Book 3 Chapter 164 | |
1 | arjuna uvāca |
1 | tatas tām avasaṃ prīto rajanīṃ tatra bhārata
prasādād devadevasya tryambakasya mahātmanaḥ |
2 | vyuṣito rajanīṃ cāhaṃ kṛtvā pūrvāhṇikakriyām
apaśyaṃ taṃ dvijaśreṣṭhaṃ dṛṣṭavān asmi yaṃ purā |
3 | tasmai cāhaṃ yathāvṛttaṃ sarvam eva nyavedayam
bhagavantaṃ mahādevaṃ sameto 'smīti bhārata |
4 | sa mām uvāca rājendra prīyamāṇo dvijottamaḥ
dṛṣṭas tvayā mahādevo yathā nānyena kena cit |
5 | sametya lokapālais tu sarvair vaivasvatādibhiḥ
draṣṭāsy anagha devendraṃ sa ca te 'strāṇi dāsyati |
6 | evam uktvā sa māṃ rājann āśliṣya ca punaḥ punaḥ
agacchat sa yathākāmaṃ brāhmaṇaḥ sūryasaṃnibhaḥ |
7 | athāparāhṇe tasyāhnaḥ prāvāt puṇyaḥ samīraṇaḥ
punar navam imaṃ lokaṃ kurvann iva sapatnahan |
8 | divyāni caiva mālyāni sugandhīni navāni ca
śaiśirasya gireḥ pāde prādurāsan samīpataḥ |
9 | vāditrāṇi ca divyāni sughoṣāṇi samantataḥ
stutayaś cendrasaṃyuktā aśrūyanta manoharāḥ |
10 | gaṇāś cāpsarasāṃ tatra gandharvāṇāṃ tathaiva ca
purastād devadevasya jagur gītāni sarvaśaḥ |
11 | marutāṃ ca gaṇās tatra devayānair upāgaman
mahendrānucarā ye ca devasadmanivāsinaḥ |
12 | tato marutvān haribhir yuktair vāhaiḥ svalaṃkṛtaiḥ
śacīsahāyas tatrāyāt saha sarvais tadāmaraiḥ |
13 | etasminn eva kāle tu kubero naravāhanaḥ
darśayām āsa māṃ rājaṃl lakṣmyā paramayā yutaḥ |
14 | dakṣiṇasyāṃ diśi yamaṃ pratyapaśyaṃ vyavasthitam
varuṇaṃ devarājaṃ ca yathāsthānam avasthitam |
15 | te mām ūcur mahārāja sāntvayitvā surarṣabhāḥ
savyasācin samīkṣasva lokapālān avasthitān |
16 | surakāryārthasiddhyarthaṃ dṛṣṭavān asi śaṃkaram
asmatto 'pi gṛhāṇa tvam astrāṇīti samantataḥ |
17 | tato 'haṃ prayato bhūtvā praṇipatya surarṣabhān
pratyagṛhṇaṃ tadāstrāṇi mahānti vidhivat prabho |
18 | gṛhītāstras tato devair anujñāto 'smi bhārata
atha devā yayuḥ sarve yathāgatam ariṃdama |
19 | maghavān api deveśo ratham āruhya suprabham
uvāca bhagavān vākyaṃ smayann iva surārihā |
20 | puraivāgamanād asmād vedāhaṃ tvāṃ dhanaṃjaya
ataḥ paraṃ tv ahaṃ vai tvāṃ darśaye bharatarṣabha |
21 | tvayā hi tīrtheṣu purā samāplāvaḥ kṛto 'sakṛt
tapaś cedaṃ purā taptaṃ svargaṃ gantāsi pāṇḍava |
22 | bhūyaś caiva tu taptavyaṃ tapaḥ paramadāruṇam
uvāca bhagavān sarvaṃ tapasaś copapādanam |
23 | mātalir manniyogāt tvāṃ tridivaṃ prāpayiṣyati
viditas tvaṃ hi devānām ṛṣīṇāṃ ca mahātmanām |
24 | tato 'ham abruvaṃ śakraṃ prasīda bhagavan mama
ācāryaṃ varaye tvāham astrārthaṃ tridaśeśvara |
25 | indra uvāca |
25 | krūraṃ karmāstravit tāta kariṣyasi paraṃtapa
yadartham astrāṇīpsus tvaṃ taṃ kāmaṃ pāṇḍavāpnuhi |
26 | arjuna uvāca |
26 | tato 'ham abruvaṃ nāhaṃ divyāny astrāṇi śatruhan
mānuṣeṣu prayokṣyāmi vināstrapratighātanam |
27 | tāni divyāni me 'strāṇi prayaccha vibudhādhipa
lokāṃś cāstrajitān paścāl labheyaṃ surapuṃgava |
28 | indra uvāca |
28 | parīkṣārthaṃ mayaitat te vākyam uktaṃ dhanaṃjaya
mamātmajasya vacanaṃ sūpapannam idaṃ tava |
29 | śikṣa me bhavanaṃ gatvā sarvāṇy astrāṇi bhārata
vāyor agner vasubhyo 'tha varuṇāt samarudgaṇāt |
