Book 3 Chapter 253 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | tato diśaḥ saṃpravihṛtya pārthā; mṛgān varāhān mahiṣāṃś ca hatvā
dhanurdharāḥ śreṣṭhatamāḥ pṛthivyāṃ; pṛthak carantaḥ sahitā babhūvuḥ |
2 | tato mṛgavyālagaṇānukīrṇaṃ; mahāvanaṃ tad vihagopaghuṣṭam
bhrātṝṃś ca tān abhyavadad yudhiṣṭhiraḥ; śrutvā giro vyāharatāṃ mṛgāṇām |
3 | ādityadīptāṃ diśam abhyupetya; mṛgadvijāḥ krūram ime vadanti
āyāsam ugraṃ prativedayanto; mahāhavaṃ śatrubhir vāvamānam |
4 | kṣipraṃ nivartadhvam alaṃ mṛgair no; mano hi me dūyati dahyate ca
buddhiṃ samācchādya ca me samanyur; uddhūyate prāṇapatiḥ śarīre |
5 | saraḥ suparṇena hṛtoragaṃ yathā; rāṣṭraṃ yathārājakam āttalakṣmi
evaṃvidhaṃ me pratibhāti kāmyakaṃ; śauṇḍair yathā pītarasaś ca kumbhaḥ |
6 | te saindhavair atyanilaughavegair; mahājavair vājibhir uhyamānāḥ
yuktair bṛhadbhiḥ surathair nṛvīrās; tadāśramāyābhimukhā babhūvuḥ |
7 | teṣāṃ tu gomāyur analpaghoṣo; nivartatāṃ vāmam upetya pārśvam
pravyāharat taṃ pravimṛśya rājā; provāca bhīmaṃ ca dhanaṃjayaṃ ca |
8 | yathā vadaty eṣa vihīnayoniḥ; śālāvṛko vāmam upetya pārśvam
suvyaktam asmān avamanya pāpaiḥ; kṛto 'bhimardaḥ kurubhiḥ prasahya |
9 | ity eva te tad vanam āviśanto; mahaty araṇye mṛgayāṃ caritvā
bālām apaśyanta tadā rudantīṃ; dhātreyikāṃ preṣyavadhūṃ priyāyāḥ |
10 | tām indrasenas tvarito 'bhisṛtya; rathād avaplutya tato 'bhyadhāvat
provāca caināṃ vacanaṃ narendra; dhātreyikām ārtataras tadānīm |
11 | kiṃ rodiṣi tvaṃ patitā dharaṇyāṃ; kiṃ te mukhaṃ śuṣyati dīnavarṇam
kaccin na pāpaiḥ sunṛśaṃsakṛdbhiḥ; pramāthitā draupadī rājaputrī anindyarūpā suviśālanetrā; śarīratulyā kurupuṃgavānām |
12 | yady eva devī pṛthivīṃ praviṣṭā; divaṃ prapannāpy atha vā samudram
tasyā gamiṣyanti padaṃ hi pārthās; tathā hi saṃtapyati dharmarājaḥ |
13 | ko hīdṛśānām arimardanānāṃ; kleśakṣamāṇām aparājitānām
prāṇaiḥ samām iṣṭatamāṃ jihīrṣed; anuttamaṃ ratnam iva pramūḍhaḥ na budhyate nāthavatīm ihādya; bahiścaraṃ hṛdayaṃ pāṇḍavānām |
14 | kasyādya kāyaṃ pratibhidya ghorā; mahīṃ pravekṣyanti śitāḥ śarāgryāḥ
mā tvaṃ śucas tāṃ prati bhīru viddhi; yathādya kṛṣṇā punar eṣyatīti nihatya sarvān dviṣataḥ samagrān; pārthāḥ sameṣyanty atha yājñasenyā |
15 | athābravīc cārumukhaṃ pramṛjya; dhātreyikā sārathim indrasenam
jayadrathenāpahṛtā pramathya; pañcendrakalpān paribhūya kṛṣṇā |
16 | tiṣṭhanti vartmāni navāny amūni; vṛkṣāś ca na mlānti tathaiva bhagnāḥ
āvartayadhvaṃ hy anuyāta śīghraṃ; na dūrayātaiva hi rājaputrī |
17 | saṃnahyadhvaṃ sarva evendrakalpā; mahānti cārūṇi ca daṃśanāni
gṛhṇīta cāpāni mahādhanāni; śarāṃś ca śīghraṃ padavīṃ vrajadhvam |
18 | purā hi nirbhartsanadaṇḍamohitā; pramūḍhacittā vadanena śuṣyatā
dadāti kasmai cid anarhate tanuṃ; varājyapūrṇām iva bhasmani srucam |
19 | purā tuṣāgnāv iva hūyate haviḥ; purā śmaśāne srag ivāpavidhyate
purā ca somo 'dhvarago 'valihyate; śunā yathā viprajane pramohite mahaty araṇye mṛgayāṃ caritvā; purā śṛgālo nalinīṃ vigāhate |
20 | mā vaḥ priyāyāḥ sunasaṃ sulocanaṃ; candraprabhācchaṃ vadanaṃ prasannam
spṛśyāc chubhaṃ kaś cid akṛtyakārī; śvā vai puroḍāśam ivopayuṅkṣīt etāni vartmāny anuyāta śīghraṃ; mā vaḥ kālaḥ kṣipram ihātyagād vai |
21 | yudhiṣṭhira uvāca |
21 | bhadre tūṣṇīm āssva niyaccha vācaṃ; māsmatsakāśe paruṣāṇy avocaḥ
rājāno vā yadi vā rājaputrā; balena mattā vañcanāṃ prāpnuvanti |
22 | vaiśaṃpāyana uvāca |
22 | etāvad uktvā prayayur hi śīghraṃ; tāny eva vartmāny anuvartamānāḥ
muhur muhur vyālavad ucchvasanto; jyāṃ vikṣipantaś ca mahādhanurbhyaḥ |
23 | tato 'paśyaṃs tasya sainyasya reṇum; uddhūtaṃ vai vājikhurapraṇunnam
padātīnāṃ madhyagataṃ ca dhaumyaṃ; vikrośantaṃ bhīmam abhidraveti |
24 | te sāntvya dhaumyaṃ paridīnasattvāḥ; sukhaṃ bhavān etv iti rājaputrāḥ
śyenā yathaivāmiṣasaṃprayuktā; javena tat sainyam athābhyadhāvan |
25 | teṣāṃ mahendropamavikramāṇāṃ; saṃrabdhānāṃ dharṣaṇād yājñasenyāḥ
krodhaḥ prajajvāla jayadrathaṃ ca; dṛṣṭvā priyāṃ tasya rathe sthitāṃ ca |
26 | pracukruśuś cāpy atha sindhurājaṃ; vṛkodaraś caiva dhanaṃjayaś ca
yamau ca rājā ca mahādhanurdharās; tato diśaḥ saṃmumuhuḥ pareṣām |