Book 3 Chapter 97 | |
1 | lomaśa uvāca |
1 | ilvalas tān viditvā tu maharṣisahitān nṛpān
upasthitān sahāmātyo viṣayānte 'bhyapūjayat |
2 | teṣāṃ tato 'suraśreṣṭha ātithyam akarot tadā
sa saṃskṛtena kauravya bhrātrā vātāpinā kila |
3 | tato rājarṣayaḥ sarve viṣaṇṇā gatacetasaḥ
vātāpiṃ saṃskṛtaṃ dṛṣṭvā meṣabhūtaṃ mahāsuram |
4 | athābravīd agastyas tān rājarṣīn ṛṣisattamaḥ
viṣādo vo na kartavyo ahaṃ bhokṣye mahāsuram |
5 | dhuryāsanam athāsādya niṣasāda mahāmuniḥ
taṃ paryaveṣad daityendra ilvalaḥ prahasann iva |
6 | agastya eva kṛtsnaṃ tu vātāpiṃ bubhuje tataḥ
bhuktavaty asuro 'hvānam akarot tasya ilvalaḥ |
7 | tato vāyuḥ prādurabhūd agastyasya mahātmanaḥ
ilvalaś ca viṣaṇṇo 'bhūd dṛṣṭvā jīrṇaṃ mahāsuram |
8 | prāñjaliś ca sahāmātyair idaṃ vacanam abravīt
kimartham upayātāḥ stha brūta kiṃ karavāṇi vaḥ |
9 | pratyuvāca tato 'gastyaḥ prahasann ilvalaṃ tadā
īśaṃ hy asura vidmas tvāṃ vayaṃ sarve dhaneśvaram |
10 | ime ca nātidhanino dhanārthaś ca mahān mama
yathāśakty avihiṃsyānyān saṃvibhāgaṃ prayaccha naḥ |
11 | tato 'bhivādya tam ṛṣim ilvalo vākyam abravīt
ditsitaṃ yadi vetsi tvaṃ tato dāsyāmi te vasu |
12 | agastya uvāca |
12 | gavāṃ daśa sahasrāṇi rājñām ekaikaśo 'sura
tāvad eva suvarṇasya ditsitaṃ te mahāsura |
13 | mahyaṃ tato vai dviguṇaṃ rathaś caiva hiraṇmayaḥ
manojavau vājinau ca ditsitaṃ te mahāsura jijñāsyatāṃ rathaḥ sadyo vyaktam eṣa hiraṇmayaḥ |
14 | lomaśa uvāca |
14 | jijñāsyamānaḥ sa rathaḥ kaunteyāsīd dhiraṇmayaḥ
tataḥ pravyathito daityo dadāv abhyadhikaṃ vasu |
15 | vivājaś ca suvājaś ca tasmin yuktau rathe hayau
ūhatus tau vasūny āśu tāny agastyāśramaṃ prati sarvān rājñaḥ sahāgastyān nimeṣād iva bhārata |
16 | agastyenābhyanujñātā jagmū rājarṣayas tadā
kṛtavāṃś ca muniḥ sarvaṃ lopāmudrācikīrṣitam |
17 | lopāmudrovāca |
17 | kṛtavān asi tat sarvaṃ bhagavan mama kāṅkṣitam
utpādaya sakṛn mahyam apatyaṃ vīryavattaram |
18 | agastya uvāca |
18 | tuṣṭo 'ham asmi kalyāṇi tava vṛttena śobhane
vicāraṇām apatye tu tava vakṣyāmi tāṃ śṛṇu |
19 | sahasraṃ te 'stu putrāṇāṃ śataṃ vā daśasaṃmitam
daśa vā śatatulyāḥ syur eko vāpi sahasravat |
20 | lopāmudrovāca |
20 | sahasrasaṃmitaḥ putra eko me 'stu tapodhana
eko hi bahubhiḥ śreyān vidvān sādhur asādhubhiḥ |
21 | lomaśa uvāca |
21 | sa tatheti pratijñāya tayā samabhavan muniḥ
samaye samaśīlinyā śraddhāvāñ śraddadhānayā |
22 | tata ādhāya garbhaṃ tam agamad vanam eva saḥ
tasmin vanagate garbho vavṛdhe sapta śāradān |
23 | saptame 'bde gate cāpi prācyavat sa mahākaviḥ
jvalann iva prabhāvena dṛḍhasyur nāma bhārata sāṅgopaniṣadān vedāñ japann eva mahāyaśāḥ |
24 | tasya putro 'bhavad ṛṣeḥ sa tejasvī mahān ṛṣiḥ
sa bāla eva tejasvī pitus tasya niveśane idhmānāṃ bhāram ājahre idhmavāhas tato 'bhavat |
25 | tathāyuktaṃ ca taṃ dṛṣṭvā mumude sa munis tadā
lebhire pitaraś cāsya lokān rājan yathepsitān |
26 | agastyasyāśramaḥ khyātaḥ sarvartukusumānvitaḥ
prāhrādir evaṃ vātāpir agastyena vināśitaḥ |
27 | tasyāyam āśramo rājan ramaṇīyo guṇair yutaḥ
eṣā bhāgīrathī puṇyā yatheṣṭam avagāhyatām |