30 | sādhyaṃ paitāmahaṃ caiva gandharvoragarakṣasām
vaiṣṇavāni ca sarvāṇi nairṛtāni tathaiva ca madgatāni ca yānīha sarvāstrāṇi kurūdvaha |
31 | arjuna uvāca |
31 | evam uktvā tu māṃ śakras tatraivāntaradhīyata
athāpaśyaṃ hariyujaṃ ratham aindram upasthitam divyaṃ māyāmayaṃ puṇyaṃ yattaṃ mātalinā nṛpa |
32 | lokapāleṣu yāteṣu mām uvācātha mātaliḥ
draṣṭum icchati śakras tvāṃ devarājo mahādyute |
33 | saṃsiddhas tvaṃ mahābāho kuru kāryam anuttamam
paśya puṇyakṛtāṃ lokān saśarīro divaṃ vraja |
34 | ity ukto 'haṃ mātalinā girim āmantrya śaiśiram
pradakṣiṇam upāvṛtya samārohaṃ rathottamam |
35 | codayām āsa sa hayān manomārutaraṃhasaḥ
mātalir hayaśāstrajño yathāvad bhūridakṣiṇaḥ |
36 | avaikṣata ca me vaktraṃ sthitasyātha sa sārathiḥ
tathā bhrānte rathe rājan vismitaś cedam abravīt |
37 | atyadbhutam idaṃ me 'dya vicitraṃ pratibhāti mām
yad āsthito rathaṃ divyaṃ padā na calito bhavān |
38 | devarājo 'pi hi mayā nityam atropalakṣitaḥ
vicalan prathamotpāte hayānāṃ bharatarṣabha |
39 | tvaṃ punaḥ sthita evātra rathe bhrānte kurūdvaha
atiśakram idaṃ sattvaṃ taveti pratibhāti me |
40 | ity uktvākāśam āviśya mātalir vibudhālayān
darśayām āsa me rājan vimānāni ca bhārata |
41 | nandanādīni devānāṃ vanāni bahulāny uta
darśayām āsa me prītyā mātaliḥ śakrasārathiḥ |
42 | tataḥ śakrasya bhavanam apaśyam amarāvatīm
divyaiḥ kāmaphalair vṛkṣai ratnaiś ca samalaṃkṛtām |
43 | na tāṃ bhāsayate sūryo na śītoṣṇe na ca klamaḥ
rajaḥ paṅko na ca tamas tatrāsti na jarā nṛpa |
44 | na tatra śoko dainyaṃ vā vaivarṇyaṃ copalakṣyate
divaukasāṃ mahārāja na ca glānir ariṃdama |
45 | na krodhalobhau tatrāstām aśubhaṃ ca viśāṃ pate
nityatuṣṭāś ca hṛṣṭāś ca prāṇinaḥ suraveśmani |
46 | nityapuṣpaphalās tatra pādapā haritacchadāḥ
puṣkariṇyaś ca vividhāḥ padmasaugandhikāyutāḥ |
47 | śītas tatra vavau vāyuḥ sugandho jīvanaḥ śuciḥ
sarvaratnavicitrā ca bhūmiḥ puṣpavibhūṣitā |
48 | mṛgadvijāś ca bahavo rucirā madhurasvarāḥ
vimānayāyinaś cātra dṛśyante bahavo 'marāḥ |
49 | tato 'paśyaṃ vasūn rudrān sādhyāṃś ca samarudgaṇān
ādityān aśvinau caiva tān sarvān pratyapūjayam |
50 | te māṃ vīryeṇa yaśasā tejasā ca balena ca
astraiś cāpy anvajānanta saṃgrāmavijayena ca |
51 | praviśya tāṃ purīṃ ramyāṃ devagandharvasevitām
devarājaṃ sahasrākṣam upātiṣṭhaṃ kṛtāñjaliḥ |
52 | dadāv ardhāsanaṃ prītaḥ śakro me dadatāṃ varaḥ
bahumānāc ca gātrāṇi pasparśa mama vāsavaḥ |
53 | tatrāhaṃ devagandharvaiḥ sahito bhuridakṣiṇa
astrārtham avasaṃ svarge kurvāṇo 'strāṇi bhārata |
54 | viśvāvasoś ca me putraś citraseno 'bhavat sakhā
sa ca gāndharvam akhilaṃ grāhayām āsa māṃ nṛpa |
55 | tato 'ham avasaṃ rājan gṛhītāstraḥ supūjitaḥ
sukhaṃ śakrasya bhavane sarvakāmasamanvitaḥ |
56 | śṛṇvan vai gītaśabdaṃ ca tūryaśabdaṃ ca puṣkalam
paśyaṃś cāpsarasaḥ śreṣṭhā nṛtyamānāḥ paraṃtapa |
57 | tat sarvam anavajñāya tathyaṃ vijjñāya bhārata
atyarthaṃ pratigṛhyāham astreṣv eva vyavasthitaḥ |
58 | tato 'tuṣyat sahasrākṣas tena kāmena me vibhuḥ
evaṃ me vasato rājann eṣa kālo 'tyagād divi |