Book 5 Chapter 43
1	dhṛtarāṣṭra uvāca
1	ṛco yajūṃṣy adhīte yaḥ sāmavedaṃ ca yo dvijaḥ pāpāni kurvan pāpena lipyate na sa lipyate
2	sanatsujāta uvāca
2	nainaṃ sāmāny ṛco vāpi na yajūṃṣi vicakṣaṇa trāyante karmaṇaḥ pāpān na te mithyā bravīmy aham
3	na chandāṃsi vṛjināt tārayanti; māyāvinaṃ māyayā vartamānam nīḍaṃ śakuntā iva jātapakṣāś; chandāṃsy enaṃ prajahaty antakāle
4	dhṛtarāṣṭra uvāca
4	na ced vedā vedavidaṃ śaktās trātuṃ vicakṣaṇa atha kasmāt pralāpo 'yaṃ brāhmaṇānāṃ sanātanaḥ
5	sanatsujāta uvāca
5	asmiṃl loke tapas taptaṃ phalam anyatra dṛśyate brāhmaṇānām ime lokā ṛddhe tapasi saṃyatāḥ
6	dhṛtarāṣṭra uvāca
6	kathaṃ samṛddham apy ṛddhaṃ tapo bhavati kevalam sanatsujāta tad brūhi yathā vidyāma tad vayam
7	sanatsujāta uvāca
7	krodhādayo dvādaśa yasya doṣās; tathā nṛśaṃsādi ṣaḍ atra rājan dharmādayo dvādaśa cātatānāḥ; śāstre guṇā ye viditā dvijānām
8	krodhaḥ kāmo lobhamohau vivitsā;kṛpāsūyā mānaśokau spṛhā ca īrṣyā jugupsā ca manuṣyadoṣā; varjyāḥ sadā dvādaśaite nareṇa
9	ekaikam ete rājendra manuṣyān paryupāsate lipsamāno 'ntaraṃ teṣāṃ mṛgāṇām iva lubdhakaḥ
10	vikatthanaḥ spṛhayālur manasvī; bibhrat kopaṃ capalo 'rakṣaṇaś ca ete prāptāḥ ṣaṇ narān pāpadharmān; prakurvate nota santaḥ sudurge
11	saṃbhogasaṃvid dviṣam edhamāno; dattānutāpī kṛpaṇo 'balīyān vargapraśaṃsī vanitāsu dveṣṭā; ete 'pare sapta nṛśaṃsadharmāḥ
12	dharmaś ca satyaṃ ca damas tapaś ca; amātsaryaṃ hrīs titikṣānasūyā yajñaś ca dānaṃ ca dhṛtiḥ śrutaṃ ca; mahāvratā dvādaśa brāhmaṇasya
13	yas tv etebhyaḥ pravased dvādaśebhyaḥ; sarvām apīmāṃ pṛthivīṃ praśiṣyāt tribhir dvābhyām ekato vā viśiṣṭo; nāsya svam astīti sa veditavyaḥ
14	damas tyāgo 'pramādaś ca eteṣv amṛtam āhitam tāni satyamukhāny āhur brāhmaṇā ye manīṣiṇaḥ
15	damo 'ṣṭādaśadoṣaḥ syāt pratikūlaṃ kṛtākṛte anṛtaṃ cābhyasūyā ca kāmārthau ca tathā spṛhā
16	krodhaḥ śokas tathā tṛṣṇā lobhaḥ paiśunyam eva ca matsaraś ca vivitsā ca paritāpas tathā ratiḥ
17	apasmāraḥ sātivādas tathā saṃbhāvanātmani etair vimukto doṣair yaḥ sa damaḥ sadbhir ucyate
18	śreyāṃs tu ṣaḍvidhas tyāgaḥ priyaṃ prāpya na hṛṣyati apriye tu samutpanne vyathāṃ jātu na cārcchati
19	iṣṭān dārāṃś ca putrāṃś ca na cānyaṃ yad vaco bhavet arhate yācamānāya pradeyaṃ tad vaco bhavet apy avācyaṃ vadaty eva sa tṛtīyo guṇaḥ smṛtaḥ
