Book 3 Chapter 219 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | śriyā juṣṭaṃ mahāsenaṃ devasenāpatiṃ kṛtam
saptarṣipatnyaḥ ṣaḍ devyas tatsakāśam athāgaman |
2 | ṛṣibhiḥ saṃparityaktā dharmayuktā mahāvratāḥ
drutam āgamya cocus tā devasenāpatiṃ prabhum |
3 | vayaṃ putra parityaktā bhartṛbhir devasaṃmitaiḥ
akāraṇād ruṣā tāta puṇyasthānāt paricyutāḥ |
4 | asmābhiḥ kila jātas tvam iti kenāpy udāhṛtam
asatyam etat saṃśrutya tasmān nas trātum arhasi |
5 | akṣayaś ca bhavet svargas tvatprasādād dhi naḥ prabho
tvāṃ putraṃ cāpy abhīpsāmaḥ kṛtvaitad anṛṇo bhava |
6 | skanda uvāca |
6 | mātaro hi bhavatyo me suto vo 'ham aninditāḥ
yac cābhīpsatha tat sarvaṃ saṃbhaviṣyati vas tathā |
7 | mārkaṇḍeya uvāca |
7 | evam ukte tataḥ śakraṃ kiṃ kāryam iti so 'bravīt
uktaḥ skandena brūhīti so 'bravīd vāsavas tataḥ |
8 | abhijit spardhamānā tu rohiṇyā kanyasī svasā
icchantī jyeṣṭhatāṃ devī tapas taptuṃ vanaṃ gatā |
9 | tatra mūḍho 'smi bhadraṃ te nakṣatraṃ gaganāc cyutam
kālaṃ tv imaṃ paraṃ skanda brahmaṇā saha cintaya |
10 | dhaniṣṭhādis tadā kālo brahmaṇā parinirmitaḥ
rohiṇyādyo 'bhavat pūrvam evaṃ saṃkhyā samābhavat |
11 | evam ukte tu śakreṇa tridivaṃ kṛttikā gatāḥ
nakṣatraṃ śakaṭākāraṃ bhāti tad vahnidaivatam |
12 | vinatā cābravīt skandaṃ mama tvaṃ piṇḍadaḥ sutaḥ
icchāmi nityam evāhaṃ tvayā putra sahāsitum |
13 | skanda uvāca |
13 | evam astu namas te 'stu putrasnehāt praśādhi mām
snuṣayā pūjyamānā vai devi vatsyasi nityadā |
14 | mārkaṇḍeya uvāca |
14 | atha mātṛgaṇaḥ sarvaḥ skandaṃ vacanam abravīt
vayaṃ sarvasya lokasya mātaraḥ kavibhiḥ stutāḥ icchāmo mātaras tubhyaṃ bhavituṃ pūjayasva naḥ |
15 | skanda uvāca |
15 | mātaras tu bhavatyo me bhavatīnām ahaṃ sutaḥ
ucyatāṃ yan mayā kāryaṃ bhavatīnām athepsitam |
16 | mātara ūcuḥ |
16 | yās tu tā mātaraḥ pūrvaṃ lokasyāsya prakalpitāḥ
asmākaṃ tad bhavet sthānaṃ tāsāṃ caiva na tad bhavet |
17 | bhavema pūjyā lokasya na tāḥ pūjyāḥ surarṣabha
prajāsmākaṃ hṛtās tābhis tvatkṛte tāḥ prayaccha naḥ |
18 | skanda uvāca |
18 | dattāḥ prajā na tāḥ śakyā bhavatībhir niṣevitum
anyāṃ vaḥ kāṃ prayacchāmi prajāṃ yāṃ manasecchatha |
19 | mātara ūcuḥ |
19 | icchāma tāsāṃ mātṝṇāṃ prajā bhoktuṃ prayaccha naḥ
tvayā saha pṛthagbhūtā ye ca tāsām atheśvarāḥ |
20 | skanda uvāca |
20 | prajā vo dadmi kaṣṭaṃ tu bhavatībhir udāhṛtam
parirakṣata bhadraṃ vaḥ prajāḥ sādhu namaskṛtāḥ |
21 | mātara ūcuḥ |
21 | parirakṣāma bhadraṃ te prajāḥ skanda yathecchasi
tvayā no rocate skanda sahavāsaś ciraṃ prabho |
22 | skanda uvāca |
22 | yāvat ṣoḍaśa varṣāṇi bhavanti taruṇāḥ prajāḥ
prabādhata manuṣyāṇāṃ tāvad rūpaiḥ pṛthagvidhaiḥ |
23 | ahaṃ ca vaḥ pradāsyāmi raudram ātmānam avyayam
paramaṃ tena sahitā sukhaṃ vatsyatha pūjitāḥ |
24 | mārkaṇḍeya uvāca |
24 | tataḥ śarīrāt skandasya puruṣaḥ kāñcanaprabhaḥ
bhoktuṃ prajāḥ sa martyānāṃ niṣpapāta mahābalaḥ |
25 | apatat sa tadā bhūmau visaṃjño 'tha kṣudhānvitaḥ
skandena so 'bhyanujñāto raudrarūpo 'bhavad grahaḥ skandāpasmāram ity āhur grahaṃ taṃ dvijasattamāḥ |
26 | vinatā tu mahāraudrā kathyate śakunigrahaḥ
pūtanāṃ rākṣasīṃ prāhus taṃ vidyāt pūtanāgraham |
27 | kaṣṭā dāruṇarūpeṇa ghorarūpā niśācarī
piśācī dāruṇākārā kathyate śītapūtanā garbhān sā mānuṣīṇāṃ tu harate ghoradarśanā |
