Book 4 Chapter 5 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | te vīrā baddhanistriṃśās tatāyudhakalāpinaḥ
baddhagodhāṅgulitrāṇāḥ kālindīm abhito yayuḥ |
2 | tatas te dakṣiṇaṃ tīram anvagacchan padātayaḥ
vasanto giridurgeṣu vanadurgeṣu dhanvinaḥ |
3 | vidhyanto mṛgajātāni maheṣvāsā mahābalāḥ
uttareṇa daśārṇāṃs te pāñcālān dakṣiṇena tu |
4 | antareṇa yakṛllomāñ śūrasenāṃś ca pāṇḍavāḥ
lubdhā bruvāṇā matsyasya viṣayaṃ prāviśan vanāt |
5 | tato janapadaṃ prāpya kṛṣṇā rājānam abravīt
paśyaikapadyo dṛśyante kṣetrāṇi vividhāni ca |
6 | vyaktaṃ dūre virāṭasya rājadhānī bhaviṣyati
vasāmeha parāṃ rātriṃ balavān me pariśramaḥ |
7 | yudhiṣṭhira uvāca |
7 | dhanaṃjaya samudyamya pāñcālīṃ vaha bhārata
rājadhānyāṃ nivatsyāmo vimuktāś ca vanāditaḥ |
8 | vaiśaṃpāyana uvāca |
8 | tām ādāyārjunas tūrṇaṃ draupadīṃ gajarāḍ iva
saṃprāpya nagarābhyāśam avatārayad arjunaḥ |
9 | sa rājadhānīṃ saṃprāpya kaunteyo 'rjunam abravīt
kvāyudhāni samāsajya pravekṣyāmaḥ puraṃ vayam |
10 | sāyudhāś ca vayaṃ tāta pravekṣyāmaḥ puraṃ yadi
samudvegaṃ janasyāsya kariṣyāmo na saṃśayaḥ |
11 | tato dvādaśa varṣāṇi praveṣṭavyaṃ vanaṃ punaḥ
ekasminn api vijñāte pratijñātaṃ hi nas tathā |
12 | arjuna uvāca |
12 | iyaṃ kūṭe manuṣyendra gahanā mahatī śamī
bhīmaśākhā durārohā śmaśānasya samīpataḥ |
13 | na cāpi vidyate kaś cin manuṣya iha pārthiva
utpathe hi vane jātā mṛgavyālaniṣevite |
14 | samāsajyāyudhāny asyāṃ gacchāmo nagaraṃ prati
evam atra yathājoṣaṃ vihariṣyāma bhārata |
15 | vaiśaṃpāyana uvāca |
15 | evam uktvā sa rājānaṃ dharmātmānaṃ yudhiṣṭhiram
pracakrame nidhānāya śastrāṇāṃ bharatarṣabha |
16 | yena devān manuṣyāṃś ca sarpāṃś caikaratho 'jayat
sphītāñjanapadāṃś cānyān ajayat kurunandanaḥ |
17 | tad udāraṃ mahāghoṣaṃ sapatnagaṇasūdanam
apajyam akarot pārtho gāṇḍīvam abhayaṃkaram |
18 | yena vīraḥ kurukṣetram abhyarakṣat paraṃtapaḥ
amuñcad dhanuṣas tasya jyām akṣayyāṃ yudhiṣṭhiraḥ |
19 | pāñcālān yena saṃgrāme bhīmaseno 'jayat prabhuḥ
pratyaṣedhad bahūn ekaḥ sapatnāṃś caiva digjaye |
20 | niśamya yasya visphāraṃ vyadravanta raṇe pare
parvatasyeva dīrṇasya visphoṭam aśaner iva |
21 | saindhavaṃ yena rājānaṃ parāmṛṣata cānagha
jyāpāśaṃ dhanuṣas tasya bhīmaseno 'vatārayat |
22 | ajayat paścimām āśāṃ dhanuṣā yena pāṇḍavaḥ
tasya maurvīm apākarṣac chūraḥ saṃkrandano yudhi |
23 | dakṣiṇāṃ dakṣiṇācāro diśaṃ yenājayat prabhuḥ
apajyam akarod vīraḥ sahadevas tadāyudham |
24 | khaḍgāṃś ca pītān dīrghāṃś ca kalāpāṃś ca mahādhanān
vipāṭhān kṣuradhārāṃś ca dhanurbhir nidadhuḥ saha |
25 | tām upāruhya nakulo dhanūṃṣi nidadhat svayam
yāni tasyāvakāśāni dṛḍharūpāṇy amanyata |
26 | yatra cāpaśyata sa vai tiro varṣāṇi varṣati
tatra tāni dṛḍhaiḥ pāśaiḥ sugāḍhaṃ paryabandhata |
27 | śarīraṃ ca mṛtasyaikaṃ samabadhnanta pāṇḍavāḥ
vivarjayiṣyanti narā dūrād eva śamīm imām ābaddhaṃ śavam atreti gandham āghrāya pūtikam |
28 | aśītiśatavarṣeyaṃ mātā na iti vādinaḥ
kuladharmo 'yam asmākaṃ pūrvair ācarito 'pi ca samāsajānā vṛkṣe 'sminn iti vai vyāharanti te |
29 | ā gopālāvipālebhya ācakṣāṇāḥ paraṃtapāḥ
ājagmur nagarābhyāśaṃ pārthāḥ śatrunibarhaṇāḥ |
30 | jayo jayanto vijayo jayatseno jayadbalaḥ
iti guhyāni nāmāni cakre teṣāṃ yudhiṣṭhiraḥ |
31 | tato yathāpratijñābhiḥ prāviśan nagaraṃ mahat
ajñātacaryāṃ vatsyanto rāṣṭre varṣaṃ trayodaśam |