Book 3 Chapter 116 | |
1 | akṛtavraṇa uvāca |
1 | sa vedādhyayane yukto jamadagnir mahātapāḥ
tapas tepe tato devān niyamād vaśam ānayat |
2 | sa prasenajitaṃ rājann adhigamya narādhipam
reṇukāṃ varayām āsa sa ca tasmai dadau nṛpaḥ |
3 | reṇukāṃ tv atha saṃprāpya bhāryāṃ bhārgavanandanaḥ
āśramasthas tayā sārdhaṃ tapas tepe 'nukūlayā |
4 | tasyāḥ kumārāś catvāro jajñire rāmapañcamāḥ
sarveṣām ajaghanyas tu rāma āsīj jaghanyajaḥ |
5 | phalāhāreṣu sarveṣu gateṣv atha suteṣu vai
reṇukā snātum agamat kadā cin niyatavratā |
6 | sā tu citrarathaṃ nāma mārttikāvatakaṃ nṛpam
dadarśa reṇukā rājann āgacchantī yadṛcchayā |
7 | krīḍantaṃ salile dṛṣṭvā sabhāryaṃ padmamālinam
ṛddhimantaṃ tatas tasya spṛhayām āsa reṇukā |
8 | vyabhicārāt tu sā tasmāt klinnāmbhasi vicetanā
praviveśāśramaṃ trastā tāṃ vai bhartānvabudhyata |
9 | sa tāṃ dṛṣṭvā cyutāṃ dhairyād brāhmyā lakṣmyā vivarjitām
dhikśabdena mahātejā garhayām āsa vīryavān |
10 | tato jyeṣṭho jāmadagnyo rumaṇvān nāma nāmataḥ
ājagāma suṣeṇaś ca vasur viśvāvasus tathā |
11 | tān ānupūrvyād bhagavān vadhe mātur acodayat
na ca te jātasaṃmohāḥ kiṃ cid ūcur vicetasaḥ |
12 | tataḥ śaśāpa tān kopāt te śaptāś cetanāṃ jahuḥ
mṛgapakṣisadharmāṇaḥ kṣipram āsañ jaḍopamāḥ |
13 | tato rāmo 'bhyagāt paścād āśramaṃ paravīrahā
tam uvāca mahāmanyur jamadagnir mahātapāḥ |
14 | jahīmāṃ mātaraṃ pāpāṃ mā ca putra vyathāṃ kṛthāḥ
tata ādāya paraśuṃ rāmo mātuḥ śiro 'harat |
15 | tatas tasya mahārāja jamadagner mahātmanaḥ
kopo agacchat sahasā prasannaś cābravīd idam |
16 | mamedaṃ vacanāt tāta kṛtaṃ te karma duṣkaram
vṛṇīṣva kāmān dharmajña yāvato vāñchase hṛdā |
17 | sa vavre mātur utthānam asmṛtiṃ ca vadhasya vai
pāpena tena cāsparśaṃ bhrātṝṇāṃ prakṛtiṃ tathā |
18 | apratidvandvatāṃ yuddhe dīrgham āyuś ca bhārata
dadau ca sarvān kāmāṃs tāñ jamadagnir mahātapāḥ |
19 | kadā cit tu tathaivāsya viniṣkrāntāḥ sutāḥ prabho
athānūpapatir vīraḥ kārtavīryo 'bhyavartata |
20 | tam āśramapadaṃ prāptam ṛṣer bhāryā samarcayat
sa yuddhamadasaṃmatto nābhyanandat tathārcanam |
21 | pramathya cāśramāt tasmād dhomadhenvās tadā balāt
jahāra vatsaṃ krośantyā babhañja ca mahādrumān |
22 | āgatāya ca rāmāya tadācaṣṭa pitā svayam
gāṃ ca rorūyatīṃ dṛṣṭvā kopo rāmaṃ samāviśat |
23 | sa manyuvaśam āpannaḥ kārtavīryam upādravat
tasyātha yudhi vikramya bhārgavaḥ paravīrahā |
24 | ciccheda niśitair bhallair bāhūn parighasaṃnibhān
sahasrasaṃmitān rājan pragṛhya ruciraṃ dhanuḥ |
25 | arjunasyātha dāyādā rāmeṇa kṛtamanyavaḥ
āśramasthaṃ vinā rāmaṃ jamadagnim upādravan |
26 | te taṃ jaghnur mahāvīryam ayudhyantaṃ tapasvinam
asakṛd rāma rāmeti vikrośantam anāthavat |
27 | kārtavīryasya putrās tu jamadagniṃ yudhiṣṭhira
ghātayitvā śarair jagmur yathāgatam ariṃdamāḥ |
28 | apakrānteṣu caiteṣu jamadagnau tathāgate
samitpāṇir upāgacchad āśramaṃ bhṛgunandanaḥ |
29 | sa dṛṣṭvā pitaraṃ vīras tathā mṛtyuvaśaṃ gatam
anarhantaṃ tathābhūtaṃ vilalāpa suduḥkhitaḥ |