Book 4 Chapter 31 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | niryāya nagarāc chūrā vyūḍhānīkāḥ prahāriṇaḥ
trigartān aspṛśan matsyāḥ sūrye pariṇate sati |
2 | te trigartāś ca matsyāś ca saṃrabdhā yuddhadurmadāḥ
anyonyam abhigarjanto goṣu gṛddhā mahābalāḥ |
3 | bhīmāś ca mattamātaṅgās tomarāṅkuśacoditāḥ
grāmaṇīyaiḥ samārūḍhāḥ kuśalair hastisādibhiḥ |
4 | teṣāṃ samāgamo ghoras tumulo lomaharṣaṇaḥ
devāsurasamo rājann āsīt sūrye vilambati |
5 | udatiṣṭhad rajo bhaumaṃ na prajñāyata kiṃ cana
pakṣiṇaś cāpatan bhūmau sainyena rajasāvṛtāḥ |
6 | iṣubhir vyatisaṃyadbhir ādityo 'ntaradhīyata
khadyotair iva saṃyuktam antarikṣaṃ vyarājata |
7 | rukmapṛṣṭhāni cāpāni vyatiṣaktāni dhanvinām
patatāṃ lokavīrāṇāṃ savyadakṣiṇam asyatām |
8 | rathā rathaiḥ samājagmuḥ pādātaiś ca padātayaḥ
sādibhiḥ sādinaś caiva gajaiś cāpi mahāgajāḥ |
9 | asibhiḥ paṭṭiśaiḥ prāsaiḥ śaktibhis tomarair api
saṃrabdhāḥ samare rājan nijaghnur itaretaram |
10 | nighnantaḥ samare 'nyonyaṃ śūrāḥ parighabāhavaḥ
na śekur abhisaṃrabdhāḥ śūrān kartuṃ parāṅmukhān |
11 | kḷptottaroṣṭhaṃ sunasaṃ kḷptakeśam alaṃkṛtam
adṛśyata śiraś chinnaṃ rajodhvastaṃ sakuṇḍalam |
12 | adṛśyaṃs tatra gātrāṇi śaraiś chinnāni bhāgaśaḥ
śālaskandhanikāśāni kṣatriyāṇāṃ mahāmṛdhe |
13 | nāgabhoganikāśaiś ca bāhubhiś candanokṣitaiḥ
ākīrṇā vasudhā tatra śirobhiś ca sakuṇḍalaiḥ |
14 | upaśāmyad rajo bhaumaṃ rudhireṇa prasarpatā
kaśmalaṃ prāviśad ghoraṃ nirmaryādam avartata |
15 | śatānīkaḥ śataṃ hatvā viśālākṣaś catuḥśatam
praviṣṭau mahatīṃ senāṃ trigartānāṃ mahārathau ārcchetāṃ bahusaṃrabdhau keśākeśi nakhānakhi |
16 | lakṣayitvā trigartānāṃ tau praviṣṭau rathavrajam
jagmatuḥ sūryadattaś ca madirāśvaś ca pṛṣṭhataḥ |
17 | virāṭas tatra saṃgrāme hatvā pañcaśatān rathān
hayānāṃ ca śatāny atra hatvā pañca mahārathān |
18 | caran sa vividhān mārgān ratheṣu rathayūthapaḥ
trigartānāṃ suśarmāṇam ārcchad rukmarathaṃ raṇe |
19 | tau vyāvaharatāṃ tatra mahātmānau mahābalau
anyonyam abhigarjantau goṣṭhe govṛṣabhāv iva |
20 | tato rathābhyāṃ rathinau vyatiyāya samantataḥ
śarān vyasṛjatāṃ śīghraṃ toyadhārā ghanāv iva |
21 | anyonyaṃ cātisaṃrabdhau viceratur amarṣaṇau
kṛtāstrau niśitair bāṇair asiśaktigadābhṛtau |
22 | tato rājā suśarmāṇaṃ vivyādha daśabhiḥ śaraiḥ
pañcabhiḥ pañcabhiś cāsya vivyādha caturo hayān |
23 | tathaiva matsyarājānaṃ suśarmā yuddhadurmadaḥ
pañcāśatā śitair bāṇair vivyādha paramāstravit |
24 | tataḥ sainyaṃ samāvṛtya matsyarājasuśarmaṇoḥ
nābhyajānaṃs tadānyonyaṃ pradoṣe rajasāvṛte |