Book 3 Chapter 184 | |
1 | mārkaṇḍeya uvāca |
1 | atraiva ca sarasvatyā gītaṃ parapuraṃjaya
pṛṣṭayā muninā vīra śṛṇu tārkṣyeṇa dhīmatā |
2 | tārkṣya uvāca |
2 | kiṃ nu śreyaḥ puruṣasyeha bhadre; kathaṃ kurvan na cyavate svadharmāt
ācakṣva me cārusarvāṅgi sarvaṃ; tvayānuśiṣṭo na cyaveyaṃ svadharmāt |
3 | kathaṃ cāgniṃ juhuyāṃ pūjaye vā; kasmin kāle kena dharmo na naśyet
etat sarvaṃ subhage prabravīhi; yathā lokān virajāḥ saṃcareyam |
4 | mārkaṇḍeya uvāca |
4 | evaṃ pṛṣṭā prītiyuktena tena; śuśrūṣum īkṣyottamabuddhiyuktam
tārkṣyaṃ vipraṃ dharmayuktaṃ hitaṃ ca; sarasvatī vākyam idaṃ babhāṣe |
5 | sarasvaty uvāca |
5 | yo brahma jānāti yathāpradeśaṃ; svādhyāyanityaḥ śucir apramattaḥ
sa vai puro devapurasya gantā; sahāmaraiḥ prāpnuyāt prītiyogam |
6 | tatra sma ramyā vipulā viśokāḥ; supuṣpitāḥ puṣkariṇyaḥ supuṇyāḥ
akardamā mīnavatyaḥ sutīrthā; hiraṇmayair āvṛtāḥ puṇḍarīkaiḥ |
7 | tāsāṃ tīreṣv āsate puṇyakarmā; mahīyamānaḥ pṛthag apsarobhiḥ
supuṇyagandhābhir alaṃkṛtābhir; hiraṇyavarṇābhir atīva hṛṣṭaḥ |
8 | paraṃ lokaṃ gopradās tv āpnuvanti; dattvānaḍvāhaṃ sūryalokaṃ vrajanti
vāso dattvā candramasaḥ sa lokaṃ; dattvā hiraṇyam amṛtatvam eti |
9 | dhenuṃ dattvā suvratāṃ sādhudohāṃ; kalyāṇavat sāmapalāyinīṃ ca
yāvanti romāṇi bhavanti tasyās; tāvad varṣāṇy aśnute svargalokam |
10 | anaḍvāhaṃ suvrataṃ yo dadāti; halasya voḍhāram anantavīryam
dhuraṃdharaṃ balavantaṃ yuvānaṃ; prāpnoti lokān daśa dhenudasya |
11 | yaḥ sapta varṣāṇi juhoti tārkṣya; havyaṃ tv agnau suvrataḥ sādhuśīlaḥ
saptāvarān sapta pūrvān punāti; pitāmahān ātmanaḥ karmabhiḥ svaiḥ |
12 | tārkṣya uvāca |
12 | kim agnihotrasya vrataṃ purāṇam; ācakṣva me pṛcchataś cārurūpe
tvayānuśiṣṭo 'ham ihādya vidyāṃ; yad agnihotrasya vrataṃ purāṇam |
13 | sarasvaty uvāca |
13 | na cāśucir nāpy anirṇiktapāṇir; nābrahmavij juhuyān nāvipaścit
bubhukṣavaḥ śucikāmā hi devā; nāśraddadhānād dhi havir juṣanti |
14 | nāśrotriyaṃ devahavye niyuñjyān; moghaṃ parā siñcati tādṛśo hi
apūrṇam aśrotriyam āha tārkṣya; na vai tādṛg juhuyād agnihotram |
15 | kṛśānuṃ ye juhvati śraddadhānāḥ; satyavratā hutaśiṣṭāśinaś ca
gavāṃ lokaṃ prāpya te puṇyagandhaṃ; paśyanti devaṃ paramaṃ cāpi satyam |
16 | tārkṣya uvāca |
16 | kṣetrajñabhūtāṃ paralokabhāve; karmodaye buddhim atipraviṣṭām
prajñāṃ ca devīṃ subhage vimṛśya; pṛcchāmi tvāṃ kā hy asi cārurūpe |
17 | sarasvaty uvāca |
17 | agnihotrād aham abhyāgatāsmi; viprarṣabhāṇāṃ saṃśayacchedanāya
tvatsaṃyogād aham etad abruvaṃ; bhāve sthitā tathyam arthaṃ yathāvat |
18 | tārkṣya uvāca |
18 | na hi tvayā sadṛśī kā cid asti; vibhrājase hy atimātraṃ yathā śrīḥ
rūpaṃ ca te divyam atyantakāntaṃ; prajñāṃ ca devīṃ subhage bibharṣi |
19 | sarasvaty uvāca |
19 | śreṣṭhāni yāni dvipadāṃ variṣṭha; yajñeṣu vidvann upapādayanti
tair evāhaṃ saṃpravṛddhā bhavāmi; āpyāyitā rūpavatī ca vipra |
20 | yac cāpi dravyam upayujyate ha; vānaspatyam āyasaṃ pārthivaṃ vā
divyena rūpeṇa ca prajñayā ca; tenaiva siddhir iti viddhi vidvan |
21 | tārkṣya uvāca |
21 | idaṃ śreyaḥ paramaṃ manyamānā; vyāyacchante munayaḥ saṃpratītāḥ
ācakṣva me taṃ paramaṃ viśokaṃ; mokṣaṃ paraṃ yaṃ praviśanti dhīrāḥ |
22 | sarasvaty uvāca |
22 | taṃ vai paraṃ vedavidaḥ prapannāḥ; paraṃ parebhyaḥ prathitaṃ purāṇam
svādhyāyadānavratapuṇyayogais; tapodhanā vītaśokā vimuktāḥ |
23 | tasyātha madhye vetasaḥ puṇyagandhaḥ; sahasraśākho vimalo vibhāti
tasya mūlāt saritaḥ prasravanti; madhūdakaprasravaṇā ramaṇyaḥ |
24 | śākhāṃ śākhāṃ mahānadyaḥ saṃyānti sikatāsamāḥ
dhānāpūpā māṃsaśākāḥ sadā pāyasakardamāḥ |
25 | yasminn agnimukhā devāḥ sendrāḥ saha marudgaṇaiḥ
ījire kratubhiḥ śreṣṭhais tat padaṃ paramaṃ mune |