28 | aditiṃ revatīṃ prāhur grahas tasyās tu raivataḥ
so 'pi bālāñ śiśūn ghoro bādhate vai mahāgrahaḥ |
29 | daityānāṃ yā ditir mātā tām āhur mukhamaṇḍikām
atyarthaṃ śiśumāṃsena saṃprahṛṣṭā durāsadā |
30 | kumārāś ca kumāryaś ca ye proktāḥ skandasaṃbhavāḥ
te 'pi garbhabhujaḥ sarve kauravya sumahāgrahāḥ |
31 | tāsām eva kumārīṇāṃ patayas te prakīrtitāḥ
ajñāyamānā gṛhṇanti bālakān raudrakarmiṇaḥ |
32 | gavāṃ mātā tu yā prājñaiḥ kathyate surabhir nṛpa
śakunis tām athāruhya saha bhuṅkte śiśūn bhuvi |
33 | saramā nāma yā mātā śunāṃ devī janādhipa
sāpi garbhān samādatte mānuṣīṇāṃ sadaiva hi |
34 | pādapānāṃ ca yā mātā karañjanilayā hi sā
karañje tāṃ namasyanti tasmāt putrārthino narāḥ |
35 | ime tv aṣṭādaśānye vai grahā māṃsamadhupriyāḥ
dvipañcarātraṃ tiṣṭhanti satataṃ sūtikāgṛhe |
36 | kadrūḥ sūkṣmavapur bhūtvā garbhiṇīṃ praviśed yadā
bhuṅkte sā tatra taṃ garbhaṃ sā tu nāgaṃ prasūyate |
37 | gandharvāṇāṃ tu yā mātā sā garbhaṃ gṛhya gacchati
tato vilīnagarbhā sā mānuṣī bhuvi dṛśyate |
38 | yā janitrī tv apsarasāṃ garbham āste pragṛhya sā
upaviṣṭaṃ tato garbhaṃ kathayanti manīṣiṇaḥ |
39 | lohitasyodadheḥ kanyā dhātrī skandasya sā smṛtā
lohitāyanir ity evaṃ kadambe sā hi pūjyate |
40 | puruṣeṣu yathā rudras tathāryā pramadāsv api
āryā mātā kumārasya pṛthakkāmārtham ijyate |
41 | evam ete kumārāṇāṃ mayā proktā mahāgrahāḥ
yāvat ṣoḍaśa varṣāṇi aśivās te śivās tataḥ |
42 | ye ca mātṛgaṇāḥ proktāḥ puruṣāś caiva ye grahāḥ
sarve skandagrahā nāma jñeyā nityaṃ śarīribhiḥ |
43 | teṣāṃ praśamanaṃ kāryaṃ snānaṃ dhūpam athāñjanam
balikarmopahāraś ca skandasyejyā viśeṣataḥ |
44 | evam ete 'rcitāḥ sarve prayacchanti śubhaṃ nṛṇām
āyur vīryaṃ ca rājendra samyak pūjānamaskṛtāḥ |
45 | ūrdhvaṃ tu ṣoḍaśād varṣād ye bhavanti grahā nṛṇām
tān ahaṃ saṃpravakṣyāmi namaskṛtya maheśvaram |
46 | yaḥ paśyati naro devāñ jāgrad vā śayito 'pi vā
unmādyati sa tu kṣipraṃ taṃ tu devagrahaṃ viduḥ |
47 | āsīnaś ca śayānaś ca yaḥ paśyati naraḥ pitṝn
unmādyati sa tu kṣipraṃ sa jñeyas tu pitṛgrahaḥ |
48 | avamanyati yaḥ siddhān kruddhāś cāpi śapanti yam
unmādyati sa tu kṣipraṃ jñeyaḥ siddhagrahas tu saḥ |
49 | upāghrāti ca yo gandhān rasāṃś cāpi pṛthagvidhān
unmādyati sa tu kṣipraṃ sa jñeyo rākṣaso grahaḥ |
50 | gandharvāś cāpi yaṃ divyāḥ saṃspṛśanti naraṃ bhuvi
unmādyati sa tu kṣipraṃ graho gāndharva eva saḥ |
51 | āviśanti ca yaṃ yakṣāḥ puruṣaṃ kālaparyaye
unmādyati sa tu kṣipraṃ jñeyo yakṣagrahas tu saḥ |
52 | adhirohanti yaṃ nityaṃ piśācāḥ puruṣaṃ kva cit
unmādyati sa tu kṣipraṃ paiśācaṃ taṃ grahaṃ viduḥ |
53 | yasya doṣaiḥ prakupitaṃ cittaṃ muhyati dehinaḥ
unmādyati sa tu kṣipraṃ sādhanaṃ tasya śāstrataḥ |
54 | vaiklavyāc ca bhayāc caiva ghorāṇāṃ cāpi darśanāt
unmādyati sa tu kṣipraṃ sattvaṃ tasya tu sādhanam |
55 | kaś cit krīḍitukāmo vai bhoktukāmas tathāparaḥ
abhikāmas tathaivānya ity eṣa trividho grahaḥ |
56 | yāvat saptativarṣāṇi bhavanty ete grahā nṛṇām
ataḥ paraṃ dehināṃ tu grahatulyo bhavej jvaraḥ |
57 | aprakīrṇendriyaṃ dāntaṃ śuciṃ nityam atandritam
āstikaṃ śraddadhānaṃ ca varjayanti sadā grahāḥ |
58 | ity eṣa te grahoddeśo mānuṣāṇāṃ prakīrtitaḥ
na spṛśanti grahā bhaktān narān devaṃ maheśvaram |