Book 3 Chapter 82
1	pulastya uvāca
1	tato gaccheta dharmajña dharmatīrthaṃ purātanam tatra snātvā naro rājan dharmaśīlaḥ samāhitaḥ āsaptamaṃ kulaṃ rājan punīte nātra saṃśayaḥ
2	tato gaccheta dharmajña kārāpatanam uttamam agniṣṭomam avāpnoti munilokaṃ ca gacchati
3	saugandhikaṃ vanaṃ rājaṃs tato gaccheta mānavaḥ yatra brahmādayo devā ṛṣayaś ca tapodhanāḥ
4	siddhacāraṇagandharvāḥ kiṃnarāḥ samahoragāḥ tad vanaṃ praviśann eva sarvapāpaiḥ pramucyate
5	tato hi sā saricchreṣṭhā nadīnām uttamā nadī plakṣād devī srutā rājan mahāpuṇyā sarasvatī
6	tatrābhiṣekaṃ kurvīta valmīkān niḥsṛte jale arcayitvā pitṝn devān aśvamedhaphalaṃ labhet
7	īśānādhyuṣitaṃ nāma tatra tīrthaṃ sudurlabham ṣaṭsu śamyānipāteṣu valmīkād iti niścayaḥ
8	kapilānāṃ sahasraṃ ca vājimedhaṃ ca vindati tatra snātvā naravyāghra dṛṣṭam etat purātane
9	sugandhāṃ śatakumbhāṃ ca pañcayajñāṃ ca bhārata abhigamya naraśreṣṭha svargaloke mahīyate
10	triśūlakhātaṃ tatraiva tīrtham āsādya bhārata tatrābhiṣekaṃ kurvīta pitṛdevārcane rataḥ gāṇapatyaṃ sa labhate dehaṃ tyaktvā na saṃśayaḥ
11	tato gaccheta rājendra devyāḥ sthānaṃ sudurlabham śākaṃbharīti vikhyātā triṣu lokeṣu viśrutā
12	divyaṃ varṣasahasraṃ hi śākena kila suvrata āhāraṃ sā kṛtavatī māsi māsi narādhipa
13	ṛṣayo 'bhyāgatās tatra devyā bhaktyā tapodhanāḥ ātithyaṃ ca kṛtaṃ teṣāṃ śākena kila bhārata tataḥ śākambharīty eva nāma tasyāḥ pratiṣṭhitam
14	śākaṃbharīṃ samāsādya brahmacārī samāhitaḥ trirātram uṣitaḥ śākaṃ bhakṣayen niyataḥ śuciḥ
15	śākāhārasya yat samyag varṣair dvādaśabhiḥ phalam tat phalaṃ tasya bhavati devyāś chandena bhārata
16	tato gacchet suvarṇākṣaṃ triṣu lokeṣu viśrutam yatra viṣṇuḥ prasādārthaṃ rudram ārādhayat purā
17	varāṃś ca subahūṃl lebhe daivateṣu sudurlabhān uktaś ca tripuraghnena parituṣṭena bhārata
18	api cāsmat priyataro loke kṛṣṇa bhaviṣyasi tvan mukhaṃ ca jagat kṛtsnaṃ bhaviṣyati na saṃśayaḥ
19	tatrābhigamya rājendra pūjayitvā vṛṣadhvajam aśvamedham avāpnoti gāṇapatyaṃ ca vindati
20	dhūmāvatīṃ tato gacchet triratropoṣito naraḥ manasā prārthitān kāmāṃl labhate nātra saṃśayaḥ
21	devyās tu dakṣiṇārdhena rathāvarto narādhipa tatrāroheta dharmajña śraddadhāno jitendriyaḥ mahādevaprasādād dhi gaccheta paramāṃ gatim
22	pradakṣiṇam upāvṛtya gaccheta bharatarṣabha dhārāṃ nāma mahāprājña sarvapāpapraṇāśinīm tatra snātvā naravyāghra na śocati narādhipa
23	tato gaccheta dharmajña namaskṛtya mahāgirim svargadvāreṇa yat tulyaṃ gaṅgādvāraṃ na saṃśayaḥ
