Book 3 Chapter 262 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | mārīcas tv atha saṃbhrānto dṛṣṭvā rāvaṇam āgatam
pūjayām āsa satkāraiḥ phalamūlādibhis tathā |
2 | viśrāntaṃ cainam āsīnam anvāsīnaḥ sa rākṣasaḥ
uvāca praśritaṃ vākyaṃ vākyajño vākyakovidam |
3 | na te prakṛtimān varṇaḥ kaccit kṣemaṃ pure tava
kaccit prakṛtayaḥ sarvā bhajante tvāṃ yathā purā |
4 | kim ihāgamane cāpi kāryaṃ te rākṣaseśvara
kṛtam ity eva tad viddhi yady api syāt suduṣkaram |
5 | śaśaṃsa rāvaṇas tasmai tat sarvaṃ rāmaceṣṭitam
mārīcas tv abravīc chrutvā samāsenaiva rāvaṇam |
6 | alaṃ te rāmam āsādya vīryajño hy asmi tasya vai
bāṇavegaṃ hi kas tasya śaktaḥ soḍhuṃ mahātmanaḥ |
7 | pravrajyāyāṃ hi me hetuḥ sa eva puruṣarṣabhaḥ
vināśamukham etat te kenākhyātaṃ durātmanā |
8 | tam uvācātha sakrodho rāvaṇaḥ paribhartsayan
akurvato 'smadvacanaṃ syān mṛtyur api te dhruvam |
9 | mārīcaś cintayām āsa viśiṣṭān maraṇaṃ varam
avaśyaṃ maraṇe prāpte kariṣyāmy asya yan matam |
10 | tatas taṃ pratyuvācātha mārīco rākṣaseśvaram
kiṃ te sāhyaṃ mayā kāryaṃ kariṣyāmy avaśo 'pi tat |
11 | tam abravīd daśagrīvo gaccha sītāṃ pralobhaya
ratnaśṛṅgo mṛgo bhūtvā ratnacitratanūruhaḥ |
12 | dhruvaṃ sītā samālakṣya tvāṃ rāmaṃ codayiṣyati
apakrānte ca kākutsthe sītā vaśyā bhaviṣyati |
13 | tām ādāyāpaneṣyāmi tataḥ sa na bhaviṣyati
bhāryāviyogād durbuddhir etat sāhyaṃ kuruṣva me |
14 | ity evam ukto mārīcaḥ kṛtvodakam athātmanaḥ
rāvaṇaṃ purato yāntam anvagacchat suduḥkhitaḥ |
15 | tatas tasyāśramaṃ gatvā rāmasyākliṣṭakarmaṇaḥ
cakratus tat tathā sarvam ubhau yat pūrvamantritam |
16 | rāvaṇas tu yatir bhūtvā muṇḍaḥ kuṇḍī tridaṇḍadhṛk
mṛgaś ca bhūtvā mārīcas taṃ deśam upajagmatuḥ |
17 | darśayām āsa vaidehīṃ mārīco mṛgarūpadhṛk
codayām āsa tasyārthe sā rāmaṃ vidhicoditā |
18 | rāmas tasyāḥ priyaṃ kurvan dhanur ādāya satvaraḥ
rakṣārthe lakṣmaṇaṃ nyasya prayayau mṛgalipsayā |
19 | sa dhanvī baddhatūṇīraḥ khaḍgagodhāṅgulitravān
anvadhāvan mṛgaṃ rāmo rudras tārāmṛgaṃ yathā |
20 | so 'ntarhitaḥ punas tasya darśanaṃ rākṣaso vrajan
cakarṣa mahad adhvānaṃ rāmas taṃ bubudhe tataḥ |
21 | niśācaraṃ viditvā taṃ rāghavaḥ pratibhānavān
amoghaṃ śaram ādāya jaghāna mṛgarūpiṇam |
22 | sa rāmabāṇābhihataḥ kṛtvā rāmasvaraṃ tadā
hā sīte lakṣmaṇety evaṃ cukrośārtasvareṇa ha |
23 | śuśrāva tasya vaidehī tatas tāṃ karuṇāṃ giram
sā prādravad yataḥ śabdas tām uvācātha lakṣmaṇaḥ |
24 | alaṃ te śaṅkayā bhīru ko rāmaṃ viṣahiṣyati
muhūrtād drakṣyase rāmam āgataṃ taṃ śucismite |
25 | ity uktvā sā prarudatī paryaśaṅkata devaram
hatā vai strīsvabhāvena śuddhacāritrabhūṣaṇam |
26 | sā taṃ paruṣam ārabdhā vaktuṃ sādhvī pativratā
naiṣa kālo bhaven mūḍha yaṃ tvaṃ prārthayase hṛdā |
27 | apy ahaṃ śastram ādāya hanyām ātmānam ātmanā
pateyaṃ giriśṛṅgād vā viśeyaṃ vā hutāśanam |
28 | rāmaṃ bhartāram utsṛjya na tv ahaṃ tvāṃ kathaṃ cana
nihīnam upatiṣṭheyaṃ śārdūlī kroṣṭukaṃ yathā |
29 | etādṛśaṃ vacaḥ śrutvā lakṣmaṇaḥ priyarāghavaḥ
pidhāya karṇau sadvṛttaḥ prasthito yena rāghavaḥ sa rāmasya padaṃ gṛhya prasasāra dhanurdharaḥ |
30 | etasminn antare rakṣo rāvaṇaḥ pratyadṛśyata
abhavyo bhavyarūpeṇa bhasmacchanna ivānalaḥ yativeṣapraticchanno jihīrṣus tām aninditām |
31 | sā tam ālakṣya saṃprāptaṃ dharmajñā janakātmajā
nimantrayām āsa tadā phalamūlāśanādibhiḥ |
32 | avamanya sa tat sarvaṃ svarūpaṃ pratipadya ca
sāntvayām āsa vaidehīm iti rākṣasapuṃgavaḥ |
33 | sīte rākṣasarājo 'haṃ rāvaṇo nāma viśrutaḥ
mama laṅkā purī nāmnā ramyā pāre mahodadheḥ |
34 | tatra tvaṃ varanārīṣu śobhiṣyasi mayā saha
bhāryā me bhava suśroṇi tāpasaṃ tyaja rāghavam |
35 | evamādīni vākyāni śrutvā sītātha jānakī
pidhāya karṇau suśroṇī maivam ity abravīd vacaḥ |
36 | prapated dyauḥ sanakṣatrā pṛthivī śakalībhavet
śaityam agnir iyān nāhaṃ tyajeyaṃ raghunandanam |
37 | kathaṃ hi bhinnakaraṭaṃ padminaṃ vanagocaram
upasthāya mahānāgaṃ kareṇuḥ sūkaraṃ spṛśet |
38 | kathaṃ hi pītvā mādhvīkaṃ pītvā ca madhumādhavīm
lobhaṃ sauvīrake kuryān nārī kā cid iti smare |
39 | iti sā taṃ samābhāṣya praviveśāśramaṃ punaḥ
tām anudrutya suśroṇīṃ rāvaṇaḥ pratyaṣedhayat |
40 | bhartsayitvā tu rūkṣeṇa svareṇa gatacetanām
mūrdhajeṣu nijagrāha kham upācakrame tataḥ |
41 | tāṃ dadarśa tadā gṛdhro jaṭāyur girigocaraḥ
rudatīṃ rāma rāmeti hriyamāṇāṃ tapasvinīm |