Book 3 Chapter 205 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | gurū nivedya viprāya tau mātāpitarāv ubhau
punar eva sa dharmātmā vyādho brāhmaṇam abravīt |
2 | pravṛttacakṣur jāto 'smi saṃpaśya tapaso balam
yadartham ukto 'si tayā gacchasva mithilām iti |
3 | patiśuśrūṣaparayā dāntayā satyaśīlayā
mithilāyāṃ vasan vyādhaḥ sa te dharmān pravakṣyati |
4 | brāhmaṇa uvāca |
4 | pativratāyāḥ satyāyāḥ śīlāḍhyāyā yatavrata
saṃsmṛtya vākyaṃ dharmajña guṇavān asi me mataḥ |
5 | vyādha uvāca |
5 | yat tadā tvaṃ dvijaśreṣṭha tayokto māṃ prati prabho
dṛṣṭam etat tayā samyag ekapatnyā na saṃśayaḥ |
6 | tvadanugrahabuddhyā tu vipraitad darśitaṃ mayā
vākyaṃ ca śṛṇu me tāta yat te vakṣye hitaṃ dvija |
7 | tvayā vinikṛtā mātā pitā ca dvijasattama
anisṛṣṭo 'si niṣkrānto gṛhāt tābhyām anindita vedoccāraṇakāryārtham ayuktaṃ tat tvayā kṛtam |
8 | tava śokena vṛddhau tāv andhau jātau tapasvinau
tau prasādayituṃ gaccha mā tvā dharmo 'tyagān mahān |
9 | tapasvī tvaṃ mahātmā ca dharme ca nirataḥ sadā
sarvam etad apārthaṃ te kṣipraṃ tau saṃprasādaya |
10 | śraddadhasva mama brahman nānyathā kartum arhasi
gamyatām adya viprarṣe śreyas te kathayāmy aham |
11 | brāhmaṇa uvāca |
11 | yad etad uktaṃ bhavatā sarvaṃ satyam asaṃśayam
prīto 'smi tava dharmajña sādhvācāra guṇānvita |
12 | vyādha uvāca |
12 | daivatapratimo hi tvaṃ yas tvaṃ dharmam anuvrataḥ
purāṇaṃ śāśvataṃ divyaṃ duṣprāpam akṛtātmabhiḥ |
13 | atandritaḥ kuru kṣipraṃ mātāpitror hi pūjanam
ataḥ param ahaṃ dharmaṃ nānyaṃ paśyāmi kaṃ cana |
14 | brāhmaṇa uvāca |
14 | ihāham āgato diṣṭyā diṣṭyā me saṃgataṃ tvayā
īdṛśā durlabhā loke narā dharmapradarśakāḥ |
15 | eko narasahasreṣu dharmavid vidyate na vā
prīto 'smi tava satyena bhadraṃ te puruṣottama |
16 | patamāno hi narake bhavatāsmi samuddhṛtaḥ
bhavitavyam athaivaṃ ca yad dṛṣṭo 'si mayānagha |
17 | rājā yayātir dauhitraiḥ patitas tārito yathā
sadbhiḥ puruṣaśārdūla tathāhaṃ bhavatā tv iha |
18 | mātāpitṛbhyāṃ śuśrūṣāṃ kariṣye vacanāt tava
nākṛtātmā vedayati dharmādharmaviniścayam |
19 | durjñeyaḥ śāśvato dharmaḥ śūdrayonau hi vartatā
na tvāṃ śūdram ahaṃ manye bhavitavyaṃ hi kāraṇam yena karmavipākena prāpteyaṃ śūdratā tvayā |
20 | etad icchāmi vijñātuṃ tattvena hi mahāmate
kāmayā brūhi me tathyaṃ sarvaṃ tvaṃ prayatātmavān |
21 | vyādha uvāca |
21 | anatikramaṇīyā hi brāhmaṇā vai dvijottama
śṛṇu sarvam idaṃ vṛttaṃ pūrvadehe mamānagha |
22 | ahaṃ hi brāhmaṇaḥ pūrvam āsaṃ dvijavarātmaja
vedādhyāyī sukuśalo vedāṅgānāṃ ca pāragaḥ ātmadoṣakṛtair brahmann avasthāṃ prāptavān imām |
23 | kaś cid rājā mama sakhā dhanurvedaparāyaṇaḥ
saṃsargād dhanuṣi śreṣṭhas tato 'ham abhavaṃ dvija |
24 | etasminn eva kāle tu mṛgayāṃ nirgato nṛpaḥ
sahito yodhamukhyaiś ca mantribhiś ca susaṃvṛtaḥ tato 'bhyahan mṛgāṃs tatra subahūn āśramaṃ prati |
25 | atha kṣiptaḥ śaro ghoro mayāpi dvijasattama
tāḍitaś ca munis tena śareṇānataparvaṇā |
26 | bhūmau nipatito brahmann uvāca pratinādayan
nāparādhyāmy ahaṃ kiṃ cit kena pāpam idaṃ kṛtam |
27 | manvānas taṃ mṛgaṃ cāhaṃ saṃprāptaḥ sahasā munim
apaśyaṃ tam ṛṣiṃ viddhaṃ śareṇānataparvaṇā tam ugratapasaṃ vipraṃ niṣṭanantaṃ mahītale |
28 | akāryakaraṇāc cāpi bhṛśaṃ me vyathitaṃ manaḥ
ajānatā kṛtam idaṃ mayety atha tam abruvam kṣantum arhasi me brahmann iti cokto mayā muniḥ |
29 | tataḥ pratyabravīd vākyam ṛṣir māṃ krodhamūrchitaḥ
vyādhas tvaṃ bhavitā krūra śūdrayonāv iti dvija |