24	tatrābhiṣekaṃ kurvīta koṭitīrthe samāhitaḥ puṇḍarīkam avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet
25	saptagaṅge trigaṅge ca śakrāvarte ca tarpayan devān pitṝṃś ca vidhivat puṇyaloke mahīyate
26	tataḥ kanakhale snātvā trirātropoṣito naraḥ aśvamedham avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati
27	kapilāvaṭaṃ ca gaccheta tīrthasevī narādhipa uṣyaikāṃ rajanīṃ tatra gosahasraphalaṃ labhet
28	nāgarājasya rājendra kapilasya mahātmanāḥ tīrthaṃ kuruvaraśreṣṭha sarvalokeṣu viśrutam
29	tatrābhiṣekaṃ kurvīta nāgatīrthe narādhipa kapilānāṃ sahasrasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ
30	tato lalitikāṃ gacchec chaṃtanos tīrtham uttamam tatra snātvā naro rājan na durgatim avāpnuyāt
31	gaṅgāsaṃgamayoś caiva snāti yaḥ saṃgame naraḥ daśāśvamedhān āpnoti kulaṃ caiva samuddharet
32	tato gaccheta rājendra sugandhāṃ lokaviśrutām sarvapāpaviśuddhātmā brahmaloke mahīyate
33	rudrāvartaṃ tato gacchet tīrthasevī narādhipa tatra snātvā naro rājan svargaloke mahīyate
34	gaṅgāyāś ca naraśreṣṭha sarasvatyāś ca saṃgame snāto 'śvamedham āpnoti svargalokaṃ ca gacchati
35	bhadrakarṇeśvaraṃ gatvā devam arcya yathāvidhi na durgatim avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati
36	tataḥ kubjāmrakaṃ gacchet tīrthasevī yathākramam gosahasram avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati
37	arundhatīvaṭaṃ gacchet tīrthasevī narādhipa sāmudrakam upaspṛśya trirātropoṣito naraḥ gosahasraphalaṃ vindet kulaṃ caiva samuddharet
38	brahmāvartaṃ tato gacched brahmacārī samāhitaḥ aśvamedham avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati
39	yamunāprabhavaṃ gatvā upaspṛśya ca yāmune aśvamedhaphalaṃ labdhvā svargaloke mahīyate
40	darvīsaṃkramaṇaṃ prāpya tīrthaṃ trailokyaviśrutam aśvamedham avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati
41	sindhoś ca prabhavaṃ gatvā siddhagandharvasevitam tatroṣya rajanīḥ pañca vindyād bahu suvarṇakam
42	atha vedīṃ samāsādya naraḥ paramadurgamām aśvamedham avāpnoti gacchec cauśanasīṃ gatim
43	ṛṣikulyāṃ samāsādya vāsiṣṭhaṃ caiva bhārata vāsiṣṭhaṃ samatikramya sarve varṇā dvijātayaḥ
44	ṛṣikulyāṃ naraḥ snātvā ṛṣilokaṃ prapadyate yadi tatra vasen māsaṃ śākāhāro narādhipa
45	bhṛgutuṅgaṃ samāsādya vājimedhaphalaṃ labhet gatvā vīrapramokṣaṃ ca sarvapāpaiḥ pramucyate
46	kṛttikāmaghayoś caiva tīrtham āsādya bhārata agniṣṭomātirātrābhyāṃ phalaṃ prāpnoti puṇyakṛt
47	tataḥ saṃdhyāṃ samāsādya vidyātīrtham anuttamam upaspṛśya ca vidyānāṃ sarvāsāṃ pārago bhavet
