Book 3 Chapter 268 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | prabhūtānnodake tasmin bahumūlaphale vane
senāṃ niveśya kākutstho vidhivat paryarakṣata |
2 | rāvaṇaś ca vidhiṃ cakre laṅkāyāṃ śāstranirmitam
prakṛtyaiva durādharṣā dṛḍhaprākāratoraṇā |
3 | agādhatoyāḥ parikhā mīnanakrasamākulāḥ
babhūvuḥ sapta durdharṣāḥ khādiraiḥ śaṅkubhiś citāḥ |
4 | karṇāṭṭayantradurdharṣā babhūvuḥ sahuḍopalāḥ
sāśīviṣaghaṭāyodhāḥ sasarjarasapāṃsavaḥ |
5 | musalālātanārācatomarāsiparaśvadhaiḥ
anvitāś ca śataghnībhiḥ samadhūcchiṣṭamudgarāḥ |
6 | puradvāreṣu sarveṣu gulmāḥ sthāvarajaṅgamāḥ
babhūvuḥ pattibahulāḥ prabhūtagajavājinaḥ |
7 | aṅgadas tv atha laṅkāyā dvāradeśam upāgataḥ
vidito rākṣasendrasya praviveśa gatavyathaḥ |
8 | madhye rākṣasakoṭīnāṃ bahvīnāṃ sumahābalaḥ
śuśubhe meghamālābhir āditya iva saṃvṛtaḥ |
9 | sa samāsādya paulastyam amātyair abhisaṃvṛtam
rāmasaṃdeśam āmantrya vāgmī vaktuṃ pracakrame |
10 | āha tvāṃ rāghavo rājan kosalendro mahāyaśāḥ
prāptakālam idaṃ vākyaṃ tad ādatsva kuruṣva ca |
11 | akṛtātmānam āsādya rājānam anaye ratam
vinaśyanty anayāviṣṭā deśāś ca nagarāṇi ca |
12 | tvayaikenāparāddhaṃ me sītām āharatā balāt
vadhāyānaparāddhānām anyeṣāṃ tad bhaviṣyati |
13 | ye tvayā baladarpābhyām āviṣṭena vanecarāḥ
ṛṣayo hiṃsitāḥ pūrvaṃ devāś cāpy avamānitāḥ |
14 | rājarṣayaś ca nihatā rudantyaś cāhṛtāḥ striyaḥ
tad idaṃ samanuprāptaṃ phalaṃ tasyānayasya te |
15 | hantāsmi tvāṃ sahāmātyaṃ yudhyasva puruṣo bhava
paśya me dhanuṣo vīryaṃ mānuṣasya niśācara |
16 | mucyatāṃ jānakī sītā na me mokṣyasi karhi cit
arākṣasam imaṃ lokaṃ kartāsmi niśitaiḥ śaraiḥ |
17 | iti tasya bruvāṇasya dūtasya paruṣaṃ vacaḥ
śrutvā na mamṛṣe rājā rāvaṇaḥ krodhamūrchitaḥ |
18 | iṅgitajñās tato bhartuś catvāro rajanīcarāḥ
caturṣv aṅgeṣu jagṛhuḥ śārdūlam iva pakṣiṇaḥ |
19 | tāṃs tathāṅgeṣu saṃsaktān aṅgado rajanīcarān
ādāyaiva kham utpatya prāsādatalam āviśat |
20 | vegenotpatatas tasya petus te rajanīcarāḥ
bhuvi saṃbhinnahṛdayāḥ prahāraparipīḍitāḥ |
21 | sa mukto harmyaśikharāt tasmāt punar avāpatat
laṅghayitvā purīṃ laṅkāṃ svabalasya samīpataḥ |
22 | kosalendram athābhyetya sarvam āvedya cāṅgadaḥ
viśaśrāma sa tejasvī rāghaveṇābhinanditaḥ |
23 | tataḥ sarvābhisāreṇa harīṇāṃ vātaraṃhasām
bhedayām āsa laṅkāyāḥ prākāraṃ raghunandanaḥ |
24 | vibhīṣaṇarkṣādhipatī puraskṛtyātha lakṣmaṇaḥ
dakṣiṇaṃ nagaradvāram avāmṛdnād durāsadam |
25 | karabhāruṇagātrāṇāṃ harīṇāṃ yuddhaśālinām
koṭīśatasahasreṇa laṅkām abhyapatat tadā |
26 | utpatadbhiḥ patadbhiś ca nipatadbhiś ca vānaraiḥ
nādṛśyata tadā sūryo rajasā nāśitaprabhaḥ |
27 | śāliprasūnasadṛśaiḥ śirīṣakusumaprabhaiḥ
taruṇādityasadṛśaiḥ śaragauraiś ca vānaraiḥ |
28 | prākāraṃ dadṛśus te tu samantāt kapilīkṛtam
rākṣasā vismitā rājan sastrīvṛddhāḥ samantataḥ |
29 | bibhidus te maṇistambhān karṇāṭṭaśikharāṇi ca
bhagnonmathitavegāni yantrāṇi ca vicikṣipuḥ |
30 | parigṛhya śataghnīś ca sacakrāḥ sahuḍopalāḥ
cikṣipur bhujavegena laṅkāmadhye mahābalāḥ |
31 | prākārasthāś ca ye ke cin niśācaragaṇās tadā
pradudruvus te śataśaḥ kapibhiḥ samabhidrutāḥ |
32 | tatas tu rājavacanād rākṣasāḥ kāmarūpiṇaḥ
niryayur vikṛtākārāḥ sahasraśatasaṃghaśaḥ |
33 | śastravarṣāṇi varṣanto drāvayanto vanaukasaḥ
prākāraṃ śodhayantas te paraṃ vikramam āsthitāḥ |
34 | sa māṣarāśisadṛśair babhūva kṣaṇadācaraiḥ
kṛto nirvānaro bhūyaḥ prākāro bhīmadarśanaiḥ |
35 | petuḥ śūlavibhinnāṅgā bahavo vānararṣabhāḥ
stambhatoraṇabhagnāś ca petus tatra niśācarāḥ |
36 | keśākeśy abhavad yuddhaṃ rakṣasāṃ vānaraiḥ saha
nakhair dantaiś ca vīrāṇāṃ khādatāṃ vai parasparam |
37 | niṣṭananto hy ubhayatas tatra vānararākṣasāḥ
hatā nipatitā bhūmau na muñcanti parasparam |
38 | rāmas tu śarajālāni vavarṣa jalado yathā
tāni laṅkāṃ samāsādya jaghnus tān rajanīcarān |
39 | saumitrir api nārācair dṛḍhadhanvā jitaklamaḥ
ādiśyādiśya durgasthān pātayām āsa rākṣasān |
40 | tataḥ pratyavahāro 'bhūt sainyānāṃ rāghavājñayā
kṛte vimarde laṅkāyāṃ labdhalakṣo jayottaraḥ |