthā na śaktāḥ prativīkṣitum |
10 | saṃvic ca dhārtarāṣṭrāṇāṃ sarveṣām eva keśava
śame prayatamānasya tava saubhrātrakāṅkṣiṇaḥ |
11 | na pāṇḍavānām asmābhiḥ pratideyaṃ yathocitam
iti vyavasitās teṣu vacanaṃ syān nirarthakam |
12 | yatra sūktaṃ duruktaṃ ca samaṃ syān madhusūdana
na tatra pralapet prājño badhireṣv iva gāyanaḥ |
13 | avijānatsu mūḍheṣu nirmaryādeṣu mādhava
na tvaṃ vākyaṃ bruvan yuktaś cāṇḍāleṣu dvijo yathā |
14 | so 'yaṃ balastho mūḍhaś ca na kariṣyati te vacaḥ
tasmin nirarthakaṃ vākyam uktaṃ saṃpatsyate tava |
15 | teṣāṃ samupaviṣṭānāṃ sarveṣāṃ pāpacetasām
tava madhyāvataraṇaṃ mama kṛṣṇa na rocate |
16 | durbuddhīnām aśiṣṭānāṃ bahūnāṃ pāpacetasām
pratīpaṃ vacanaṃ madhye tava kṛṣṇa na rocate |
17 | anupāsitavṛddhatvāc chriyā mohāc ca darpitaḥ
vayodarpād amarṣāc ca na te śreyo grahīṣyati |
18 | balaṃ balavad apy asya yadi vakṣyasi mādhava
tvayy asya mahatī śaṅkā na kariṣyati te vacaḥ |
19 | nedam adya yudhā śakyam indreṇāpi sahāmaraiḥ
iti vyavasitāḥ sarve dhārtarāṣṭrā janārdana |
20 | teṣv evam upapanneṣu kāmakrodhānuvartiṣu
samartham api te vākyam asamarthaṃ bhaviṣyati |
21 | madhye tiṣṭhan hastyanīkasya mando; rathāśvayuktasya balasya mūḍhaḥ
duryodhano manyate vītamanyuḥ; kṛtsnā mayeyaṃ pṛthivī jiteti |
22 | āśaṃsate dhṛtarāṣṭrasya putro; mahārājyam asapatnaṃ pṛthivyām
tasmiñ śamaḥ kevalo nopalabhyo; baddhaṃ santam āgataṃ manyate 'rtham |
23 | paryasteyaṃ pṛthivī kālapakvā; duryodhanārthe pāṇḍavān yoddhukāmāḥ
samāgatāḥ sarvayodhāḥ pṛthivyāṃ; rājānaś ca kṣitipālaiḥ sametāḥ |
24 | sarve caite kṛtavairāḥ purastāt; tvayā rājāno hṛtasārāś ca kṛṣṇa
tavodvegāt saṃśritā dhārtarāṣṭrān; susaṃhatāḥ saha karṇena vīrāḥ |
25 | tyaktātmānaḥ saha duryodhanena; sṛṣṭā yoddhuṃ pāṇḍavān sarvayodhāḥ
teṣāṃ madhye praviśethā yadi tvaṃ; na tan mataṃ mama dāśārha vīra |
26 | teṣāṃ samupaviṣṭānāṃ bahūnāṃ duṣṭacetasām
kathaṃ madhyaṃ prapadyethāḥ śatrūṇāṃ śatrukarśana |
27 | sarvathā tvaṃ mahābāho devair api durutsahaḥ
prabhāvaṃ pauruṣaṃ buddhiṃ jānāmi tava śatruhan |
28 | yā me prītiḥ pāṇḍaveṣu bhūyaḥ sā tvayi mādhava
premṇā ca bahumānāc ca sauhṛdāc ca bravīmy aham |