Book 3 Chapter 189 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | tataś corakṣayaṃ kṛtvā dvijebhyaḥ pṛthivīm imām
vājimedhe mahāyajñe vidhivat kalpayiṣyati |
2 | sthāpayitvā sa maryādāḥ svayambhuvihitāḥ śubhāḥ
vanaṃ puṇyayaśaḥkarmā jarāvān saṃśrayiṣyati |
3 | tacchīlam anuvartsyante manuṣyā lokavāsinaḥ
vipraiś corakśaye caiva kṛte kṣemaṃ bhaviṣyati |
4 | kṛṣṇājināni śaktīś ca triśūlāny āyudhāni ca
sthāpayan vipraśārdūlo deśeṣu vijiteṣu ca |
5 | saṃstūyamāno viprendrair mānayāno dvijottamān
kalkiś cariṣyati mahīṃ sadā dasyuvadhe rataḥ |
6 | hā tāta hā sutety evaṃ tās tā vācaḥ sudāruṇāḥ
vikrośamānān subhṛśaṃ dasyūn neṣyati saṃkṣayam |
7 | tato 'dharmavināśo vai dharmavṛddhiś ca bhārata
bhaviṣyati kṛte prāpte kriyāvāṃś ca janas tathā |
8 | ārāmāś caiva caityāś ca taṭākāny avaṭās tathā
yajñakriyāś ca vividhā bhaviṣyanti kṛte yuge |
9 | brāhmaṇāḥ sādhavaś caiva munayaś ca tapasvinaḥ
āśramāḥ sahapāṣaṇḍāḥ sthitāḥ satye janāḥ prajāḥ |
10 | jāsyanti sarvabījāni upyamānāni caiva ha
sarveṣv ṛtuṣu rājendra sarvaṃ sasyaṃ bhaviṣyati |
11 | narā dāneṣu niratā vrateṣu niyameṣu ca
japayajñaparā viprā dharmakāmā mudā yutāḥ pālayiṣyanti rājāno dharmeṇemāṃ vasuṃdharām |
12 | vyavahāraratā vaiśyā bhaviṣyanti kṛte yuge
ṣaṭkarmaniratā viprāḥ kṣatriyā rakṣaṇe ratāḥ |
13 | śuśrūṣāyāṃ ratāḥ śūdrās tathā varṇatrayasya ca
eṣa dharmaḥ kṛtayuge tretāyāṃ dvāpare tathā paścime yugakāle ca yaḥ sa te saṃprakīrtitaḥ |
14 | sarvalokasya viditā yugasaṃkhyā ca pāṇḍava
etat te sarvam ākhyātam atītānāgataṃ mayā vāyuproktam anusmṛtya purāṇam ṛṣisaṃstutam |
15 | evaṃ saṃsāramārgā me bahuśaś cirajīvinā
dṛṣṭāś caivānubhūtāś ca tāṃs te kathitavān aham |
16 | idaṃ caivāparaṃ bhūyaḥ saha bhrātṛbhir acyuta
dharmasaṃśayamokṣārthaṃ nibodha vacanaṃ mama |
17 | dharme tvayātmā saṃyojyo nityaṃ dharmabhṛtāṃ vara
dharmātmā hi sukhaṃ rājā pretya ceha ca nandati |
18 | nibodha ca śubhāṃ vāṇīṃ yāṃ pravakṣyāmi te 'nagha
na brāhmaṇe paribhavaḥ kartavyas te kadā cana brāhmaṇo ruṣito hanyād api lokān pratijñayā |
19 | vaiśaṃpāyana uvāca |
19 | mārkaṇḍeyavacaḥ śrutvā kurūṇāṃ pravaro nṛpaḥ
uvāca vacanaṃ dhīmān paramaṃ paramadyutiḥ |
20 | kasmin dharme mayā stheyaṃ prajāḥ saṃrakṣatā mune
kathaṃ ca vartamāno vai na cyaveyaṃ svadharmataḥ |
21 | mārkaṇḍeya uvāca |
21 | dayāvān sarvabhūteṣu hito rakto 'nasūyakaḥ
apatyānām iva sveṣāṃ prajānāṃ rakṣaṇe rataḥ cara dharmaṃ tyajādharmaṃ pitṝn devāṃś ca pūjaya |
22 | pramādād yat kṛtaṃ te 'bhūt saṃyag dānena taj jaya
alaṃ te mānam āśritya satataṃ paravān bhava |
23 | vijitya pṛthivīṃ sarvāṃ modamānaḥ sukhī bhava
eṣa bhūto bhaviṣyaś ca dharmas te samudīritaḥ |
24 | na te 'sty aviditaṃ kiṃ cid atītānāgataṃ bhuvi
tasmād imaṃ parikleśaṃ tvaṃ tāta hṛdi mā kṛthāḥ |
25 | eṣa kālo mahābāho api sarvadivaukasām
muhyanti hi prajās tāta kālenābhipracoditāḥ |
26 | mā ca te 'tra vicāro bhūd yan mayoktaṃ tavānagha
atiśaṅkya vaco hy etad dharmalopo bhavet tava |
27 | jāto 'si prathite vaṃśe kurūṇāṃ bharatarṣabha
karmaṇā manasā vācā sarvam etat samācara |
28 | yudhiṣṭhira uvāca |
28 | yat tvayoktaṃ dvijaśreṣṭha vākyaṃ śrutimanoharam
tathā kariṣye yatnena bhavataḥ śāsanaṃ vibho |
29 | na me lobho 'sti viprendra na bhayaṃ na ca matsaraḥ
kariṣyāmi hi tat sarvam uktaṃ yat te mayi prabho |
30 | vaiśaṃpāyana uvāca |
30 | śrutvā tu vacanaṃ tasya pāṇḍavasya mahātmanaḥ
prahṛṣṭāḥ pāṇḍavā rājan sahitāḥ śārṅgadhanvanā |
31 | tathā kathāṃ śubhāṃ śrutvā mārkaṇḍeyasya dhīmataḥ
vismitāḥ samapadyanta purāṇasya nivedanāt |