Book 3 Chapter 57 | |
1 | bṛhadaśva uvāca |
1 | damayantī tato dṛṣṭvā puṇyaślokaṃ narādhipam
unmattavad anunmattā devane gatacetasam |
2 | bhayaśokasamāviṣṭā rājan bhīmasutā tataḥ
cintayām āsa tat kāryaṃ sumahat pārthivaṃ prati |
3 | sā śaṅkamānā tatpāpaṃ cikīrṣantī ca tatpriyam
nalaṃ ca hṛtasarvasvam upalabhyedam abravīt |
4 | bṛhatsene vrajāmātyān ānāyya nalaśāsanāt
ācakṣva yad dhṛtaṃ dravyam avaśiṣṭaṃ ca yad vasu |
5 | tatas te mantriṇaḥ sarve vijñāya nalaśāsanam
api no bhāgadheyaṃ syād ity uktvā punar āvrajan |
6 | tās tu sarvāḥ prakṛtayo dvitīyaṃ samupasthitāḥ
nyavedayad bhīmasutā na ca tat pratyanandata |
7 | vākyam apratinandantaṃ bhartāram abhivīkṣya sā
damayantī punar veśma vrīḍitā praviveśa ha |
8 | niśamya satataṃ cākṣān puṇyaślokaparāṅmukhān
nalaṃ ca hṛtasarvasvaṃ dhātrīṃ punar uvāca ha |
9 | bṛhatsene punar gaccha vārṣṇeyaṃ nalaśāsanāt
sūtam ānaya kalyāṇi mahat kāryam upasthitam |
10 | bṛhatsenā tu tac chrutvā damayantyāḥ prabhāṣitam
vārṣṇeyam ānayām āsa puruṣair āptakāribhiḥ |
11 | vārṣṇeyaṃ tu tato bhaimī sāntvayañ ślakṣṇayā girā
uvāca deśakālajñā prāptakālam aninditā |
12 | jānīṣe tvaṃ yathā rājā samyagvṛttaḥ sadā tvayi
tasya tvaṃ viṣamasthasya sāhāyyaṃ kartum arhasi |
13 | yathā yathā hi nṛpatiḥ puṣkareṇeha jīyate
tathā tathāsya dyūte vai rāgo bhūyo 'bhivardhate |
14 | yathā ca puṣkarasyākṣā vartante vaśavartinaḥ
tathā viparyayaś cāpi nalasyākṣeṣu dṛśyate |
15 | suhṛtsvajanavākyāni yathāvan na śṛṇoti ca
nūnaṃ manye na śeṣo 'sti naiṣadhasya mahātmanaḥ |
16 | yatra me vacanaṃ rājā nābhinandati mohitaḥ
śaraṇaṃ tvāṃ prapannāsmi sārathe kuru madvacaḥ na hi me śudhyate bhāvaḥ kadā cid vinaśed iti |
17 | nalasya dayitān aśvān yojayitvā mahājavān
idam āropya mithunaṃ kuṇḍinaṃ yātum arhasi |
18 | mama jñātiṣu nikṣipya dārakau syandanaṃ tathā
aśvāṃś caitān yathākāmaṃ vasa vānyatra gaccha vā |
19 | damayantyās tu tad vākyaṃ vārṣṇeyo nalasārathiḥ
nyavedayad aśeṣeṇa nalāmātyeṣu mukhyaśaḥ |
20 | taiḥ sametya viniścitya so 'nujñāto mahīpate
yayau mithunam āropya vidarbhāṃs tena vāhinā |
21 | hayāṃs tatra vinikṣipya sūto rathavaraṃ ca tam
indrasenāṃ ca tāṃ kanyām indrasenaṃ ca bālakam |
22 | āmantrya bhīmaṃ rājānam ārtaḥ śocan nalaṃ nṛpam
aṭamānas tato 'yodhyāṃ jagāma nagarīṃ tadā |
23 | ṛtuparṇaṃ sa rājānam upatasthe suduḥkhitaḥ
bhṛtiṃ copayayau tasya sārathyena mahīpate |