20	tyaktair dravyair yo bhavati nopayuṅkte ca kāmataḥ na ca karmasu tad dhīnaḥ śiṣyabuddhir naro yathā sarvair eva guṇair yukto dravyavān api yo bhavet
21	apramādo 'ṣṭadoṣaḥ syāt tān doṣān parivarjayet indriyebhyaś ca pañcabhyo manasaś caiva bhārata atītānāgatebhyaś ca mukto hy etaiḥ sukhī bhavet
22	doṣair etair vimuktaṃ tu guṇair etaiḥ samanvitam etat samṛddham apy ṛddhaṃ tapo bhavati kevalam yan māṃ pṛcchasi rājendra kiṃ bhūyaḥ śrotum icchasi
23	dhṛtarāṣṭra uvāca
23	ākhyānapañcamair vedair bhūyiṣṭhaṃ kathyate janaḥ tathaivānye caturvedās trivedāś ca tathāpare
24	dvivedāś caikavedāś ca anṛcaś ca tathāpare teṣāṃ tu katamaḥ sa syād yam ahaṃ veda brāhmaṇam
25	sanatsujāta uvāca
25	ekasya vedasyājñānād vedās te bahavo 'bhavan satyasyaikasya rājendra satye kaś cid avasthitaḥ evaṃ vedam anutsādya prajñāṃ mahati kurvate
26	dānam adhyayanaṃ yajño lobhād etat pravartate satyāt pracyavamānānāṃ saṃkalpo vitatho bhavet
27	tato yajñaḥ pratāyeta satyasyaivāvadhāraṇāt manasānyasya bhavati vācānyasyota karmaṇā saṃkalpasiddhaḥ puruṣaḥ saṃkalpān adhitiṣṭhati
28	anaibhṛtyena vai tasya dīkṣitavratam ācaret nāmaitad dhātunirvṛttaṃ satyam eva satāṃ param jñānaṃ vai nāma pratyakṣaṃ parokṣaṃ jāyate tapaḥ
29	vidyād bahu paṭhantaṃ tu bahupāṭhīti brāhmaṇam tasmāt kṣatriya mā maṃsthā jalpitenaiva brāhmaṇam ya eva satyān nāpaiti sa jñeyo brāhmaṇas tvayā
30	chandāṃsi nāma kṣatriya tāny atharvā; jagau purastād ṛṣisarga eṣaḥ chandovidas te ya u tān adhītya; na vedyavedasya vidur na vedyam
31	na vedānāṃ veditā kaś cid asti; kaś cid vedān budhyate vāpi rājan yo veda vedān na sa veda vedyaṃ; satye sthito yas tu sa veda vedyam
32	abhijānāmi brāhmaṇam ākhyātāraṃ vicakṣaṇam yaś chinnavicikitsaḥ sann ācaṣṭe sarvasaṃśayān
33	tasya paryeṣaṇaṃ gacchet prācīnaṃ nota dakṣiṇam nārvācīnaṃ kutas tiryaṅ nādiśaṃ tu kathaṃ cana
34	tūṣṇīṃbhūta upāsīta na ceṣṭen manasā api abhyāvarteta brahmāsya antarātmani vai śritam
35	maunād dhi sa munir bhavati nāraṇyavasanān muniḥ akṣaraṃ tat tu yo veda sa muniḥ śreṣṭha ucyate
36	sarvārthānāṃ vyākaraṇād vaiyākaraṇa ucyate pratyakṣadarśī lokānāṃ sarvadarśī bhaven naraḥ
37	satye vai brāhmaṇas tiṣṭhan brahma paśyati kṣatriya vedānāṃ cānupūrvyeṇa etad vidvan bravīmi te