Book 3 Chapter 239 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | prāyopaviṣṭaṃ rājānaṃ duryodhanam amarṣaṇam
uvāca sāntvayan rājañ śakuniḥ saubalas tadā |
2 | samyag uktaṃ hi karṇena tac chrutaṃ kaurava tvayā
mayāhṛtāṃ śriyaṃ sphītāṃ mohāt samapahāya kim tvam abuddhyā nṛpavara prāṇān utsraṣṭum icchasi |
3 | adya cāpy avagacchāmi na vṛddhāḥ sevitās tvayā
yaḥ samutpatitaṃ harṣaṃ dainyaṃ vā na niyacchati sa naśyati śriyaṃ prāpya pātram āmam ivāmbhasi |
4 | atibhīrum atiklībaṃ dīrghasūtraṃ pramādinam
vyasanād viṣayākrāntaṃ na bhajanti nṛpaṃ śriyaḥ |
5 | satkṛtasya hi te śoko viparīte kathaṃ bhavet
mā kṛtaṃ śobhanaṃ pārthaiḥ śokam ālambya nāśaya |
6 | yatra harṣas tvayā kāryaḥ satkartavyāś ca pāṇḍavāḥ
tatra śocasi rājendra viparītam idaṃ tava |
7 | prasīda mā tyajātmānaṃ tuṣṭaś ca sukṛtaṃ smara
prayaccha rājyaṃ pārthānāṃ yaśo dharmam avāpnuhi |
8 | kriyām etāṃ samājñāya kṛtaghno na bhaviṣyasi
saubhrātraṃ pāṇḍavaiḥ kṛtvā samavasthāpya caiva tān pitryaṃ rājyaṃ prayacchaiṣāṃ tataḥ sukham avāpnuhi |
9 | śakunes tu vacaḥ śrutvā duḥśāsanam avekṣya ca
pādayoḥ patitaṃ vīraṃ viklavaṃ bhrātṛsauhṛdāt |
10 | bāhubhyāṃ sādhujātābhyāṃ duḥśāsanam ariṃdamam
utthāpya saṃpariṣvajya prītyājighrata mūrdhani |
11 | karṇasaubalayoś cāpi saṃsmṛtya vacanāny asau
nirvedaṃ paramaṃ gatvā rājā duryodhanas tadā vrīḍayābhiparītātmā nairāśyam agamat param |
12 | suhṛdāṃ caiva tac chrutvā samanyur idam abravīt
na dharmadhanasaukhyena naiśvaryeṇa na cājñayā naiva bhogaiś ca me kāryaṃ mā vihanyata gacchata |
13 | niściteyaṃ mama matiḥ sthitā prāyopaveśane
gacchadhvaṃ nagaraṃ sarve pūjyāś ca guravo mama |
14 | ta evam uktāḥ pratyūcū rājānam arimardanam
yā gatis tava rājendra sāsmākam api bhārata kathaṃ vā saṃpravekṣyāmas tvadvihīnāḥ puraṃ vayam |
15 | sa suhṛdbhir amātyaiś ca bhrātṛbhiḥ svajanena ca
bahuprakāram apy ukto niścayān na vyacālyata |
16 | darbhaprastaram āstīrya niścayād dhṛtarāṣṭrajaḥ
saṃspṛśyāpaḥ śucir bhūtvā bhūtalaṃ samupāśritaḥ |
17 | kuśacīrāmbaradharaḥ paraṃ niyamam āsthitaḥ
vāgyato rājaśārdūlaḥ sa svargagatikāṅkṣayā manasopacitiṃ kṛtvā nirasya ca bahiṣkriyāḥ |
18 | atha taṃ niścayaṃ tasya buddhvā daiteyadānavāḥ
pātālavāsino raudrāḥ pūrvaṃ devair vinirjitāḥ |
19 | te svapakṣakṣayaṃ taṃ tu jñātvā duryodhanasya vai
āhvānāya tadā cakruḥ karma vaitānasaṃbhavam |
20 | bṛhaspatyuśanoktaiś ca mantrair mantraviśāradāḥ
atharvavedaproktaiś ca yāś copaniṣadi kriyāḥ mantrajapyasamāyuktās tās tadā samavartayan |
21 | juhvaty agnau haviḥ kṣīraṃ mantravat susamāhitāḥ
brāhmaṇā vedavedāṅgapāragāḥ sudṛḍhavratāḥ |
22 | karmasiddhau tadā tatra jṛmbhamāṇā mahādbhutā
kṛtyā samutthitā rājan kiṃ karomīti cābravīt |
23 | āhur daityāś ca tāṃ tatra suprītenāntarātmanā
prāyopaviṣṭaṃ rājānaṃ dhārtarāṣṭram ihānaya |
24 | tatheti ca pratiśrutya sā kṛtyā prayayau tadā
nimeṣād agamac cāpi yatra rājā suyodhanaḥ |
25 | samādāya ca rājānaṃ praviveśa rasātalam
dānavānāṃ muhūrtāc ca tam ānītaṃ nyavedayat |
26 | tam ānītaṃ nṛpaṃ dṛṣṭvā rātrau saṃhatya dānavāḥ
prahṛṣṭamanasaḥ sarve kiṃ cid utphullalocanāḥ sābhimānam idaṃ vākyaṃ duryodhanam athābruvan |