Book 3 Chapter 169 | |
1 | arjuna uvāca |
1 | adṛśyamānās te daityā yodhayanti sma māyayā
adṛśyān astravīryeṇa tān apy aham ayodhayam |
2 | gāṇḍīvamuktā viśikhāḥ samyag astrapracoditāḥ
acchindann uttamāṅgāni yatra yatra sma te 'bhavan |
3 | tato nivātakavacā vadhyamānā mayā yudhi
saṃhṛtya māyāṃ sahasā prāviśan puram ātmanaḥ |
4 | vyapayāteṣu daityeṣu prādurbhūte ca darśane
apaśyaṃ dānavāṃs tatra hatāñ śatasahasraśaḥ |
5 | viniṣpiṣṭāni tatraiṣāṃ śastrāṇy ābharaṇāni ca
kūṭaśaḥ sma pradṛśyante gātrāṇi kavacāni ca |
6 | hayānāṃ nāntaraṃ hy āsīt padād vicalituṃ padam
utpatya sahasā tasthur antarikṣagamās tataḥ |
7 | tato nivātakavacā vyoma saṃchādya kevalam
adṛśyā hy abhyavartanta visṛjantaḥ śiloccayān |
8 | antarbhūmigatāś cānye hayānāṃ caraṇāny atha
nyagṛhṇan dānavā ghorā rathacakre ca bhārata |
9 | vinigṛhya harīn aśvān rathaṃ ca mama yudhyataḥ
sarvato mām acinvanta sarathaṃ dharaṇīdharaiḥ |
10 | parvatair upacīyadbhiḥ patamānais tathāparaiḥ
sa deśo yatra vartāma guheva samapadyata |
11 | parvataiś chādyamāno 'haṃ nigṛhītaiś ca vājibhiḥ
agacchaṃ paramām ārtiṃ mātalis tad alakṣayat |
12 | lakṣayitvā tu māṃ bhītam idaṃ vacanam abravīt
arjunārjuna mā bhais tvaṃ vajram astram udīraya |
13 | tato 'haṃ tasya tad vākyaṃ śrutvā vajram udīrayam
devarājasya dayitaṃ vajram astraṃ narādhipa |
14 | acalaṃ sthānam āsādya gāṇḍīvam anumantrya ca
amuñcaṃ vajrasaṃsparśān āyasān niśitāñ śarān |
15 | tato māyāś ca tāḥ sarvā nivātakavacāṃś ca tān
te vajracoditā bāṇā vajrabhūtāḥ samāviśan |
16 | te vajravegābhihatā dānavāḥ parvatopamāḥ
itaretaram āśliṣya nyapatan pṛthivītale |
17 | antarbhūmau tu ye 'gṛhṇan dānavā rathavājinaḥ
anupraviśya tān bāṇāḥ prāhiṇvan yamasādanam |
18 | hatair nivātakavacair nirastaiḥ parvatopamaiḥ
samācchādyata deśaḥ sa vikīrṇair iva parvataiḥ |
19 | na hayānāṃ kṣatiḥ kā cin na rathasya na mātaleḥ
mama cādṛśyata tadā tad adbhutam ivābhavat |
20 | tato māṃ prahasan rājan mātaliḥ pratyabhāṣata
naitad arjuna deveṣu tvayi vīryaṃ yadīkṣyate |
21 | hateṣv asurasaṃgheṣu dārās teṣāṃ tu sarvaśaḥ
prākrośan nagare tasmin yathā śaradi lakṣmaṇāḥ |
22 | tato mātalinā sārdham ahaṃ tat puram abhyayām
trāsayan rathaghoṣeṇa nivātakavacastriyaḥ |
23 | tān dṛṣṭvā daśasāhasrān mayūrasadṛśān hayān
rathaṃ ca ravisaṃkāśaṃ prādravan gaṇaśaḥ striyaḥ |
24 | tābhir ābharaṇaiḥ śabdas trāsitābhiḥ samīritaḥ
śilānām iva śaileṣu patantīnām abhūt tadā |
25 | vitrastā daityanāryas tāḥ svāni veśmāny athāviśan
bahuratnavicitrāṇi śātakumbhamayāni ca |
26 | tad adbhutākāram ahaṃ dṛṣṭvā nagaram uttamam
viśiṣṭaṃ devanagarād apṛcchaṃ mātaliṃ tataḥ |
27 | idam evaṃvidhaṃ kasmād devatā nāviśanty uta
puraṃdarapurād dhīdaṃ viśiṣṭam iti lakṣaye |
28 | mātalir uvāca |
28 | āsīd idaṃ purā pārtha devarājasya naḥ puram
tato nivātakavacair itaḥ pracyāvitāḥ surāḥ |
29 | tapas taptvā mahat tīvraṃ prasādya ca pitāmaham
idaṃ vṛtaṃ nivāsāya devebhyaś cābhayaṃ yudhi |
30 | tataḥ śakreṇa bhagavān svayambhūr abhicoditaḥ
vidhattāṃ bhagavān atrety ātmano hitakāmyayā |
31 | tata ukto bhagavatā diṣṭam atreti vāsavaḥ
bhavitāntas tvam evaiṣāṃ dehenānyena vṛtrahan |
32 | tata eṣāṃ vadhārthāya śakro 'strāṇi dadau tava
na hi śakyāḥ surair hantuṃ ya ete nihatās tvayā |
33 | kālasya pariṇāmena tatas tvam iha bhārata
eṣām antakaraḥ prāptas tat tvayā ca kṛtaṃ tathā |
34 | dānavānāṃ vināśārthaṃ mahāstrāṇāṃ mahad balam
grāhitas tvaṃ mahendreṇa puruṣendra tad uttamam |
35 | arjuna uvāca |
35 | tataḥ praviśya nagaraṃ dānavāṃś ca nihatya tān
punar mātalinā sārdham agacchaṃ devasadma tat |