Book 3 Chapter 278 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | atha madrādhipo rājā nāradena samāgataḥ
upaviṣṭaḥ sabhāmadhye kathāyogena bhārata |
2 | tato 'bhigamya tīrthāni sarvāṇy evāśramāṃs tathā
ājagāma pitur veśma sāvitrī saha mantribhiḥ |
3 | nāradena sahāsīnaṃ dṛṣṭvā sā pitaraṃ śubhā
ubhayor eva śirasā cakre pādābhivandanam |
4 | nārada uvāca |
4 | kva gatābhūt suteyaṃ te kutaś caivāgatā nṛpa
kimarthaṃ yuvatīṃ bhartre na caināṃ saṃprayacchasi |
5 | aśvapatir uvāca |
5 | kāryeṇa khalv anenaiva preṣitādyaiva cāgatā
tad asyāḥ śṛṇu devarṣe bhartāraṃ yo 'nayā vṛtaḥ |
6 | mārkaṇḍeya uvāca |
6 | sā brūhi vistareṇeti pitrā saṃcoditā śubhā
daivatasyeva vacanaṃ pratigṛhyedam abravīt |
7 | āsīc chālveṣu dharmātmā kṣatriyaḥ pṛthivīpatiḥ
dyumatsena iti khyātaḥ paścād andho babhūva ha |
8 | vinaṣṭacakṣuṣas tasya bālaputrasya dhīmataḥ
sāmīpyena hṛtaṃ rājyaṃ chidre 'smin pūrvavairiṇā |
9 | sa bālavatsayā sārdhaṃ bhāryayā prasthito vanam
mahāraṇyagataś cāpi tapas tepe mahāvrataḥ |
10 | tasya putraḥ pure jātaḥ saṃvṛddhaś ca tapovane
satyavān anurūpo me bharteti manasā vṛtaḥ |
11 | nārada uvāca |
11 | aho bata mahat pāpaṃ sāvitryā nṛpate kṛtam
ajānantyā yad anayā guṇavān satyavān vṛtaḥ |
12 | satyaṃ vadaty asya pitā satyaṃ mātā prabhāṣate
tato 'sya brāhmaṇāś cakrur nāmaitat satyavān iti |
13 | bālasyāśvāḥ priyāś cāsya karoty aśvāṃś ca mṛnmayān
citre 'pi ca likhaty aśvāṃś citrāśva iti cocyate |
14 | rājovāca |
14 | apīdānīṃ sa tejasvī buddhimān vā nṛpātmajaḥ
kṣamāvān api vā śūraḥ satyavān pitṛnandanaḥ |
15 | nārada uvāca |
15 | vivasvān iva tejasvī bṛhaspatisamo matau
mahendra iva śūraś ca vasudheva kṣamānvitaḥ |
16 | aśvapatir uvāca |
16 | api rājātmajo dātā brahmaṇyo vāpi satyavān
rūpavān apy udāro vāpy atha vā priyadarśanaḥ |
17 | nārada uvāca |
17 | sāṅkṛte rantidevasya sa śaktyā dānataḥ samaḥ
brahmaṇyaḥ satyavādī ca śibir auśīnaro yathā |
18 | yayātir iva codāraḥ somavat priyadarśanaḥ
rūpeṇānyatamo 'śvibhyāṃ dyumatsenasuto balī |
19 | sa dāntaḥ sa mṛduḥ śūraḥ sa satyaḥ sa jitendriyaḥ
sa maitraḥ so 'nasūyaś ca sa hrīmān dhṛtimāṃś ca saḥ |
20 | nityaśaś cārjavaṃ tasmin sthitis tasyaiva ca dhruvā
saṃkṣepatas tapovṛddhaiḥ śīlavṛddhaiś ca kathyate |
21 | aśvapatir uvāca |
21 | guṇair upetaṃ sarvais taṃ bhagavan prabravīṣi me
doṣān apy asya me brūhi yadi santīha ke cana |
22 | nārada uvāca |
22 | eko doṣo 'sya nānyo 'sti so 'dya prabhṛti satyavān
saṃvatsareṇa kṣīṇāyur dehanyāsaṃ kariṣyati |
23 | rājovāca |
23 | ehi sāvitri gaccha tvam anyaṃ varaya śobhane
tasya doṣo mahān eko guṇān ākramya tiṣṭhati |
24 | yathā me bhagavān āha nārado devasatkṛtaḥ
saṃvatsareṇa so 'lpāyur dehanyāsaṃ kariṣyati |
25 | sāvitry uvāca |
25 | sakṛd aṃśo nipatati sakṛt kanyā pradīyate
sakṛd āha dadānīti trīṇy etāni sakṛt sakṛt |
26 | dīrghāyur atha vālpāyuḥ saguṇo nirguṇo 'pi vā
sakṛd vṛto mayā bhartā na dvitīyaṃ vṛṇomy aham |
27 | manasā niścayaṃ kṛtvā tato vācābhidhīyate
kriyate karmaṇā paścāt pramāṇaṃ me manas tataḥ |
28 | nārada uvāca |
28 | sthirā buddhir naraśreṣṭha sāvitryā duhitus tava
naiṣā cālayituṃ śakyā dharmād asmāt kathaṃ cana |
29 | nānyasmin puruṣe santi ye satyavati vai guṇāḥ
pradānam eva tasmān me rocate duhitus tava |
30 | rājovāca |
30 | avicāryam etad uktaṃ hi tathyaṃ bhagavatā vacaḥ
kariṣyāmy etad evaṃ ca gurur hi bhagavān mama |
31 | nārada uvāca |
31 | avighnam astu sāvitryāḥ pradāne duhitus tava
sādhayiṣyāmahe tāvat sarveṣāṃ bhadram astu vaḥ |
32 | mārkaṇḍeya uvāca |
32 | evam uktvā kham utpatya nāradas tridivaṃ gataḥ
rājāpi duhituḥ sarvaṃ vaivāhikam akārayat |