Book 3 Chapter 191 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | mārkaṇḍeyam ṛṣayaḥ pāṇḍavāś ca paryapṛcchan
asti kaś cid bhavataś cirajātatara iti |
2 | sa tān uvāca
asti khalu rājarṣir indradyumno nāma kṣīṇapuṇyas tridivāt pracyutaḥ kīrtis te vyucchinneti sa mām upātiṣṭhat atha pratyabhijānāti māṃ bhavān iti |
3 | tam aham abruvam
na vayaṃ rāsāyanikāḥ śarīropatāpenātmanaḥ samārabhāmahe 'rthānām anuṣṭhānam |
4 | asti khalu himavati prākārakarṇo nāmolūkaḥ
sa bhavantaṃ yadi jānīyāt prakṛṣṭe cādhvani himavān tatrāsau prativasatīti |
5 | sa mām aśvo bhūtvā tatrāvahad yatra babhūvolūkaḥ |
6 | athainaṃ sa rājarṣiḥ paryapṛcchat
pratyabhijānāti māṃ bhavān iti |
7 | sa muhūrtaṃ dhyātvābravīd enam
nābhijāne bhavantam iti |
8 | sa evam ukto rājarṣir indradyumnaḥ punas tam ulūkam abravīt
asti kaś cid bhavataś cirajātatara iti |
9 | sa evam ukto 'bravīd enam
asti khalv indradyumnasaro nāma tasmin nāḍījaṅgho nāma bakaḥ prativasati so 'smattaś cirajātataraḥ taṃ pṛccheti |
10 | tata indradyumno māṃ colūkaṃ cādāya tat saro 'gacchad yatrāsau nāḍījaṅgho nāma bako babhūva |
11 | so 'smābhiḥ pṛṣṭaḥ
bhavān indradyumnaṃ rājānaṃ pratyabhijānātīti |
12 | sa evam ukto 'bravīn muhūrtaṃ dhyātvā
nābhijānāmy aham indradyumnaṃ rājānam iti |
13 | tataḥ so 'smābhiḥ pṛṣṭaḥ
asti kaś cid anyo bhavataś cirajātatara iti |
14 | sa no 'bravīd asti khalv ihaiva sarasy akūpāro nāma kacchapaḥ prativasati
sa mattaś cirajātatara iti sa yadi kathaṃ cid abhijānīyād imaṃ rājānaṃ tam akūpāraṃ pṛcchāma iti |
15 | tataḥ sa bakas tam akūpāraṃ kacchapaṃ vijñāpayām āsa
asty asmākam abhipretaṃ bhavantaṃ kaṃ cid artham abhipraṣṭum sādhv āgamyatāṃ tāvad iti |
16 | etac chrutvā sa kacchapas tasmāt sarasa utthāyābhyagacchad yatra tiṣṭhāmo vayaṃ tasya sarasas tīre |
17 | āgataṃ cainaṃ vayam apṛcchāma
bhavān indradyumnaṃ rājānam abhijānātīti |
18 |
sa muhūrtaṃ dhyātvā bāṣpapūrṇanayana udvignahṛdayo vepamāno visaṃjñakalpaḥ prāñjalir abravīt
kim aham enaṃ na pratyabhijānāmi ahaṃ hy anena sahasrakṛtvaḥ pūrvam agnicitiṣūpahitapūrvaḥ saraś cedam asya dakṣiṇādattābhir gobhir atikramamāṇābhiḥ kṛtam atra cāhaṃ prativasāmīti |
19 | athaitat kacchapenodāhṛtaṃ śrutvā samanantaraṃ devalokād devarathaḥ prādurāsīt |
20 | vācaś cāśrūyantendradyumnaṃ prati
prastutas te svargaḥ yathocitaṃ sthānam abhipadyasva kīrtimān asi avyagro yāhīti |
21 | divaṃ spṛśati bhūmiṃ ca śabdaḥ puṇyasya karmaṇaḥ
yāvat sa śabdo bhavati tāvat puruṣa ucyate |
22 | akīrtiḥ kīrtyate yasya loke bhūtasya kasya cit
pataty evādhamāṃl lokān yāvac chabdaḥ sa kīrtyate |
23 | tasmāt kalyāṇavṛttaḥ syād atyantāya naro bhuvi
vihāya vṛttaṃ pāpiṣṭhaṃ dharmam evābhisaṃśrayet |
24 | ity etac chrutvā sa rājābravīt
tiṣṭha tāvad yāvad idānīm imau vṛddhau yathāsthānaṃ pratipādayāmīti |
25 | sa māṃ prākārakarṇaṃ colūkaṃ yathocite sthāne pratipādya tenaiva yānena saṃsiddho yathocitaṃ sthānaṃ pratipanna |
26 | etan mayānubhūtaṃ cirajīvinā dṛṣṭam iti pāṇḍavān uvāca mārkaṇḍeyaḥ |
27 | pāṇḍavāś cocuḥ prītāḥ
sādhu śobhanaṃ kṛtaṃ bhavatā rājānam indradyumnaṃ svargalokāc cyutaṃ sve sthāne svarge punaḥ pratipādayateti |
28 | athainān abravīd asau
nanu devakīputreṇāpi kṛṣṇena narake majjamāno rājarṣir nṛgas tasmāt kṛcchrāt samuddhṛtya punaḥ svargaṃ pi |