48	mahāśrame vased rātriṃ sarvapāpapramocane ekakālaṃ nirāhāro lokān āvasate śubhān
49	ṣaṣṭhakālopavāsena māsam uṣya mahālaye sarvapāpaviśuddhātmā vindyād bahu suvarṇakam
50	atha vetasikāṃ gatvā pitāmahaniṣevitām aśvamedham avāpnoti gacchec cauśanasīṃ gatim
51	atha sundarikātīrthaṃ prāpya siddhaniṣevitam rūpasya bhāgī bhavati dṛṣṭam etat purātane
52	tato vai brāhmaṇīṃ gatvā brahmacārī jitendriyaḥ padmavarṇena yānena brahmalokaṃ prapadyate
53	tataś ca naimiṣaṃ gacchet puṇyaṃ siddhaniṣevitam tatra nityaṃ nivasati brahmā devagaṇair vṛtaḥ
54	naimiṣaṃ prārthayānasya pāpasyārdhaṃ praṇaśyati praviṣṭamātras tu naraḥ sarvapāpaiḥ pramucyate
55	tatra māsaṃ vased dhīro naimiṣe tīrthatatparaḥ pṛthivyāṃ yāni tīrthāni naimiṣe tāni bhārata
56	abhiṣekakṛtas tatra niyato niyatāśanaḥ gavāmayasya yajñasya phalaṃ prāpnoti bhārata punāty āsaptamaṃ caiva kulaṃ bharatasattama
57	yas tyajen naimiṣe prāṇān upavāsaparāyaṇaḥ sa modet svargalokastha evam āhur manīṣiṇaḥ nityaṃ puṇyaṃ ca medhyaṃ ca naimiṣaṃ nṛpasattama
58	gaṅgodbhedaṃ samāsādya trirātropoṣito naraḥ vājapeyam avāpnoti brahmabhūtaś ca jāyate
59	sarasvatīṃ samāsādya tarpayet pitṛdevatāḥ sārasvateṣu lokeṣu modate nātra saṃśayaḥ
60	tataś ca bāhudāṃ gacched brahmacārī samāhitaḥ devasatrasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ
61	tataś cīravatīṃ gacchet puṇyāṃ puṇyatamair vṛtām pitṛdevārcanarato vājapeyam avāpnuyāt
62	vimalāśokam āsādya virājati yathā śaśī tatroṣya rajanīm ekāṃ svargaloke mahīyate
63	gopratāraṃ tato gacchet sarayvās tīrtham uttamam yatra rāmo gataḥ svargaṃ sabhṛtyabalavāhanaḥ
64	dehaṃ tyaktvā divaṃ yātas tasya tīrthasya tejasā rāmasya ca prasādena vyavasāyāc ca bhārata
65	tasmiṃs tīrthe naraḥ snātvā gopratāre narādhipa sarvapāpaviśuddhātmā svargaloke mahīyate
66	rāmatīrthe naraḥ snātvā gomatyāṃ kurunandana aśvamedham avāpnoti punāti ca kulaṃ naraḥ
67	śatasāhasrikaṃ tatra tīrthaṃ bharatasattama tatropasparśanaṃ kṛtvā niyato niyatāśanaḥ gosahasraphalaṃ puṇyaṃ prāpnoti bharatarṣabha
68	tato gaccheta rājendra bhartṛsthānam anuttamam koṭitīrthe naraḥ snātvā arcayitvā guhaṃ nṛpa gosahasraphalaṃ vindet tejasvī ca bhaven naraḥ
69	tato vārāṇasīṃ gatvā arcayitvā vṛṣadhvajam kapilāhrade naraḥ snātvā rājasūyaphalaṃ labhet
70	mārkaṇḍeyasya rājendra tīrtham āsādya durlabham gomatīgaṅgayoś caiva saṃgame lokaviśrute agniṣṭomam avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet
71	tato gayāṃ samāsādya brahmacārī jitendriyaḥ aśvamedham avāpnoti gamanād eva bhārata
