Book 3 Chapter 19 | |
1 | vāsudeva uvāca |
1 | śālvabāṇārdite tasmin pradyumne balināṃ vare
vṛṣṇayo bhagnasaṃkalpā vivyathuḥ pṛtanāgatāḥ |
2 | hāhākṛtam abhūt sārvaṃ vṛṣṇyandhakabalaṃ tadā
pradyumne patite rājan pare ca muditābhavan |
3 | taṃ tathā mohitaṃ dṛṣṭvā sārathir javanair hayaiḥ
raṇād apāharat tūrṇaṃ śikṣito dārukis tataḥ |
4 | nātidūrāpayāte tu rathe rathavarapraṇut
dhanur gṛhītvā yantāraṃ labdhasaṃjño 'bravīd idam |
5 | saute kiṃ te vyavasitaṃ kasmād yāsi parāṅmukhaḥ
naiṣa vṛṣṇipravīrāṇām āhave dharma ucyate |
6 | kaccit saute na te mohaḥ śālvaṃ dṛṣṭvā mahāhave
viṣādo vā raṇaṃ dṛṣṭvā brūhi me tvaṃ yathātatham |
7 | sūta uvāca |
7 | jānārdane na me moho nāpi me bhayam āviśat
atibhāraṃ tu te manye śālvaṃ keśavanandana |
8 | so 'payāmi śanair vīra balavān eṣa pāpakṛt
mohitaś ca raṇe śūro rakṣyaḥ sārathinā rathī |
9 | āyuṣmaṃs tvaṃ mayā nityaṃ rakṣitavyas tvayāpy aham
rakṣitavyo rathī nityam iti kṛtvāpayāmy aham |
10 | ekaś cāsi mahābāho bahavaś cāpi dānavāḥ
nasamaṃ raukmiṇeyāhaṃ raṇaṃ matvāpayāmy aham |
11 | vāsudeva uvāca |
11 | evaṃ bruvati sūte tu tadā makaraketumān
uvāca sūtaṃ kauravya nivartaya rathaṃ punaḥ |
12 | dārukātmaja maivaṃ tvaṃ punaḥ kārṣīḥ kathaṃ cana
vyapayānaṃ raṇāt saute jīvato mama karhi cit |
13 | na sa vṛṣṇikule jāto yo vai tyajati saṃgaram
yo vā nipatitaṃ hanti tavāsmīti ca vādinam |
14 | tathā striyaṃ vai yo hanti vṛddhaṃ bālaṃ tathaiva ca
virathaṃ viprakīrṇaṃ ca bhagnaśastrāyudhaṃ tathā |
15 | tvaṃ ca sūtakule jāto vinītaḥ sūtakarmaṇi
dharmajñaś cāsi vṛṣṇīnām āhaveṣv api dāruke |
16 | sa jānaṃś caritaṃ kṛtsnaṃ vṛṣṇīnāṃ pṛtanāmukhe
apayānaṃ punaḥ saute maivaṃ kārṣīḥ kathaṃ cana |
17 | apayātaṃ hataṃ pṛṣṭhe bhītaṃ raṇapalāyinam
gadāgrajo durādharṣaḥ kiṃ māṃ vakṣyati mādhavaḥ |
18 | keśavasyāgrajo vāpi nīlavāsā madotkaṭaḥ
kiṃ vakṣyati mahābāhur baladevaḥ samāgataḥ |
19 | kiṃ vakṣyati śiner naptā narasiṃho mahādhanuḥ
apayātaṃ raṇāt saute sāmbaś ca samitiṃjayaḥ |
20 | cārudeṣṇaś ca durdharṣas tathaiva gadasāraṇau
akrūraś ca mahābāhuḥ kiṃ māṃ vakṣyati sārathe |
21 | śūraṃ saṃbhāvitaṃ santaṃ nityaṃ puruṣamāninam
striyaś ca vṛṣṇīvīrāṇāṃ kiṃ māṃ vakṣyanti saṃgatāḥ |
22 | pradyumno 'yam upāyāti bhītas tyaktvā mahāhavam
dhig enam iti vakṣyanti na tu vakṣyanti sādhv iti |
23 | dhig vācā parihāso 'pi mama vā madvidhasya vā
mṛtyunābhyadhikaḥ saute sa tvaṃ mā vyapayāḥ punaḥ |
24 | bhāraṃ hi mayi saṃnyasya yāto madhunihā hariḥ
yajñaṃ bharatasiṃhasya pārthasyāmitatejasaḥ |
25 | kṛtavarmā mayā vīro niryāsyann eva vāritaḥ
śālvaṃ nivārayiṣye 'haṃ tiṣṭha tvam iti sūtaja |
26 | sa ca saṃbhāvayan māṃ vai nivṛtto hṛdikātmajaḥ
taṃ sametya raṇaṃ tyaktvā kiṃ vakṣyāmi mahāratham |
27 | upayātaṃ durādharṣaṃ śaṅkhacakragadādharam
puruṣaṃ puṇḍarīkākṣaṃ kiṃ vakṣyāmi mahābhujam |
28 | sātyakiṃ baladevaṃ ca ye cānye 'ndhakavṛṣṇayaḥ
mayā spardhanti satataṃ kiṃ nu vakṣyāmi tān aham |
29 | tyaktvā raṇam imaṃ saute pṛṣṭhato 'bhyāhataḥ śaraiḥ
tvayāpanīto vivaśo na jīveyaṃ kathaṃ cana |
30 | sa nivarta rathenāśu punar dārukanandana
na caitad evaṃ kartavyam athāpatsu kathaṃ cana |
31 | na jīvitam ahaṃ saute bahu manye kadā cana
apayāto raṇād bhītaḥ pṛṣṭhato 'bhyāhataḥ śaraiḥ |
32 | kadā vā sūtaputra tvaṃ jānīṣe māṃ bhayārditam
apayātaṃ raṇaṃ hitvā yathā kāpuruṣaṃ tathā |
33 | na yuktaṃ bhavatā tyaktuṃ saṃgrāmaṃ dārukātmaja
mayi yuddhārthini bhṛśaṃ sa tvaṃ yāhi yato raṇam |