Book 3 Chapter 195
1	mārkaṇḍeya uvāca
1	dhundhur nāma mahātejās tayoḥ putro mahādyutiḥ sa tapo 'tapyata mahan mahāvīryaparākramaḥ
2	atiṣṭhad ekapādena kṛśo dhamanisaṃtataḥ tasmai brahmā dadau prīto varaṃ vavre sa ca prabho
3	devadānavayakṣāṇāṃ sarpagandharvarakṣasām avadhyo 'haṃ bhaveyaṃ vai vara eṣa vṛto mayā
4	evaṃ bhavatu gaccheti tam uvāca pitāmahaḥ sa evam uktas tatpādau mūrdhnā spṛśya jagāma ha
5	sa tu dhundhur varaṃ labdhvā mahāvīryaparākramaḥ anusmaran pitṛvadhaṃ tato viṣṇum upādravat
6	sa tu devān sagandharvāñ jitvā dhundhur amarṣaṇaḥ babādha sarvān asakṛd devān viṣṇuṃ ca vai bhṛśam
7	samudro vālukāpūrṇa ujjānaka iti smṛtaḥ āgamya ca sa duṣṭātmā taṃ deśaṃ bharatarṣabha bādhate sma paraṃ śaktyā tam uttaṅkāśramaṃ prabho
8	antarbhūmigatas tatra vālukāntarhitas tadā madhukaiṭabhayoḥ putro dhundhur bhīmaparākramaḥ
9	śete lokavināśāya tapobalasamāśritaḥ uttaṅkasyāśramābhyāśe niḥśvasan pāvakārciṣaḥ
10	etasminn eva kāle tu sabhṛtyabalavāhanaḥ kuvalāśvo narapatir anvito balaśālinām
11	sahasrair ekaviṃśatyā putrāṇām arimardanaḥ prāyād uttaṅkasahito dhundhos tasya niveśanam
12	tam āviśat tato viṣṇur bhagavāṃs tejasā prabhuḥ uttaṅkasya niyogena lokānāṃ hitakāmyayā
13	tasmin prayāte durdharṣe divi śabdo mahān abhūt eṣa śrīmān nṛpasuto dhundhumāro bhaviṣyati
14	divyaiś ca puṣpais taṃ devāḥ samantāt paryavākiran devadundubhayaś caiva neduḥ svayam udīritāḥ
15	śītaś ca vāyuḥ pravavau prayāṇe tasya dhīmataḥ vipāṃsulāṃ mahīṃ kurvan vavarṣa ca sureśvaraḥ
16	antarikṣe vimānāni devatānāṃ yudhiṣṭhira tatraiva samadṛśyanta dhundhur yatra mahāsuraḥ
17	kuvalāśvasya dhundhoś ca yuddhakautūhalānvitāḥ devagandharvasahitāḥ samavaikṣan maharṣayaḥ
18	nārāyaṇena kauravya tejasāpyāyitas tadā sa gato nṛpatiḥ kṣipraṃ putrais taiḥ sarvatodiśam
19	arṇavaṃ khānayām āsa kuvalāśvo mahīpatiḥ kuvalāśvasya putrais tu tasmin vai vālukārṇave
20	saptabhir divasaiḥ khātvā dṛṣṭo dhundhur mahābalaḥ āsīd ghoraṃ vapus tasya vālukāntarhitaṃ mahat dīpyamānaṃ yathā sūryas tejasā bharatarṣabha
21	tato dhundhur mahārāja diśam āśritya paścimām supto 'bhūd rājaśārdūla kālānalasamadyutiḥ
22	kuvalāśvasya putrais tu sarvataḥ parivāritaḥ abhidrutaḥ śarais tīkṣṇair gadābhir musalair api paṭṭiśaiḥ parighaiḥ prāsaiḥ khaḍgaiś ca vimalaiḥ śitaiḥ
23	sa vadhyamānaḥ saṃkruddhaḥ samuttasthau mahābalaḥ kruddhaś cābhakṣayat teṣāṃ śastrāṇi vividhāni ca
24	āsyād vaman pāvakaṃ sa saṃvartakasamaṃ tadā tān sarvān nṛpateḥ putrān adahat svena tejasā
25	mukhajenāgninā kruddho lokān udvartayann iva kṣaṇena rājaśārdūla pureva kapilaḥ prabhuḥ sagarasyātmajān kruddhas tad adbhutam ivābhavat
26	teṣu krodhāgnidagdheṣu tadā bharatasattama taṃ prabuddhaṃ mahātmānaṃ kumbhakarṇam ivāparam āsasāda mahātejāḥ kuvalāśvo mahīpatiḥ
27	tasya vāri mahārāja susrāva bahu dehataḥ tadāpīyata tat tejo rājā vārimayaṃ nṛpa yogī yogena vahniṃ ca śamayām āsa vāriṇā
28	brahmāstreṇa tadā rājā daityaṃ krūraparākramam dadāha bharataśreṣṭha sarvalokābhayāya vai
29	so 'streṇa dagdhvā rājarṣiḥ kuvalāśvo mahāsuram suraśatrum amitraghnas trilokeśa ivāparaḥ dhundhumāra iti khyāto nāmnā samabhavat tataḥ
30	prītaiś ca tridaśaiḥ sarvair maharṣisahitais tadā varaṃ vṛṇīṣvety uktaḥ sa prāñjaliḥ praṇatas tadā atīva mudito rājann idaṃ vacanam abravīt
31	dadyāṃ vittaṃ dvijāgryebhyaḥ śatrūṇāṃ cāpi durjayaḥ sakhyaṃ ca viṣṇunā me syād bhūteṣv adroha eva ca dharme ratiś ca satataṃ svarge vāsas tathākṣayaḥ
32	tathāstv iti tato devaiḥ prītair uktaḥ sa pārthivaḥ ṛṣibhiś ca sagandharvair uttaṅkena ca dhīmatā
33	sabhājya cainaṃ vividhair āśīrvādais tato nṛpam devā maharṣayaś caiva svāni sthānāni bhejire
34	tasya putrās trayaḥ śiṣṭā yudhiṣṭhira tadābhavan dṛḍhāśvaḥ kapilāśvaś ca candrāśvaś caiva bhārata tebhyaḥ paramparā rājann ikṣvākūṇāṃ mahātmanām
35	evaṃ sa nihatas tena kuvalāśvena sattama dhundhur daityo mahāvīryo madhukaiṭabhayoḥ sutaḥ
36	kuvalāśvas tu nṛpatir dhundhumāra iti smṛtaḥ nāmnā ca guṇasaṃyuktas tadā prabhṛti so 'bhavat
37	etat te sarvam ākhyātaṃ yan māṃ tvaṃ paripṛcchasi dhaundhumāram upākhyānaṃ prathitaṃ yasya karmaṇā
38	idaṃ tu puṇyam ākhyānaṃ viṣṇoḥ samanukīrtanam śṛṇuyād yaḥ sa dharmātmā putravāṃś ca bhaven naraḥ
39	āyuṣmān dhṛtimāṃś caiva śrutvā bhavati parvasu na ca vyādhibhayaṃ kiṃ cit prāpnoti vigatajvaraḥ