72	tatrākṣayavaṭo nāma triṣu lokeṣu viśrutaḥ pitṝṇāṃ tatra vai dattam akṣayaṃ bhavati prabho
73	mahānadyām upaspṛśya tarpayet pitṛdevatāḥ akṣayān prāpnuyāl lokān kulaṃ caiva samuddharet
74	tato brahmasaro gacched dharmāraṇyopaśobhitam pauṇḍarīkam avāpnoti prabhātām eva śarvarīm
75	tasmin sarasi rājendra brahmaṇo yūpa ucchritaḥ yūpaṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā vājapeyaphalaṃ labhet
76	tato gaccheta rājendra dhenukāṃ lokaviśrutām ekarātroṣito rājan prayacchet tiladhenukām sarvapāpaviśuddhātmā somalokaṃ vrajed dhruvam
77	tatra cihnaṃ mahārāja adyāpi hi na saṃśayaḥ kapilā saha vatsena parvate vicaraty uta savatsāyāḥ padāni sma dṛśyante 'dyāpi bhārata
78	teṣūpaspṛśya rājendra padeṣu nṛpasattama yat kiṃ cid aśubhaṃ karma tat praṇaśyati bhārata
79	tato gṛdhravaṭaṃ gacchet sthānaṃ devasya dhīmataḥ snāyīta bhasmanā tatra abhigamya vṛṣadhvajam
80	brāhmaṇena bhavec cīrṇaṃ vrataṃ dvādaśavārṣikam itareṣāṃ tu varṇānāṃ sarvapāpaṃ praṇaśyati
81	gaccheta tata udyantaṃ parvataṃ gītanāditam sāvitraṃ tu padaṃ tatra dṛśyate bharatarṣabha
82	tatra saṃdhyām upāsīta brāhmaṇaḥ saṃśitavrataḥ upāstā ca bhavet saṃdhyā tena dvādaśavārṣikī
83	yonidvāraṃ ca tatraiva viśrutaṃ bharatarṣabha tatrābhigamya mucyeta puruṣo yonisaṃkarāt
84	kṛṣṇaśuklāv ubhau pakṣau gayāyāṃ yo vasen naraḥ punāty āsaptamaṃ rājan kulaṃ nāsty atra saṃśayaḥ
85	eṣṭavyā bahavaḥ putrā yady eko 'pi gayāṃ vrajet yajeta vāśvamedhena nīlaṃ vā vṛṣam utsṛjet
86	tataḥ phalguṃ vrajed rājaṃs tīrthasevī narādhipa aśvamedham avāpnoti siddhiṃ ca mahatīṃ vrajet
87	tato gaccheta rājendra dharmapṛṣṭhaṃ samāhitaḥ yatra dharmo mahārāja nityam āste yudhiṣṭhira abhigamya tatas tatra vājimedhaphalaṃ labhet
88	tato gaccheta rājendra brahmaṇas tīrtham uttamam tatrārcayitvā rājendra brahmāṇam amitaujasam rājasūyāśvamedhābhyāṃ phalaṃ prāpnoti mānavaḥ
89	tato rājagṛhaṃ gacchet tīrthasevī narādhipa upaspṛśya tapodeṣu kākṣīvān iva modate
90	yakṣiṇyā naityakaṃ tatra prāśnīta puruṣaḥ śuciḥ yakṣiṇyās tu prasādena mucyate bhrūṇahatyayā
91	maṇināgaṃ tato gatvā gosahasraphalaṃ labhet naityakaṃ bhuñjate yas tu maṇināgasya mānavaḥ
92	daṣṭasyāśīviṣeṇāpi na tasya kramate viṣam tatroṣya rajanīm ekāṃ sarvapāpaiḥ pramucyate
93	tato gaccheta brahmarṣer gautamasya vanaṃ nṛpa ahalyāyā hrade snātvā vrajeta paramāṃ gatim abhigamya śriyaṃ rājan vindate śriyam uttamām
94	tatrodapāno dharmajña triṣu lokeṣu viśrutaḥ tatrābhiṣekaṃ kṛtvā tu vājimedham avāpnuyāt
