 | Book 3 Chapter 51
|
| 1 | bṛhadaśva uvāca
|
| 1 | damayantī tu tac chrutvā vaco haṃsasya bhārata
tadā prabhṛti nasvasthā nalaṃ prati babhūva sā
|
| 2 | tataś cintāparā dīnā vivarṇavadanā kṛśā
babhūva damayantī tu niḥśvāsaparamā tadā
|
| 3 | ūrdhvadṛṣṭir dhyānaparā babhūvonmattadarśanā
na śayyāsanabhogeṣu ratiṃ vindati karhi cit
|
| 4 | na naktaṃ na divā śete hā heti vadatī muhuḥ
tām asvasthāṃ tadākārāṃ sakhyas tā jajñur iṅgitaiḥ
|
| 5 | tato vidarbhapataye damayantyāḥ sakhīgaṇaḥ
nyavedayata nasvasthāṃ damayantīṃ nareśvara
|
| 6 | tac chrutvā nṛpatir bhīmo damayantīsakhīgaṇāt
cintayām āsa tat kāryaṃ sumahat svāṃ sutāṃ prati
|
| 7 | sa samīkṣya mahīpālaḥ svāṃ sutāṃ prāptayauvanām
apaśyad ātmanaḥ kāryaṃ damayantyāḥ svayaṃvaram
|
| 8 | sa saṃnipātayām āsa mahīpālān viśāṃ pate
anubhūyatām ayaṃ vīrāḥ svayaṃvara iti prabho
|
| 9 | śrutvā tu pārthivāḥ sarve damayantyāḥ svayaṃvaram
abhijagmus tadā bhīmaṃ rājāno bhīmaśāsanāt
|
| 10 | hastyaśvarathaghoṣeṇa nādayanto vasuṃdharām
vicitramālyābharaṇair balair dṛśyaiḥ svalaṃkṛtaiḥ
|
| 11 | etasminn eva kāle tu purāṇāv ṛṣisattamau
aṭamānau mahātmānāv indralokam ito gatau
|
| 12 | nāradaḥ parvataś caiva mahātmānau mahāvratau
devarājasya bhavanaṃ viviśāte supūjitau
|
| 13 | tāv arcitvā sahasrākṣas tataḥ kuśalam avyayam
papracchānāmayaṃ cāpi tayoḥ sarvagataṃ vibhuḥ
|
| 14 | nārada uvāca
|
| 14 | āvayoḥ kuśalaṃ deva sarvatragatam īśvara
loke ca maghavan kṛtsne nṛpāḥ kuśalino vibho
|
| 15 | bṛhadaśva uvāca
|
| 15 | nāradasya vacaḥ śrutvā papraccha balavṛtrahā
dharmajñāḥ pṛthivīpālās tyaktajīvitayodhinaḥ
|
| 16 | śastreṇa nidhanaṃ kāle ye gacchanty aparāṅmukhāḥ
ayaṃ loko 'kṣayas teṣāṃ yathaiva mama kāmadhuk
|
| 17 | kva nu te kṣatriyāḥ śūrā na hi paśyāmi tān aham
āgacchato mahīpālān atithīn dayitān mama
|
| 18 | evam uktas tu śakreṇa nāradaḥ pratyabhāṣata
śṛṇu me bhagavan yena na dṛśyante mahīkṣitaḥ
|
| 19 | vidarbharājaduhitā damayantīti viśrutā
rūpeṇa samatikrāntā pṛthivyāṃ sarvayoṣitaḥ
|
| 20 | tasyāḥ svayaṃvaraḥ śakra bhavitā nacirād iva
tatra gacchanti rājāno rājaputrāś ca sarvaśaḥ
|
| 21 | tāṃ ratnabhūtāṃ lokasya prārthayanto mahīkṣitaḥ
kāṅkṣanti sma viśeṣeṇa balavṛtraniṣūdana
|
| 22 | etasmin kathyamāne tu lokapālāś ca sāgnikāḥ
ājagmur devarājasya samīpam amarottamāḥ
|
| 23 | tatas tac chuśruvuḥ sarve nāradasya vaco mahat
śrutvā caivābruvan hṛṣṭā gacchāmo vayam apy uta
|
| 24 | tataḥ sarve mahārāja sagaṇāḥ sahavāhanāḥ
vidarbhān abhito jagmur yatra sarve mahīkṣitaḥ
|
| 25 | nalo 'pi rājā kaunteya śrutvā rājñāṃ samāgamam
abhyagacchad adīnātmā damayantīm anuvrataḥ
|
| 26 | atha devāḥ pathi nalaṃ dadṛśur bhūtale sthitam
sākṣād iva sthitaṃ mūrtyā manmathaṃ rūpasaṃpadā
|
| 27 | taṃ dṛṣṭvā lokapālās te bhrājamānaṃ yathā ravim
tasthur vigatasaṃkalpā vismitā rūpasaṃpadā
|
| 28 | tato 'ntarikṣe viṣṭabhya vimānāni divaukasaḥ
abruvan naiṣadhaṃ rājann avatīrya nabhastalāt
|
| 29 | bho bho naiṣadha rājendra nala satyavrato bhavān
asmākaṃ kuru sāhāyyaṃ dūto bhava narottama
|