Book 3 Chapter 65
1	bṛhadaśva uvāca
1	hṛtarājye nale bhīmaḥ sabhārye preṣyatāṃ gate dvijān prasthāpayām āsa naladarśanakāṅkṣayā
2	saṃdideśa ca tān bhīmo vasu dattvā ca puṣkalam mṛgayadhvaṃ nalaṃ caiva damayantīṃ ca me sutām
3	asmin karmaṇi niṣpanne vijñāte niṣadhādhipe gavāṃ sahasraṃ dāsyāmi yo vas tāv ānayiṣyati agrahāraṃ ca dāsyāmi grāmaṃ nagarasaṃmitam
4	na cec chakyāv ihānetuṃ damayantī nalo 'pi vā jñātamātre 'pi dāsyāmi gavāṃ daśaśataṃ dhanam
5	ity uktās te yayur hṛṣṭā brāhmaṇāḥ sarvatodiśam purarāṣṭrāṇi cinvanto naiṣadhaṃ saha bhāryayā
6	tataś cedipurīṃ ramyāṃ sudevo nāma vai dvijaḥ vicinvāno 'tha vaidarbhīm apaśyad rājaveśmani puṇyāhavācane rājñaḥ sunandāsahitāṃ sthitām
7	mandaprakhyāyamānena rūpeṇāpratimena tām pinaddhāṃ dhūmajālena prabhām iva vibhāvasoḥ
8	tāṃ samīkṣya viśālākṣīm adhikaṃ malināṃ kṛśām tarkayām āsa bhaimīti kāraṇair upapādayan
9	sudeva uvāca
9	yatheyaṃ me purā dṛṣṭā tathārūpeyam aṅganā kṛtārtho 'smy adya dṛṣṭvemāṃ lokakāntām iva śriyam
10	pūrṇacandrānanāṃ śyāmāṃ cāruvṛttapayodharām kurvantīṃ prabhayā devīṃ sarvā vitimirā diśaḥ
11	cārupadmapalāśākṣīṃ manmathasya ratīm iva iṣṭāṃ sarvasya jagataḥ pūrṇacandraprabhām iva
12	vidarbhasarasas tasmād daivadoṣād ivoddhṛtām malapaṅkānuliptāṅgīṃ mṛṇālīm iva tāṃ bhṛśam
13	paurṇamāsīm iva niśāṃ rāhugrastaniśākarām patiśokākulāṃ dīnāṃ śuṣkasrotāṃ nadīm iva
14	vidhvastaparṇakamalāṃ vitrāsitavihaṃgamām hastihastaparikliṣṭāṃ vyākulām iva padminīm
15	sukumārīṃ sujātāṅgīṃ ratnagarbhagṛhocitām dahyamānām ivoṣṇena mṛṇālīm aciroddhṛtām
16	rūpaudāryaguṇopetāṃ maṇḍanārhām amaṇḍitām candralekhām iva navāṃ vyomni nīlābhrasaṃvṛtām
17	kāmabhogaiḥ priyair hīnāṃ hīnāṃ bandhujanena ca dehaṃ dhārayatīṃ dīnāṃ bhartṛdarśanakāṅkṣayā
18	bhartā nāma paraṃ nāryā bhūṣaṇaṃ bhūṣaṇair vinā eṣā virahitā tena śobhanāpi na śobhate
19	duṣkaraṃ kurute 'tyarthaṃ hīno yad anayā nalaḥ dhārayaty ātmano dehaṃ na śokenāvasīdati
20	imām asitakeśāntāṃ śatapatrāyatekṣaṇām sukhārhāṃ duḥkhitāṃ dṛṣṭvā mamāpi vyathate manaḥ
21	kadā nu khalu duḥkhasya pāraṃ yāsyati vai śubhā bhartuḥ samāgamāt sādhvī rohiṇī śaśino yathā
22	asyā nūnaṃ punar lābhān naiṣadhaḥ prītim eṣyati rājā rājyaparibhraṣṭaḥ punar labdhveva medinīm
23	tulyaśīlavayoyuktāṃ tulyābhijanasaṃyutām naiṣadho 'rhati vaidarbhīṃ taṃ ceyam asitekṣaṇā
24	yuktaṃ tasyāprameyasya vīryasattvavato mayā samāśvāsayituṃ bhāryāṃ patidarśanalālasām
25	ayam āśvāsayāmy enāṃ pūrṇacandranibhānanām adṛṣṭapūrvāṃ duḥkhasya duḥkhārtāṃ dhyānatatparām
26	bṛhadaśva uvāca
26	evaṃ vimṛśya vividhaiḥ kāraṇair lakṣaṇaiś ca tām upagamya tato bhaimīṃ sudevo brāhmaṇo 'bravīt
27	ahaṃ sudevo vaidarbhi bhrātus te dayitaḥ sakhā bhīmasya vacanād rājñas tvām anveṣṭum ihāgataḥ
28	kuśalī te pitā rājñi janitrī bhrātaraś ca te āyuṣmantau kuśalinau tatrasthau dārakau ca te tvatkṛte bandhuvargāś ca gatasattvā ivāsate
29	abhijñāya sudevaṃ tu damayantī yudhiṣṭhira paryapṛcchat tataḥ sarvān krameṇa suhṛdaḥ svakān
30	ruroda ca bhṛśaṃ rājan vaidarbhī śokakarśitā dṛṣṭvā sudevaṃ sahasā bhrātur iṣṭaṃ dvijottamam
31	tato rudantīṃ tāṃ dṛṣṭvā sunandā śokakarśitām sudevena sahaikānte kathayantīṃ ca bhārata
32	janitryai preṣayām āsa sairandhrī rudate bhṛśam brāhmaṇena samāgamya tāṃ veda yadi manyase
33	atha cedipater mātā rājñaś cāntaḥpurāt tadā jagāma yatra sā bālā brāhmaṇena sahābhavat
34	tataḥ sudevam ānāyya rājamātā viśāṃ pate papraccha bhāryā kasyeyaṃ sutā vā kasya bhāminī
35	kathaṃ ca naṣṭā jñātibhyo bhartur vā vāmalocanā tvayā ca viditā vipra katham evaṃgatā satī
36	etad icchāmy ahaṃ tvatto jñātuṃ sarvam aśeṣataḥ tattvena hi mamācakṣva pṛcchantyā devarūpiṇīm
37	evam uktas tayā rājan sudevo dvijasattamaḥ sukhopaviṣṭa ācaṣṭa damayantyā yathātatham