95	janakasya tu rājarṣeḥ kūpas tridaśapūjitaḥ tatrābhiṣekaṃ kṛtvā tu viṣṇulokam avāpnuyāt
96	tato vinaśanaṃ gacchet sarvapāpapramocanam vājapeyam avāpnoti somalokaṃ ca gacchati
97	gaṇḍakīṃ tu samāsādya sarvatīrthajalodbhavām vājapeyam avāpnoti sūryalokaṃ ca gacchati
98	tato 'dhivaṃśyaṃ dharmajña samāviśya tapovanam guhyakeṣu mahārāja modate nātra saṃśayaḥ
99	kampanāṃ tu samāsādya nadīṃ siddhaniṣevitām puṇḍarīkam avāpnoti sūryalokaṃ ca gacchati
100	tato viśālām āsādya nadīṃ trailokyaviśrutām agniṣṭomam avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati
101	atha māheśvarīṃ dhārāṃ samāsādya narādhipa aśvamedham avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet
102	divaukasāṃ puṣkariṇīṃ samāsādya naraḥ śuciḥ na durgatim avāpnoti vājapeyaṃ ca vindati
103	maheśvarapadaṃ gacched brahmacārī samāhitaḥ maheśvarapade snātvā vājimedhaphalaṃ labhet
104	tatra koṭis tu tīrthānāṃ viśrutā bharatarṣabha kūrmarūpeṇa rājendra asureṇa durātmanā hriyamāṇāhṛtā rājan viṣṇunā prabhaviṣṇunā
105	tatrābhiṣekaṃ kurvāṇas tīrthakoṭyāṃ yudhiṣṭhira puṇḍarīkam avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati
106	tato gaccheta rājendra sthānaṃ nārāyaṇasya tu sadā saṃnihito yatra harir vasati bhārata śālagrāma iti khyāto viṣṇor adbhutakarmaṇaḥ
107	abhigamya trilokeśaṃ varadaṃ viṣṇum avyayam aśvamedham avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati
108	tatrodapāno dharmajña sarvapāpapramocanaḥ samudrās tatra catvāraḥ kūpe saṃnihitāḥ sadā tatropaspṛśya rājendra na durgatim avāpnuyāt
109	abhigamya mahādevaṃ varadaṃ viṣṇum avyayam virājati yathā soma ṛṇair mukto yudhiṣṭhira
110	jātismara upaspṛśya śuciḥ prayatamānasaḥ jātismaratvaṃ prāpnoti snātvā tatra na saṃśayaḥ
111	vaṭeśvarapuraṃ gatvā arcayitvā tu keśavam īpsitāṃl labhate kāmān upavāsān na saṃśayaḥ
112	tatas tu vāmanaṃ gatvā sarvapāpapramocanam abhivādya hariṃ devaṃ na durgatim avāpnuyāt
113	bharatasyāśramaṃ gatvā sarvapāpapramocanam kauśikīṃ tatra seveta mahāpātakanāśinīm rājasūyasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ
114	tato gaccheta dharmajña campakāraṇyam uttamam tatroṣya rajanīm ekāṃ gosahasraphalaṃ labhet
115	atha jyeṣṭhilam āsādya tīrthaṃ paramasaṃmatam upoṣya rajanīm ekām agniṣṭomaphalaṃ labhet
116	tatra viśveśvaraṃ dṛṣṭvā devyā saha mahādyutim mitrāvaruṇayor lokān āpnoti puruṣarṣabha
117	kanyāsaṃvedyam āsādya niyato niyatāśanaḥ manoḥ prajāpater lokān āpnoti bharatarṣabha
