Book 3 Chapter 10 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | bhagavan nāham apy etad rocaye dyūtasaṃstavam
manye tad vidhinākramya kārito 'smīti vai mune |
2 | naitad rocayate bhīṣmo na droṇo viduro na ca
gāndhārī necchati dyūtaṃ tac ca mohāt pravartitam |
3 | parityaktuṃ na śaknomi duryodhanam acetanam
putrasnehena bhagavañ jānann api yatavrata |
4 | vyāsa uvāca |
4 | vaicitravīrya nṛpate satyam āha yathā bhavān
dṛḍhaṃ vedmi paraṃ putraṃ paraṃ putrān na vidyate |
5 | indro 'py aśrunipātena surabhyā pratibodhitaḥ
anyaiḥ samṛddhair apy arthair na sutād vidyate param |
6 | atra te vartayiṣyāmi mahad ākhyānam uttamam
surabhyāś caiva saṃvādam indrasya ca viśāṃ pate |
7 | triviṣṭapagatā rājan surabhiḥ prārudat kila
gavāṃ māta purā tāta tām indro 'nvakṛpāyata |
8 | indra uvāca |
8 | kim idaṃ rodiṣi śubhe kaccit kṣemaṃ divaukasām
mānuṣeṣv atha vā goṣu naitad alpaṃ bhaviṣyati |
9 | surabhir uvāca |
9 | vinipāto na vaḥ kaś cid dṛśyate tridaśādhipa
ahaṃ tu putraṃ śocāmi tena rodimi kauśika |
10 | paśyainaṃ karṣakaṃ raudraṃ durbalaṃ mama putrakam
pratodenābhinighnantaṃ lāṅgalena nipīḍitam |
11 | etaṃ dṛṣṭvā bhṛśaṃ śrantaṃ vadhyamānaṃ surādhipa
kṛpāviṣṭāsmi devendra manaś codvijate mama |
12 | ekas tatra balopeto dhuram udvahate 'dhikām
aparo 'lpabalaprāṇaḥ kṛśo dhamanisaṃtataḥ kṛcchrād udvahate bhāraṃ taṃ vai śocāmi vāsava |
13 | vadhyamānaḥ pratodena tudyamānaḥ punaḥ punaḥ
naiva śaknoti taṃ bhāram udvoḍhuṃ paśya vāsava |
14 | tato 'haṃ tasya duḥkhārtā viraumi bhṛśaduḥkhitā
aśrūṇy āvartayantī ca netrābhyāṃ karuṇāyatī |
15 | indra uvāca |
15 | tava putrasahasreṣu pīḍyamāneṣu śobhane
kiṃ kṛpāyitam asty atra putra eko 'tra pīḍyate |
16 | surabhir uvāca |
16 | yadi putrasahasraṃ me sarvatra samam eva me
dīnasya tu sataḥ śakra putrasyābhyadhikā kṛpā |
17 | vyāsa uvāca |
17 | tad indraḥ surabhīvākyaṃ niśamya bhṛśavismitaḥ
jīvitenāpi kauravya mene 'bhyadhikam ātmajam |
18 | pravavarṣa ca tatraiva sahasā toyam ulbaṇam
karṣakasyācaran vighnaṃ bhagavān pākaśāsanaḥ |
19 | tad yathā surabhiḥ prāha samam evāstu te tathā
suteṣu rājan sarveṣu dīneṣv abhyadhikā kṛpā |
20 | yādṛśo me sutaḥ paṇḍus tādṛśo me 'si putraka
viduraś ca mahāprājñaḥ snehād etad bravīmy aham |
21 | cirāya tava putrāṇāṃ śatam ekaś ca pārthiva
pāṇḍoḥ pañcaiva lakṣyante te 'pi mandāḥ suduḥkhitāḥ |
22 | kathaṃ jīveyur atyantaṃ kathaṃ vardheyur ity api
iti dīneṣu pārtheṣu mano me paritapyate |
23 | yadi pārthiva kauravyāñ jīvamānān ihecchasi
duryodhanas tava sutaḥ śamaṃ gacchatu pāṇḍavaiḥ |