Book 4 Chapter 9 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | sahadevo 'pi gopānāṃ kṛtvā veṣam anuttamam
bhāṣāṃ caiṣāṃ samāsthāya virāṭam upayād atha |
2 | tam āyāntam abhiprekṣya bhrājamānaṃ nararṣabham
samupasthāya vai rājā papraccha kurunandanam |
3 | kasya vā tvaṃ kuto vā tvaṃ kiṃ vā tāta cikīrṣasi
na hi me dṛṣṭapūrvas tvaṃ tattvaṃ brūhi nararṣabha |
4 | sa prāpya rājānam amitratāpanas; tato 'bravīn meghamahaughaniḥsvanaḥ
vaiśyo 'smi nāmnāham ariṣṭanemir; gosaṃkhya āsaṃ kurupuṃgavānām |
5 | vastuṃ tvayīcchāmi viśāṃ variṣṭha; tān rājasiṃhān na hi vedmi pārthān
na śakyate jīvitum anyakarmaṇā; na ca tvad anyo mama rocate nṛpaḥ |
6 | virāṭa uvāca |
6 | tvaṃ brāhmaṇo yadi vā kṣatriyo 'si; samudranemīśvararūpavān asi
ācakṣva me tattvam amitrakarśana; na vaiśyakarma tvayi vidyate samam |
7 | kasyāsi rājño viṣayād ihāgataḥ; kiṃ cāpi śilpaṃ tava vidyate kṛtam
kathaṃ tvam asmāsu nivatsyase sadā; vadasva kiṃ cāpi taveha vetanam |
8 | sahadeva uvāca |
8 | pañcānāṃ pāṇḍuputrāṇāṃ jyeṣṭho rājā yudhiṣṭhiraḥ
tasyāṣṭaśatasāhasrā gavāṃ vargāḥ śataṃ śatāḥ |
9 | apare daśasāhasrā dvis tāvantas tathāpare
teṣāṃ gosaṃkhya āsaṃ vai tantipāleti māṃ viduḥ |
10 | bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyac ca yac ca saṃkhyāgataṃ kva cit
na me 'sty aviditaṃ kiṃ cit samantād daśayojanam |
11 | guṇāḥ suviditā hy āsan mama tasya mahātmanaḥ
āsīc ca sa mayā tuṣṭaḥ kururājo yudhiṣṭhiraḥ |
12 | kṣipraṃ hi gāvo bahulā bhavanti; na tāsu rogo bhavatīha kaś cit
tais tair upāyair viditaṃ mayaitad; etāni śilpāni mayi sthitāni |
13 | vṛṣabhāṃś cāpi jānāmi rājan pūjitalakṣaṇān
yeṣāṃ mūtram upāghrāya api vandhyā prasūyate |
14 | virāṭa uvāca |
14 | śataṃ sahasrāṇi samāhitāni; varṇasya varṇasya viniścitā guṇaiḥ
paśūn sapālān bhavate dadāmy ahaṃ; tvadāśrayā me paśavo bhavantv iha |
15 | vaiśaṃpāyana uvāca |
15 | tathā sa rājño 'vidito viśāṃ pate; uvāsa tatraiva sukhaṃ nareśvaraḥ
na cainam anye 'pi viduḥ kathaṃ cana; prādāc ca tasmai bharaṇaṃ yathepsitam |