Book 4 Chapter 29 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | atha rājā trigartānāṃ suśarmā rathayūthapaḥ
prāptakālam idaṃ vākyam uvāca tvarito bhṛśam |
2 | asakṛn nikṛtaḥ pūrvaṃ matsyaiḥ sālveyakaiḥ saha
sūtena caiva matsyasya kīcakena punaḥ punaḥ |
3 | bādhito bandhubhiḥ sārdhaṃ balād balavatā vibho
sa karṇam abhyudīkṣyātha duryodhanam abhāṣata |
4 | asakṛn matsyarājñā me rāṣṭraṃ bādhitam ojasā
praṇetā kīcakaś cāsya balavān abhavat purā |
5 | krūro 'marṣī sa duṣṭātmā bhuvi prakhyātavikramaḥ
nihatas tatra gandharvaiḥ pāpakarmā nṛśaṃsavān |
6 | tasmiṃś ca nihate rājan hīnadarpo nirāśrayaḥ
bhaviṣyati nirutsāho virāṭa iti me matiḥ |
7 | tatra yātrā mama matā yadi te rocate 'nagha
kauravāṇāṃ ca sarveṣāṃ karṇasya ca mahātmanaḥ |
8 | etat prāptam ahaṃ manye kāryam ātyayikaṃ hitam
rāṣṭraṃ tasyābhiyātv āśu bahudhānyasamākulam |
9 | ādadāmo 'sya ratnāni vividhāni vasūni ca
grāmān rāṣṭrāṇi vā tasya hariṣyāmo vibhāgaśaḥ |
10 | atha vā gosahasrāṇi bahūni ca śubhāni ca
vividhāni hariṣyāmaḥ pratipīḍya puraṃ balāt |
11 | kauravaiḥ saha saṃgamya trigartaiś ca viśāṃ pate
gās tasyāpaharāmāśu saha sarvaiḥ susaṃhatāḥ |
12 | saṃdhiṃ vā tena kṛtvā tu nibadhnīmo 'sya pauruṣam
hatvā cāsya camūṃ kṛtsnāṃ vaśam anvānayāmahe |
13 | taṃ vaśe nyāyataḥ kṛtvā sukhaṃ vatsyāmahe vayam
bhavato balavṛddhiś ca bhaviṣyati na saṃśayaḥ |
14 | tac chrutvā vacanaṃ tasya karṇo rājānam abravīt
sūktaṃ suśarmaṇā vākyaṃ prāptakālaṃ hitaṃ ca naḥ |
15 | tasmāt kṣipraṃ viniryāmo yojayitvā varūthinīm
vibhajya cāpy anīkāni yathā vā manyase 'nagha |
16 | prajñāvān kuruvṛddho 'yaṃ sarveṣāṃ naḥ pitāmahaḥ
ācāryaś ca tathā droṇaḥ kṛpaḥ śāradvatas tathā |
17 | manyante te yathā sarve tathā yātrā vidhīyatām
saṃmantrya cāśu gacchāmaḥ sādhanārthaṃ mahīpateḥ |
18 | kiṃ ca naḥ pāṇḍavaiḥ kāryaṃ hīnārthabalapauruṣaiḥ
atyarthaṃ vā pranaṣṭās te prāptā vāpi yamakṣayam |
19 | yāmo rājann anudvignā virāṭaviṣayaṃ vayam
ādāsyāmo hi gās tasya vividhāni vasūni ca |
20 | tato duryodhano rājā vākyam ādāya tasya tat
vaikartanasya karṇasya kṣipram ājñāpayat svayam |
21 | śāsane nityasaṃyuktaṃ duḥśāsanam anantaram
saha vṛddhais tu saṃmantrya kṣipraṃ yojaya vāhinīm |
22 | yathoddeśaṃ ca gacchāmaḥ sahitāḥ sarvakauravaiḥ
suśarmā tu yathoddiṣṭaṃ deśaṃ yātu mahārathaḥ |
23 | trigartaiḥ sahito rājā samagrabalavāhanaḥ
prāg eva hi susaṃvīto matsyasya viṣayaṃ prati |
24 | jaghanyato vayaṃ tatra yāsyāmo divasāntaram
viṣayaṃ matsyarājasya susamṛddhaṃ susaṃhatāḥ |
25 | te yātvā sahasā tatra virāṭanagaraṃ prati
kṣipraṃ gopān samāsādya gṛhṇantu vipulaṃ dhanam |
26 | gavāṃ śatasahasrāṇi śrīmanti guṇavanti ca
vayam api nigṛhṇīmo dvidhā kṛtvā varūthinīm |
27 | sa sma gatvā yathoddiṣṭāṃ diśaṃ vahner mahīpatiḥ
ādatta gāḥ suśarmātha gharmapakṣasya saptamīm |
28 | aparaṃ divasaṃ sarve rājan saṃbhūya kauravāḥ
aṣṭamyāṃ tāny agṛhṇanta gokulāni sahasraśaḥ |