Book 3 Chapter 284 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | yat tat tadā mahābrahmaṃl lomaśo vākyam abravīt
indrasya vacanād etya pāṇḍuputraṃ yudhiṣṭhiram |
2 | yac cāpi te bhayaṃ tīvraṃ na ca kīrtayase kva cit
tac cāpy apahariṣyāmi savyasācāv ihāgate |
3 | kiṃ nu tad viduṣāṃ śreṣṭha karṇaṃ prati mahad bhayam
āsīn na ca sa dharmātmā kathayām āsa kasya cit |
4 | vaiśaṃpāyana uvāca |
4 | ahaṃ te rājaśārdūla kathayāmi kathām imām
pṛcchate bharataśreṣṭha śuśrūṣasva giraṃ mama |
5 | dvādaśe samatikrānte varṣe prāpte trayodaśe
pāṇḍūnāṃ hitakṛc chakraḥ karṇaṃ bhikṣitum udyataḥ |
6 | abhiprāyam atho jñātvā mahendrasya vibhāvasuḥ
kuṇḍalārthe mahārāja sūryaḥ karṇam upāgamat |
7 | mahārhe śayane vīraṃ spardhyāstaraṇasaṃvṛte
śayānam abhiviśvastaṃ brahmaṇyaṃ satyavādinam |
8 | svapnānte niśi rājendra darśayām āsa raśmivān
kṛpayā parayāviṣṭaḥ putrasnehāc ca bhārata |
9 | brāhmaṇo vedavid bhūtvā sūryo yogād dhi rūpavān
hitārtham abravīt karṇaṃ sāntvapūrvam idaṃ vacaḥ |
10 | karṇa madvacanaṃ tāta śṛṇu satyabhṛtāṃ vara
bruvato 'dya mahābāho sauhṛdāt paramaṃ hitam |
11 | upāyāsyati śakras tvāṃ pāṇḍavānāṃ hitepsayā
brāhmaṇacchadmanā karṇa kuṇḍalāpajihīrṣayā |
12 | viditaṃ tena śīlaṃ te sarvasya jagatas tathā
yathā tvaṃ bhikṣitaḥ sadbhir dadāsy eva na yācase |
13 | tvaṃ hi tāta dadāsy eva brāhmaṇebhyaḥ prayācitaḥ
vittaṃ yac cānyad apy āhur na pratyākhyāsi karhi cit |
14 | taṃ tvām evaṃvidhaṃ jñātvā svayaṃ vai pākaśāsanaḥ
āgantā kuṇḍalārthāya kavacaṃ caiva bhikṣitum |
15 | tasmai prayācamānāya na deye kuṇḍale tvayā
anuneyaḥ paraṃ śaktyā śreya etad dhi te param |
16 | kuṇḍalārthe bruvaṃs tāta kāraṇair bahubhis tvayā
anyair bahuvidhair vittaiḥ sa nivāryaḥ punaḥ punaḥ |
17 | ratnaiḥ strībhis tathā bhogair dhanair bahuvidhair api
nidarśanaiś ca bahubhiḥ kuṇḍalepsuḥ puraṃdaraḥ |
18 | yadi dāsyasi karṇa tvaṃ sahaje kuṇḍale śubhe
āyuṣaḥ prakṣayaṃ gatvā mṛtyor vaśam upeṣyasi |
19 | kavacena ca saṃyuktaḥ kuṇḍalābhyāṃ ca mānada
avadhyas tvaṃ raṇe 'rīṇām iti viddhi vaco mama |
20 | amṛtād utthitaṃ hy etad ubhayaṃ ratnasaṃbhavam
tasmād rakṣyaṃ tvayā karṇa jīvitaṃ cet priyaṃ tava |
21 | karṇa uvāca |
21 | ko mām evaṃ bhavān prāha darśayan sauhṛdaṃ param
kāmayā bhagavan brūhi ko bhavān dvijaveṣadhṛk |
22 | brāhmaṇa uvāca |
22 | ahaṃ tāta sahasrāṃśuḥ sauhṛdāt tvāṃ nidarśaye
kuruṣvaitad vaco me tvam etac chreyaḥ paraṃ hi te |
23 | karṇa uvāca |
23 | śreya eva mamātyantaṃ yasya me gopatiḥ prabhuḥ
pravaktādya hitānveṣī śṛṇu cedaṃ vaco mama |
24 | prasādaye tvāṃ varadaṃ praṇayāc ca bravīmy aham
na nivāryo vratād asmād ahaṃ yady asmi te priyaḥ |
25 | vrataṃ vai mama loko 'yaṃ vetti kṛtsno vibhāvaso
yathāhaṃ dvijamukhyebhyo dadyāṃ prāṇān api dhruvam |
26 | yady āgacchati śakro māṃ brāhmaṇacchadmanāvṛtaḥ
hitārthaṃ pāṇḍuputrāṇāṃ khecarottama bhikṣitum |
27 | dāsyāmi vibudhaśreṣṭha kuṇḍale varma cottamam
na me kīrtiḥ praṇaśyeta triṣu lokeṣu viśrutā |
28 | madvidhasyāyaśasyaṃ hi na yuktaṃ prāṇarakṣaṇam
yuktaṃ hi yaśasā yuktaṃ maraṇaṃ lokasaṃmatam |
29 | so 'ham indrāya dāsyāmi kuṇḍale saha varmaṇā
yadi māṃ balavṛtraghno bhikṣārtham upayāsyati |
30 | hitārthaṃ pāṇḍuputrāṇāṃ kuṇḍale me prayācitum
tan me kīrtikaraṃ loke tasyākīrtir bhaviṣyati |
31 | vṛṇomi kīrtiṃ loke hi jīvitenāpi bhānuman
kīrtimān aśnute svargaṃ hīnakīrtis tu naśyati |
32 | kīrtir hi puruṣaṃ loke saṃjīvayati mātṛvat
akīrtir jīvitaṃ hanti jīvato 'pi śarīriṇaḥ |
33 | ayaṃ purāṇaḥ śloko hi svayaṃ gīto vibhāvaso
dhātrā lokeśvara yathā kīrtir āyur narasya vai |
34 | puruṣasya pare loke kīrtir eva parāyaṇam
iha loke viśuddhā ca kīrtir āyurvivardhanī |
35 | so 'haṃ śarīraje dattvā kīrtiṃ prāpsyāmi śāśvatīm
dattvā ca vidhivad dānaṃ brāhmaṇebhyo yathāvidhi |
36 | hutvā śarīraṃ saṃgrāme kṛtvā karma suduṣkaram
vijitya vā parān ājau yaśaḥ prāpsyāmi kevalam |
37 | bhītānām abhayaṃ dattvā saṃgrāme jīvitārthinām
vṛddhān bālān dvijātīṃś ca mokṣayitvā mahābhayāt |
38 | prāpsyāmi paramaṃ loke yaśaḥ svarbhānusūdana
jīvitenāpi me rakṣyā kīrtis tad viddhi me vratam |
39 | so 'haṃ dattvā maghavate bhikṣām etām anuttamām
brāhmaṇacchadmine deva loke gantā parāṃ gatim |