Book 4 Chapter 47 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | kalāṃśās tāta yujyante muhūrtāś ca dināni ca
ardhamāsāś ca māsāś ca nakṣatrāṇi grahās tathā |
2 | ṛtavaś cāpi yujyante tathā saṃvatsarā api
evaṃ kālavibhāgena kālacakraṃ pravartate |
3 | teṣāṃ kālātirekeṇa jyotiṣāṃ ca vyatikramāt
pañcame pañcame varṣe dvau māsāv upajāyataḥ |
4 | teṣām abhyadhikā māsāḥ pañca dvādaśa ca kṣapāḥ
trayodaśānāṃ varṣāṇām iti me vartate matiḥ |
5 | sarvaṃ yathāvac caritaṃ yad yad ebhiḥ pariśrutam
evam etad dhruvaṃ jñātvā tato bībhatsur āgataḥ |
6 | sarve caiva mahātmānaḥ sarve dharmārthakovidāḥ
yeṣāṃ yudhiṣṭhiro rājā kasmād dharme 'parādhnuyuḥ |
7 | alubdhāś caiva kaunteyāḥ kṛtavantaś ca duṣkaram
na cāpi kevalaṃ rājyam iccheyus te 'nupāyataḥ |
8 | tadaiva te hi vikrāntum īṣuḥ kauravanandanāḥ
dharmapāśanibaddhās tu na celuḥ kṣatriyavratāt |
9 | yac cānṛta iti khyāyed yac ca gacchet parābhavam
vṛṇuyur maraṇaṃ pārthā nānṛtatvaṃ kathaṃ cana |
10 | prāpte tu kāle prāptavyaṃ notsṛjeyur nararṣabhāḥ
api vajrabhṛtā guptaṃ tathāvīryā hi pāṇḍavāḥ |
11 | pratiyudhyāma samare sarvaśastrabhṛtāṃ varam
tasmād yad atra kalyāṇaṃ loke sadbhir anuṣṭhitam tat saṃvidhīyatāṃ kṣipraṃ mā no hy artho 'tigāt parān |
12 | na hi paśyāmi saṃgrāme kadā cid api kaurava
ekāntasiddhiṃ rājendra saṃprāptaś ca dhanaṃjayaḥ |
13 | saṃpravṛtte tu saṃgrāme bhāvābhāvau jayājayau
avaśyam ekaṃ spṛśato dṛṣṭam etad asaṃśayam |
14 | tasmād yuddhāvacarikaṃ karma vā dharmasaṃhitam
kriyatām āśu rājendra saṃprāpto hi dhanaṃjayaḥ |
15 | duryodhana uvāca |
15 | nāhaṃ rājyaṃ pradāsyāmi pāṇḍavānāṃ pitāmaha
yuddhāvacārikaṃ yat tu tac chīghraṃ saṃvidhīyatām |
16 | bhīṣma uvāca |
16 | atra yā māmakī buddhiḥ śrūyatāṃ yadi rocate
kṣipraṃ balacaturbhāgaṃ gṛhya gaccha puraṃ prati tato 'paraś caturbhāgo gāḥ samādāya gacchatu |
17 | vayaṃ tv ardhena sainyena pratiyotsyāma pāṇḍavam
matsyaṃ vā punar āyātam atha vāpi śatakratum |
18 | ācāryo madhyatas tiṣṭhatv aśvatthāmā tu savyataḥ
kṛpaḥ śāradvato dhīmān pārśvaṃ rakṣatu dakṣiṇam |
19 | agrataḥ sūtaputras tu karṇas tiṣṭhatu daṃśitaḥ
ahaṃ sarvasya sainyasya paścāt sthāsyāmi pālayan |