Book 4 Chapter 18 | |
1 | draupady uvāca |
1 | idaṃ tu me mahad duḥkhaṃ yat pravakṣyāmi bhārata
na me 'bhyasūyā kartavyā duḥkhād etad bravīmy aham |
2 | śārdūlair mahiṣaiḥ siṃhair āgāre yudhyase yadā
kaikeyyāḥ prekṣamāṇāyās tadā me kaśmalo bhavet |
3 | prekṣāsamutthitā cāpi kaikeyī tāḥ striyo vadet
prekṣya mām anavadyāṅgī kaśmalopahatām iva |
4 | snehāt saṃvāsajān manye sūdam eṣā śucismitā
yodhyamānaṃ mahāvīryair imaṃ samanuśocati |
5 | kalyāṇarūpā sairandhrī ballavaś cātisundaraḥ
strīṇāṃ ca cittaṃ durjñeyaṃ yuktarūpau ca me matau |
6 | sairandhrī priyasaṃvāsān nityaṃ karuṇavedinī
asmin rājakule cemau tulyakālanivāsinau |
7 | iti bruvāṇā vākyāni sā māṃ nityam avedayat
krudhyantīṃ māṃ ca saṃprekṣya samaśaṅkata māṃ tvayi |
8 | tasyāṃ tathā bruvatyāṃ tu duḥkhaṃ māṃ mahad āviśat
śoke yaudhiṣṭhire magnā nāhaṃ jīvitum utsahe |
9 | yaḥ sadevān manuṣyāṃś ca sarpāṃś caikaratho 'jayat
so 'yaṃ rājño virāṭasya kanyānāṃ nartako yuvā |
10 | yo 'tarpayad ameyātmā khāṇḍave jātavedasam
so 'ntaḥpuragataḥ pārthaḥ kūpe 'gnir iva saṃvṛtaḥ |
11 | yasmād bhayam amitrāṇāṃ sadaiva puruṣarṣabhāt
sa lokaparibhūtena veṣeṇāste dhanaṃjayaḥ |
12 | yasya jyātalanirghoṣāt samakampanta śatravaḥ
striyo gītasvanaṃ tasya muditāḥ paryupāsate |
13 | kirīṭaṃ sūryasaṃkāśaṃ yasya mūrdhani śobhate
veṇīvikṛtakeśāntaḥ so 'yam adya dhanaṃjayaḥ |
14 | yasminn astrāṇi divyāni samastāni mahātmani
ādhāraḥ sarvavidyānāṃ sa dhārayati kuṇḍale |
15 | yaṃ sma rājasahasrāṇi tejasāpratimāni vai
samare nātivartante velām iva mahārṇavaḥ |
16 | so 'yaṃ rājño virāṭasya kanyānāṃ nartako yuvā
āste veṣapraticchannaḥ kanyānāṃ paricārakaḥ |
17 | yasya sma rathaghoṣeṇa samakampata medinī
saparvatavanā bhīma sahasthāvarajaṅgamā |
18 | yasmiñ jāte mahābhāge kuntyāḥ śoko vyanaśyata
sa śocayati mām adya bhīmasena tavānujaḥ |
19 | bhūṣitaṃ tam alaṃkāraiḥ kuṇḍalaiḥ parihāṭakaiḥ
kambupāṇinam āyāntaṃ dṛṣṭvā sīdati me manaḥ |
20 | taṃ veṇīkṛtakeśāntaṃ bhīmadhanvānam arjunam
kanyāparivṛtaṃ dṛṣṭvā bhīma sīdati me manaḥ |
21 | yadā hy enaṃ parivṛtaṃ kanyābhir devarūpiṇam
prabhinnam iva mātaṅgaṃ parikīrṇaṃ kareṇubhiḥ |
22 | matsyam arthapatiṃ pārthaṃ virāṭaṃ samupasthitam
paśyāmi tūryamadhyasthaṃ diśo naśyanti me tadā |
23 | nūnam āryā na jānāti kṛcchraṃ prāptaṃ dhanaṃjayam
ajātaśatruṃ kauravyaṃ magnaṃ durdyūtadevinam |
24 | tathā dṛṣṭvā yavīyāṃsaṃ sahadevaṃ yudhāṃ patim
goṣu goveṣam āyāntaṃ pāṇḍubhūtāsmi bhārata |
25 | sahadevasya vṛttāni cintayantī punaḥ punaḥ
na vindāmi mahābāho sahadevasya duṣkṛtam yasminn evaṃvidhaṃ duḥkhaṃ prāpnuyāt satyavikramaḥ |
26 | dūyāmi bharataśreṣṭha dṛṣṭvā te bhrātaraṃ priyam
goṣu govṛṣasaṃkāśaṃ matsyenābhiniveśitam |
27 | saṃrabdhaṃ raktanepathyaṃ gopālānāṃ purogamam
virāṭam abhinandantam atha me bhavati jvaraḥ |
28 | sahadevaṃ hi me vīraṃ nityam āryā praśaṃsati
mahābhijanasaṃpanno vṛttavāñ śīlavān iti |
29 | hrīniṣedho madhuravāg dhārmikaś ca priyaś ca me
sa te 'raṇyeṣu boddhavyo yājñaseni kṣapāsv api |
30 | taṃ dṛṣṭvā vyāpṛtaṃ goṣu vatsacarmakṣapāśayam
sahadevaṃ yudhāṃ śreṣṭhaṃ kiṃ nu jīvāmi pāṇḍava |
31 | yas tribhir nityasaṃpanno rūpeṇāstreṇa medhayā
so 'śvabandho virāṭasya paśya kālasya paryayam |
32 | abhyakīryanta vṛndāni dāmagranthim udīkṣatām
vinayantaṃ javenāśvān mahārājasya paśyataḥ |
33 | apaśyam enaṃ śrīmantaṃ matsyaṃ bhrājiṣṇum uttamam
virāṭam upatiṣṭhantaṃ darśayantaṃ ca vājinaḥ |
34 | kiṃ nu māṃ manyase pārtha sukhiteti paraṃtapa
evaṃ duḥkhaśatāviṣṭā yudhiṣṭhiranimittataḥ |
35 | ataḥ prativiśiṣṭāni duḥkhāny anyāni bhārata
vartante mayi kaunteya vakṣyāmi śṛṇu tāny api |
36 | yuṣmāsu dhriyamāṇeṣu duḥkhāni vividhāny uta
śoṣayanti śarīraṃ me kiṃ nu duḥkham ataḥ param |