Book 4 Chapter 30 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | tatas teṣāṃ mahārāja tatraivāmitatejasām
chadmaliṅgapraviṣṭānāṃ pāṇḍavānāṃ mahātmanām |
2 | vyatītaḥ samayaḥ samyag vasatāṃ vai purottame
kurvatāṃ tasya karmāṇi virāṭasya mahīpateḥ |
3 | tatas trayodaśasyānte tasya varṣasya bhārata
suśarmaṇā gṛhītaṃ tu godhanaṃ tarasā bahu |
4 | tato javena mahatā gopāḥ puram athāvrajat
apaśyan matsyarājaṃ ca rathāt praskandya kuṇḍalī |
5 | śūraiḥ parivṛtaṃ yodhaiḥ kuṇḍalāṅgadadhāribhiḥ
sadbhiś ca mantribhiḥ sārdhaṃ pāṇḍavaiś ca nararṣabhaiḥ |
6 | taṃ sabhāyāṃ mahārājam āsīnaṃ rāṣṭravardhanam
so 'bravīd upasaṃgamya virāṭaṃ praṇatas tadā |
7 | asmān yudhi vinirjitya paribhūya sabāndhavān
gavāṃ śatasahasrāṇi trigartāḥ kālayanti te tān parīpsa manuṣyendra mā neśuḥ paśavas tava |
8 | tac chrutvā nṛpatiḥ senāṃ matsyānāṃ samayojayat
rathanāgāśvakalilāṃ pattidhvajasamākulām |
9 | rājāno rājaputrāś ca tanutrāṇy atra bhejire
bhānumanti vicitrāṇi sūpasevyāni bhāgaśaḥ |
10 | savajrāyasagarbhaṃ tu kavacaṃ taptakāñcanam
virāṭasya priyo bhrātā śatānīko 'bhyahārayat |
11 | sarvapārasavaṃ varma kalyāṇapaṭalaṃ dṛḍham
śatānīkād avarajo madirāśvo 'bhyahārayat |
12 | śatasūryaṃ śatāvartaṃ śatabindu śatākṣimat
abhedyakalpaṃ matsyānāṃ rājā kavacam āharat |
13 | utsedhe yasya padmāni śataṃ saugandhikāni ca
suvarṇapṛṣṭhaṃ sūryābhaṃ sūryadatto 'bhyahārayat |
14 | dṛḍham āyasagarbhaṃ tu śvetaṃ varma śatākṣimat
virāṭasya suto jyeṣṭho vīraḥ śaṅkho 'bhyahārayat |
15 | śataśaś ca tanutrāṇi yathāsvāni mahārathāḥ
yotsyamānābhyanahyanta devarūpāḥ prahāriṇaḥ |
16 | sūpaskareṣu śubhreṣu mahatsu ca mahārathāḥ
pṛthak kāñcanasaṃnāhān ratheṣv aśvān ayojayan |
17 | sūryacandrapratīkāśo rathe divye hiraṇmayaḥ
mahānubhāvo matsyasya dhvaja ucchiśriye tadā |
18 | athānyān vividhākārān dhvajān hemavibhūṣitān
yathāsvaṃ kṣatriyāḥ śūrā ratheṣu samayojayan |
19 | atha matsyo 'bravīd rājā śatānīkaṃ jaghanyajam
kaṅkaballavagopālā dāmagranthiś ca vīryavān yudhyeyur iti me buddhir vartate nātra saṃśayaḥ |
20 | eteṣām api dīyantāṃ rathā dhvajapatākinaḥ
kavacāni vicitrāṇi dṛḍhāni ca mṛdūni ca pratimuñcantu gātreṣu dīyantām āyudhāni ca |
21 | vīrāṅgarūpāḥ puruṣā nāgarājakaropamāḥ
neme jātu na yudhyerann iti me dhīyate matiḥ |
22 | etac chrutvā tu nṛpater vākyaṃ tvaritamānasaḥ
śatānīkas tu pārthebhyo rathān rājan samādiśat sahadevāya rājñe ca bhīmāya nakulāya ca |
23 | tān prahṛṣṭās tataḥ sūtā rājabhaktipuraskṛtāḥ
nirdiṣṭān naradevena rathāñ śīghram ayojayan |
24 | kavacāni vicitrāṇi dṛḍhāni ca mṛdūni ca
virāṭaḥ prādiśad yāni teṣām akliṣṭakarmaṇām tāny āmucya śarīreṣu daṃśitās te paraṃtapāḥ |
25 | tarasvinaś channarūpāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ
virāṭam anvayuḥ paścāt sahitāḥ kurupuṃgavāḥ catvāro bhrātaraḥ śūrāḥ pāṇḍavāḥ satyavikramāḥ |
26 | bhīmāś ca mattamātaṅgāḥ prabhinnakaraṭāmukhāḥ
kṣaranta iva jīmūtāḥ sudantāḥ ṣaṣṭihāyanāḥ |
27 | svārūḍhā yuddhakuśalaiḥ śikṣitair hastisādibhiḥ
rājānam anvayuḥ paścāc calanta iva parvatāḥ |
28 | viśāradānāṃ vaśyānāṃ hṛṣṭānāṃ cānuyāyinām
aṣṭau rathasahasrāṇi daśa nāgaśatāni ca ṣaṣṭiś cāśvasahasrāṇi matsyānām abhiniryayuḥ |
29 | tad anīkaṃ virāṭasya śuśubhe bharatarṣabha
saṃprayātaṃ mahārāja ninīṣantaṃ gavāṃ padam |
30 | tad balāgryaṃ virāṭasya saṃprasthitam aśobhata
dṛḍhāyudhajanākīrṇaṃ gajāśvarathasaṃkulam |