Book 5 Chapter 45
1	sanatsujāta uvāca
1	yat tac chukraṃ mahaj jyotir dīpyamānaṃ mahad yaśaḥ tad vai devā upāsante yasmād arko virājate yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
2	śukrād brahma prabhavati brahma śukreṇa vardhate tac chukraṃ jyotiṣāṃ madhye 'taptaṃ tapati tāpanam yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
3	āpo 'tha adbhyaḥ salilasya madhye; ubhau devau śiśriyāte 'ntarikṣe sa sadhrīcīḥ sa viṣūcīr vasānā; ubhe bibharti pṛthivīṃ divaṃ ca yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
4	ubhau ca devau pṛthivīṃ divaṃ ca; diśaś ca śukraṃ bhuvanaṃ bibharti tasmād diśaḥ saritaś ca sravanti; tasmāt samudrā vihitā mahāntaḥ yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
5	cakre rathasya tiṣṭhantaṃ dhruvasyāvyayakarmaṇaḥ ketumantaṃ vahanty aśvās taṃ divyam ajaraṃ divi yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
6	na sādṛśye tiṣṭhati rūpam asya; na cakṣuṣā paśyati kaś cid enam manīṣayātho manasā hṛdā ca; ya evaṃ vidur amṛtās te bhavanti yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
7	dvādaśapūgāṃ saritaṃ devarakṣitam madhu īśantas tadā saṃcaranti ghoram yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
8	tad ardhamāsaṃ pibati saṃcitya bhramaro madhu īśānaḥ sarvabhūteṣu havirbhūtam akalpayat yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
9	hiraṇyaparṇam aśvattham abhipatya apakṣakāḥ te tatra pakṣiṇo bhūtvā prapatanti yathādiśam yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
10	pūrṇāt pūrṇāny uddharanti pūrṇāt pūrṇāni cakrire haranti pūrṇāt pūrṇāni pūrṇam evāvaśiṣyate yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
11	tasmād vai vāyur āyātas tasmiṃś ca prayataḥ sadā tasmād agniś ca somaś ca tasmiṃś ca prāṇa ātataḥ
12	sarvam eva tato vidyāt tat tad vaktuṃ na śaknumaḥ yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
13	apānaṃ girati prāṇaḥ prāṇaṃ girati candramāḥ ādityo girate candram ādityaṃ girate paraḥ yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
14	ekaṃ pādaṃ notkṣipati salilād dhaṃsa uccaran taṃ cet satatam ṛtvijaṃ na mṛtyur nāmṛtaṃ bhavet yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
15	evaṃ devo mahātmā sa pāvakaṃ puruṣo giran yo vai taṃ puruṣaṃ veda tasyehātmā na riṣyate yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
16	yaḥ sahasraṃ sahasrāṇāṃ pakṣān saṃtatya saṃpatet madhyame madhya āgacched api cet syān manojavaḥ yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
17	na darśane tiṣṭhati rūpam asya; paśyanti cainaṃ suviśuddhasattvāḥ hito manīṣī manasābhipaśyed; ye taṃ śrayeyur amṛtās te bhavanti yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
18	gūhanti sarpā iva gahvarāṇi; svaśikṣayā svena vṛttena martyāḥ teṣu pramuhyanti janā vimūḍhā; yathādhvānaṃ mohayante bhayāya yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
19	sadā sadāsatkṛtaḥ syān na mṛtyur amṛtaṃ kutaḥ satyānṛte satyasamānabandhane; sataś ca yonir asataś caika eva yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
20	na sādhunā nota asādhunā vā; samānam etad dṛśyate mānuṣeṣu samānam etad amṛtasya vidyād; evaṃyukto madhu tad vai parīpset yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
21	nāsyātivādā hṛdayaṃ tāpayanti; nānadhītaṃ nāhutam agnihotram mano brāhmīṃ laghutām ādadhīta; prajñānam asya nāma dhīrā labhante yoginas taṃ prapaśyanti bhagavantaṃ sanātanam
22	evaṃ yaḥ sarvabhūteṣu ātmānam anupaśyati anyatrānyatra yukteṣu kiṃ sa śocet tataḥ param
23	yathodapāne mahati sarvataḥ saṃplutodake evaṃ sarveṣu vedeṣu brāhmaṇasya vijānataḥ
24	aṅguṣṭhamātraḥ puruṣo mahātmā; na dṛśyate 'sau hṛdaye niviṣṭaḥ ajaś caro divārātram atandritaś ca; sa taṃ matvā kavir āste prasannaḥ
25	aham evāsmi vo mātā pitā putro 'smy ahaṃ punaḥ ātmāham api sarvasya yac ca nāsti yad asti ca
26	pitāmaho 'smi sthaviraḥ pitā putraś ca bhārata mamaiva yūyam ātmasthā na me yūyaṃ na vo 'py aham
27	ātmaiva sthānaṃ mama janma cātmā; vedaprokto 'ham ajarapratiṣṭhaḥ
28	aṇor aṇīyān sumanāḥ sarvabhūteṣu jāgṛmi pitaraṃ sarvabhūtānāṃ puṣkare nihitaṃ viduḥ