Book 3 Chapter 111 | |
1 | lomaśa uvāca |
1 | sā tu nāvyāśramaṃ cakre rājakāryārthasiddhaye
saṃdeśāc caiva nṛpateḥ svabuddhyā caiva bhārata |
2 | nānāpuṣpaphalair vṛkṣaiḥ kṛtrimair upaśobhitam
nānāgulmalatopetaiḥ svādukāmaphalapradaiḥ |
3 | atīva ramaṇīyaṃ tad atīva ca manoharam
cakre nāvyāśramaṃ ramyam adbhutopamadarśanam |
4 | tato nibadhya tāṃ nāvam adūre kāśyapāśramāt
cārayām āsa puruṣair vihāraṃ tasya vai muneḥ |
5 | tato duhitaraṃ veśyā samādhāyetikṛtyatām
dṛṣṭvāntaraṃ kāśyapasya prāhiṇod buddhisaṃmatām |
6 | sā tatra gatvā kuśalā taponityasya saṃnidhau
āśramaṃ taṃ samāsādya dadarśa tam ṛṣeḥ sutam |
7 | veśyovāca |
7 | kaccin mune kuśalaṃ tāpasānāṃ; kaccic ca vo mūlaphalaṃ prabhūtam
kaccid bhavān ramate cāśrame 'smiṃs; tvāṃ vai draṣṭuṃ sāṃpratam āgato 'smi |
8 | kaccit tapo vardhate tāpasānāṃ; pitā ca te kaccid ahīnatejāḥ
kaccit tvayā prīyate caiva vipra; kaccit svādhyāyaḥ kriyate ṛśyaśṛṅga |
9 | ṛśyaśṛṅga uvāca |
9 | ṛddho bhavāñ jyotir iva prakāśate; manye cāhaṃ tvām abhivādanīyam
pādyaṃ vai te saṃpradāsyāmi kāmād; yathādharmaṃ phalamūlāni caiva |
10 |
kauśyāṃ bṛsyām āssva yathopajoṣaṃ; kṛṣṇājinenāvṛtāyāṃ sukhāyām
kva cāśramas tava kiṃ nāma cedaṃ; vrataṃ brahmaṃś carasi hi devavat tvam |
11 | veśyovāca |
11 | mamāśramaḥ kāśyapaputra ramyas; triyojanaṃ śailam imaṃ pareṇa
tatra svadharmo 'nabhivādanaṃ no; na codakaṃ pādyam upaspṛśāmaḥ |
12 | ṛśyaśṛṅga uvāca |
12 | phalāni pakvāni dadāni te 'haṃ; bhallātakāny āmalakāni caiva
parūṣakānīṅgudadhanvanāni; priyālānāṃ kāmakāraṃ kuruṣva |
13 | lomaśa uvāca |
13 | sā tāni sarvāṇi visarjayitvā; bhakṣān mahārhān pradadau tato 'smai
tāny ṛśyaśṛṅgasya mahārasāni; bhṛśaṃ surūpāṇi ruciṃ dadur hi |
14 | dadau ca mālyāni sugandhavanti; citrāṇi vāsāṃsi ca bhānumanti
pānāni cāgryāṇi tato mumoda; cikrīḍa caiva prajahāsa caiva |
15 | sā kandukenāramatāsya mūle; vibhajyamānā phalitā lateva
gātraiś ca gātrāṇi niṣevamāṇā; samāśliṣac cāsakṛd ṛśyaśṛṅgam |
16 | sarjān aśokāṃs tilakāṃś ca vṛkṣān; prapuṣpitān avanāmyāvabhajya
vilajjamāneva madābhibhūtā; pralobhayām āsa sutaṃ maharṣeḥ |
17 | atharśyaśṛṅgaṃ vikṛtaṃ samīkṣya; punaḥ punaḥ pīḍya ca kāyam asya
avekṣamāṇā śanakair jagāma; kṛtvāgnihotrasya tadāpadeśam |
18 | tasyāṃ gatāyāṃ madanena matto; vicetanaś cābhavad ṛśyaśṛṅgaḥ
tām eva bhāvena gatena śūnyo; viniḥśvasann ārtarūpo babhūva |
19 | tato muhūrtād dharipiṅgalākṣaḥ; praveṣṭito romabhirā nakhāgrāt
svādhyāyavān vṛttasamādhiyukto; vibhāṇḍakaḥ kāśyapaḥ prādurāsīt |
20 | so 'paśyad āsīnam upetya putraṃ; dhyāyantam ekaṃ viparītacittam
viniḥśvasantaṃ muhur ūrdhvadṛṣṭiṃ; vibhāṇḍakaḥ putram uvāca dīnam |
21 | na kalpyante samidhaḥ kiṃ nu tāta; kaccid dhutaṃ cāgnihotraṃ tvayādya
sunirṇiktaṃ sruksruvaṃ homadhenuḥ; kaccit savatsā ca kṛtā tvayādya |
22 | na vai yathāpūrvam ivāsi putra; cintāparaś cāsi vicetanaś ca
dīno 'timātraṃ tvam ihādya kiṃ nu; pṛcchāmi tvāṃ ka ihādyāgato 'bhūt |