118	kanyāyāṃ ye prayacchanti pānam annaṃ ca bhārata tad akṣayam iti prāhur ṛṣayaḥ saṃśitavratāḥ
119	niścīrāṃ ca samāsādya triṣu lokeṣu viśrutām aśvamedham avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati
120	ye tu dānaṃ prayacchanti niścīrāsaṃgame narāḥ te yānti naraśārdūla brahmalokaṃ na saṃśayaḥ
121	tatrāśramo vasiṣṭhasya triṣu lokeṣu viśrutaḥ tatrābhiṣekaṃ kurvāṇo vājapeyam avāpnuyāt
122	devakūṭaṃ samāsādya brahmarṣigaṇasevitam aśvamedham avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet
123	tato gaccheta rājendra kauśikasya muner hradam yatra siddhiṃ parāṃ prāpto viśvāmitro 'tha kauśikaḥ
124	tatra māsaṃ vased vīra kauśikyāṃ bharatarṣabha aśvamedhasya yat puṇyaṃ tan māsenādhigacchati
125	sarvatīrthavare caiva yo vaseta mahāhrade na durgatim avāpnoti vinded bahu suvarṇakam
126	kumāram abhigatvā ca vīrāśramanivāsinam aśvamedham avāpnoti naro nāsty atra saṃśayaḥ
127	agnidhārāṃ samāsādya triṣu lokeṣu viśrutām agniṣṭomam avāpnoti na ca svargān nivartate
128	pitāmahasaro gatvā śailarājapratiṣṭhitam tatrābhiṣekaṃ kurvāṇo agniṣṭomaphalaṃ labhet
129	pitāmahasya sarasaḥ prasrutā lokapāvanī kumāradhārā tatraiva triṣu lokeṣu viśrutā
130	yatra snātvā kṛtārtho 'smīty ātmānam avagacchati ṣaṣṭhakālopavāsena mucyate brahmahatyayā
131	śikharaṃ vai mahādevyā gauryās trailokyaviśrutam samāruhya naraḥ śrāddhaḥ stanakuṇḍeṣu saṃviśet
132	tatrābhiṣekaṃ kurvāṇaḥ pitṛdevārcane rataḥ hayamedham avāpnoti śakralokaṃ ca gacchati
133	tāmrāruṇaṃ samāsādya brahmacārī samāhitaḥ aśvamedham avāpnoti śakralokaṃ ca gacchati
134	nandinyāṃ ca samāsādya kūpaṃ tridaśasevitam naramedhasya yat puṇyaṃ tat prāpnoti kurūdvaha
135	kālikāsaṃgame snātvā kauśikyāruṇayor yataḥ trirātropoṣito vidvān sarvapāpaiḥ pramucyate
136	urvaśītīrtham āsādya tataḥ somāśramaṃ budhaḥ kumbhakarṇāśrame snātvā pūjyate bhuvi mānavaḥ
137	snātvā kokāmukhe puṇye brahmacārī yatavrataḥ jātismaratvaṃ prāpnoti dṛṣṭam etat purātane
138	sakṛn nandāṃ samāsādya kṛtātmā bhavati dvijaḥ sarvapāpaviśuddhātmā śakralokaṃ ca gacchati
139	ṛṣabhadvīpam āsādya sevyaṃ krauñcaniṣūdanam sarasvatyām upaspṛśya vimānastho virājate
140	auddālakaṃ mahārāja tīrthaṃ muniniṣevitam tatrābhiṣekaṃ kurvīta sarvapāpaiḥ pramucyate
141	dharmatīrthaṃ samāsādya puṇyaṃ brahmarṣisevitam vājapeyam avāpnoti naro nāsty atra saṃśayaḥ
142	tathā campāṃ samāsādya bhāgīrathyāṃ kṛtodakaḥ daṇḍārkam abhigamyaiva gosahasraphalaṃ labhet
143	laveḍikāṃ tato gacchet puṇyāṃ puṇyopasevitām vājapeyam avāpnoti vimānasthaś ca pūjyate