 | Book 4 Chapter 49
|
| 1 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 1 | sa śatrusenāṃ tarasā praṇudya; gās tā vijityātha dhanurdharāgryaḥ
duryodhanāyābhimukhaṃ prayāto; bhūyo 'rjunaḥ priyam ājau cikīrṣan
|
| 2 | goṣu prayātāsu javena matsyān; kirīṭinaṃ kṛtakāryaṃ ca matvā
duryodhanāyābhimukhaṃ prayāntaṃ; kurupravīrāḥ sahasābhipetuḥ
|
| 3 | teṣām anīkāni bahūni gāḍhaṃ; vyūḍhāni dṛṣṭvā bahuladhvajāni
matsyasya putraṃ dviṣatāṃ nihantā; vairāṭim āmantrya tato 'bhyuvāca
|
| 4 | etena tūrṇaṃ pratipādayemāñ; śvetān hayān kāñcanaraśmiyoktrān
javena sarveṇa kuru prayatnam; āsādayaitad rathasiṃhavṛndam
|
| 5 | gajo gajeneva mayā durātmā; yo yoddhum ākāṅkṣati sūtaputraḥ
tam eva māṃ prāpaya rājaputra; duryodhanāpāśrayajātadarpam
|
| 6 | sa tair hayair vātajavair bṛhadbhiḥ; putro virāṭasya suvarṇakakṣyaiḥ
vidhvaṃsayaṃs tadrathinām anīkaṃ; tato 'vahat pāṇḍavam ājimadhye
|
| 7 | taṃ citraseno viśikhair vipāṭhaiḥ; saṃgrāmajic chatrusaho jayaś ca
pratyudyayur bhāratam āpatantaṃ; mahārathāḥ karṇam abhīpsamānāḥ
|
| 8 | tataḥ sa teṣāṃ puruṣapravīraḥ; śarāsanārciḥ śaravegatāpaḥ
vrātān rathānām adahat sa manyur; vanaṃ yathāgniḥ kurupuṃgavānām
|
| 9 | tasmiṃs tu yuddhe tumule pravṛtte; pārthaṃ vikarṇo 'tirathaṃ rathena
vipāṭhavarṣeṇa kurupravīro; bhīmena bhīmānujam āsasāda
|
| 10 | tato vikarṇasya dhanur vikṛṣya; jāmbūnadāgryopacitaṃ dṛḍhajyam
apātayad dhvajam asya pramathya; chinnadhvajaḥ so 'py apayāj javena
|
| 11 | taṃ śātravāṇāṃ gaṇabādhitāraṃ; karmāṇi kurvāṇam amānuṣāṇi
śatruṃtapaḥ kopam amṛṣyamāṇaḥ; samarpayat kūrmanakhena pārtham
|
| 12 | sa tena rājñātirathena viddho; vigāhamāno dhvajinīṃ kurūṇām
śatruṃtapaṃ pañcabhir āśu viddhvā; tato 'sya sūtaṃ daśabhir jaghāna
|
| 13 | tataḥ sa viddho bharatarṣabheṇa; bāṇena gātrāvaraṇātigena
gatāsur ājau nipapāta bhūmau; nago nagāgrād iva vātarugṇaḥ
|
| 14 | ratharṣabhās te tu ratharṣabheṇa; vīrā raṇe vīratareṇa bhagnāḥ
cakampire vātavaśena kāle; prakampitānīva mahāvanāni
|
| 15 | hatās tu pārthena narapravīrā; bhūmau yuvānaḥ suṣupuḥ suveṣāḥ
vasupradā vāsavatulyavīryāḥ; parājitā vāsavajena saṃkhye
suvarṇakārṣṇāyasavarmanaddhā; nāgā yathā haimavatāḥ pravṛddhāḥ
|
| 16 | tathā sa śatrūn samare vinighnan; gāṇḍīvadhanvā puruṣapravīraḥ
cacāra saṃkhye pradiśo diśaś ca; dahann ivāgnir vanam ātapānte
|
| 17 | prakīrṇaparṇāni yathā vasante; viśātayitvātyanilo nudan khe
tathā sapatnān vikiran kirīṭī; cacāra saṃkhye 'tiratho rathena
|
| 18 | śoṇāśvavāhasya hayān nihatya; vaikartanabhrātur adīnasattvaḥ
ekena saṃgrāmajitaḥ śareṇa; śiro jahārātha kirīṭamālī
|
| 19 | tasmin hate bhrātari sūtaputro; vaikartano vīryam athādadānaḥ
pragṛhya dantāv iva nāgarājo; maharṣabhaṃ vyāghra ivābhyadhāvat
|
| 20 | sa pāṇḍavaṃ dvādaśabhiḥ pṛṣatkair; vaikartanaḥ śīghram upājaghāna
vivyādha gātreṣu hayāṃś ca sarvān; virāṭaputraṃ ca śarair nijaghne
|
| 21 | sa hastinevābhihato gajendraḥ; pragṛhya bhallān niśitān niṣaṅgāt
ākarṇapūrṇaṃ ca dhanur vikṛṣya; vivyādha bāṇair atha sūtaputram
|
| 22 | athāsya bāhūruśirolalāṭaṃ; grīvāṃ rathāṅgāni parāvamardī
sthitasya bāṇair yudhi nirbibheda; gāṇḍīvamuktair aśaniprakāśaiḥ
|
| 23 | sa pārthamuktair viśikhaiḥ praṇunno; gajo gajeneva jitas tarasvī
vihāya saṃgrāmaśiraḥ prayāto; vaikartanaḥ pāṇḍavabāṇataptaḥ
|