Book 5 Chapter 23 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | rājñas tu vacanaṃ śrutvā dhṛtarāṣṭrasya saṃjayaḥ
upaplavyaṃ yayau draṣṭuṃ pāṇḍavān amitaujasaḥ |
2 | sa tu rājānam āsādya dharmātmānaṃ yudhiṣṭhiram
praṇipatya tataḥ pūrvaṃ sūtaputro 'bhyabhāṣata |
3 | gāvalgaṇiḥ saṃjayaḥ sūtasūnur; ajātaśatrum avadat pratītaḥ
diṣṭyā rājaṃs tvām arogaṃ prapaśye; sahāyavantaṃ ca mahendrakalpam |
4 | anāmayaṃ pṛcchati tvāmbikeyo; vṛddho rājā dhṛtarāṣṭro manīṣī
kaccid bhīmaḥ kuśalī pāṇḍavāgryo; dhanaṃjayas tau ca mādrītanūjau |
5 | kaccit kṛṣṇā draupadī rājaputrī; satyavratā vīrapatnī saputrā
manasvinī yatra ca vāñchasi tvam; iṣṭān kāmān bhārata svastikāmaḥ |
6 | yudhiṣṭhira uvāca |
6 | gāvalgaṇe saṃjaya svāgataṃ te; prītātmāhaṃ tvābhivadāmi sūta
anāmayaṃ pratijāne tavāhaṃ; sahānujaiḥ kuśalī cāsmi vidvan |
7 | cirād idaṃ kuśalaṃ bhāratasya; śrutvā rājñaḥ kuruvṛddhasya sūta
manye sākṣād dṛṣṭam ahaṃ narendraṃ; dṛṣṭvaiva tvāṃ saṃjaya prītiyogāt |
8 | pitāmaho naḥ sthaviro manasvī; mahāprājñaḥ sarvadharmopapannaḥ
sa kauravyaḥ kuśalī tāta bhīṣmo; yathāpūrvaṃ vṛttir apy asya kaccit |
9 | kaccid rājā dhṛtarāṣṭraḥ saputro; vaicitravīryaḥ kuśalī mahātmā
mahārājo bāhlikaḥ prātipeyaḥ; kaccid vidvān kuśalī sūtaputra |
10 | sa somadattaḥ kuśalī tāta kaccid; bhūriśravāḥ satyasaṃdhaḥ śalaś ca
droṇaḥ saputraś ca kṛpaś ca vipro; maheṣvāsāḥ kaccid ete 'py arogāḥ |
11 | mahāprājñāḥ sarvaśāstrāvadātā; dhanurbhṛtāṃ mukhyatamāḥ pṛthivyām
kaccin mānaṃ tāta labhanta ete; dhanurbhṛtaḥ kaccid ete 'py arogāḥ |
12 | sarve kurubhyaḥ spṛhayanti saṃjaya; dhanurdharā ye pṛthivyāṃ yuvānaḥ
yeṣāṃ rāṣṭre nivasati darśanīyo; maheṣvāsaḥ śīlavān droṇaputraḥ |
13 | vaiśyāputraḥ kuśalī tāta kaccin; mahāprājño rājaputro yuyutsuḥ
karṇo 'mātyaḥ kuśalī tāta kaccit; suyodhano yasya mando vidheyaḥ |
14 | striyo vṛddhā bhāratānāṃ jananyo; mahānasyo dāsabhāryāś ca sūta
vadhvaḥ putrā bhāgineyā bhaginyo; dauhitrā vā kaccid apy avyalīkāḥ |
15 | kaccid rājā brāhmaṇānāṃ yathāvat; pravartate pūrvavat tāta vṛttim
kaccid dāyān māmakān dhārtarāṣṭro; dvijātīnāṃ saṃjaya nopahanti |
16 | kaccid rājā dhṛtarāṣṭraḥ saputra; upekṣate brāhmaṇātikramān vai
kaccin na hetor iva vartmabhūta; upekṣate teṣu sa nyūnavṛttim |
17 | etaj jyotir uttamaṃ jīvaloke; śuklaṃ prajānāṃ vihitaṃ vidhātrā
te cel lobhaṃ na niyacchanti mandāḥ; kṛtsno nāśo bhavitā kauravāṇām |
18 | kaccid rājā dhṛtarāṣṭraḥ saputro; bubhūṣate vṛttim amātyavarge
kaccin na bhedena jijīviṣanti; suhṛdrūpā durhṛdaś caikamitrāḥ |
19 | kaccin na pāpaṃ kathayanti tāta; te pāṇḍavānāṃ kuravaḥ sarva eva
kaccid dṛṣṭvā dasyusaṃghān sametān; smaranti pārthasya yudhāṃ praṇetuḥ |
20 | maurvībhujāgraprahitān sma tāta; dodhūyamānena dhanurdhareṇa
gāṇḍīvamuktān stanayitnughoṣān; ajihmagān kaccid anusmaranti |
21 | na hy apaśyaṃ kaṃ cid ahaṃ pṛthivyāṃ; śrutaṃ samaṃ vādhikam arjunena
yasyaikaṣaṣṭir niśitās tīkṣṇadhārāḥ; suvāsasaḥ saṃmato hastavāpaḥ |
22 | gadāpāṇir bhīmasenas tarasvī; pravepayañ śatrusaṃghān anīke
nāgaḥ prabhinna iva naḍvalāsu; caṅkramyate kaccid enaṃ smaranti |
23 | mādrīputraḥ sahadevaḥ kaliṅgān; samāgatān ajayad dantakūre
vāmenāsyan dakṣiṇenaiva yo vai; mahābalaṃ kaccid enaṃ smaranti |
24 | udyann ayaṃ nakulaḥ preṣito vai; gāvalgaṇe saṃjaya paśyatas te
diśaṃ pratīcīṃ vaśam ānayan me; mādrīsutaṃ kaccid enaṃ smaranti |
25 | abhyābhavo dvaitavane ya āsīd; durmantrite ghoṣayātrāgatānām
yatra mandāñ śatruvaśaṃ prayātān; amocayad bhīmaseno jayaś ca |
26 | ahaṃ paścād arjunam abhyarakṣaṃ; mādrīputrau bhīmasenaś ca cakre
gāṇḍīvabhṛc chatrusaṃghān udasya; svasty āgamat kaccid enaṃ smaranti |
27 | na karmaṇā sādhunaikena nūnaṃ; kartuṃ śakyaṃ bhavatīha saṃjaya
sarvātmanā parijetuṃ vayaṃ cen; na śaknumo dhṛtarāṣṭrasya putram |